ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΑΣΕΠ 2008
ΚΛΑΔΟΣ ΠΕ 70 ΔΑΣΚΑΛΩΝ
Εξεταζόμενα Γνωστικά Αντικείμενα
1. Τα γνωστικά αντικείμενα στα οποία εξετάζονται οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης κατατάσσονται σε δύο θεματικές ενότητες (πρώτη και δεύτερη θεματική ενότητα), όπως αυτές ορίζονται από τα άρθρα 4 και 5, αντίστοιχα, αυτής της απόφασης και η εξέταση κάθε ενότητας διαρκεί τουλάχιστον τέσσερις (4) ώρες.
2. Το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων μπορεί, κατά τα ισχύοντα στη νομοθεσία ΑΣΕΠ, να ζητήσει τον ορισμό συντελεστή κατά γνωστικό αντικείμενο.
Πρώτη θεματική ενότητα
Η πρώτη θεματική ενότητα έχει ως σκοπό να διαγνώσει τον βαθμό κατοχής των γνωστικών αντικειμένων, τα οποία θα κληθεί να διδάξει ο υποψήφιος, εφόσον και όταν διοριστεί στην εκπαίδευση. Ειδικότερα τα γνωστικά αντικείμενα και η εξεταστέα ύλη της ενότητας αυτής ορίζονται κατά βαθμίδα εκπαίδευσης, κλάδο και ειδικότητα ως ακολούθως:
Α. ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ
Το περιεχόμενο του ισχύοντος Προγράμματος Σπουδών της Γλώσσας για το Δημοτικό Σχολείο.
1. Βασικές έννοιες της σύγχρονης διδακτικής της Γλώσσας, οι οποίες περιέχονται στο κείμενο του προγράμματος σπουδών (Φ.Ε.Κ. τεύχος Β΄ αρ. φύλλου 303/13-03-03) και αφορούν την κατανόηση και την παραγωγή του προφορικού και γραπτού λόγου. [γλωσσική (λεκτική) πράξη, γλωσσικός γραμματισμός, περίσταση επικοινωνίας, γλωσσική ποικιλία, είδη λόγου και τύποι κειμένων, αποδεκτότητα λόγου, παιδαγωγική αξιοποίηση του λάθους].
2. Πρώτη ανάγνωση. Η ακρόαση ως διδακτικός στόχος. Δεξιότητες ακρόασης, εμπειρίες ακρόασης.
3. Φωνολογία. Ακρόαση και άρθρωση φθόγγων και εκτενέστερων φραστικών συνόλων. Επιτονισμός-προσωδία. Σημασία τους στην αποτελεσματική επικοινωνία.
4. Μορφολογία και σύνταξη του ονόματος, του ρήματος, του επιρρήματος και της μετοχής.
5. Γραμματική της λέξης, γραμματική της πρότασης, γραμματική των κειμένων.
6. Θέμα- κατάληξη: ο ρόλος τους στην κλίση και στις σημασίες του κλιτού.
7. Παραγωγή γραπτού λόγου. Διαδικασίες παραγωγής ποικίλων κειμενικών τύπων κατάλληλων για διαφορετικές επικοινωνιακές καταστάσεις και κριτήρια αξιολόγησής τους.
8. Απόκλιση της γλώσσας του μαθητή από τον διδασκόμενο κανόνα- συνέπειες της απόκλισης.
9. Η ελληνική ως δεύτερη ή ξένη γλώσσα. Ειδικά χαρακτηριστικά της ελληνικής γλώσσας (γραφή και προφορά, εξακολουθητικά σύμφωνα, τονισμός, κλίση, τρόπος του ρήματος κτλ).
10. Είδη λόγου και τύποι κειμένων. Δόμηση ενιαίου κειμένου σε ενότητες και παραγράφους. Περίληψη κειμένων.
11. Η λογοτεχνία ως είδος λόγου και ως πρότυπο. Κύρια χαρακτηριστικά των αισθητικών ρευμάτων της λογοτεχνίας και των θεωριών (σχολών).
12. Θέση της λογοτεχνίας στο σχολικό πρόγραμμα. Σημασία της λογοτεχνίας για την ανάπτυξη - διεύρυνση της δεξιότητας ανάγνωσης των μαθητών και για τη διαμόρφωση της προσωπικότητας. Παιγνιώδεις δραστηριότητες φιλαναγνωσίας. Σύνδεση της λογοτεχνίας με άλλα μαθήματα, με ιστορικοκοινωνικά θέματα, με γεγονότα της επικαιρότητας και με άλλες τέχνες (εικαστικά, μουσικά).
Β. ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ
Τα θέματα εξετάζονται στο επίπεδο που προβλέπεται στο ισχύον Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) και στα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ) των Μαθηματικών (Φ.Ε.Κ. τεύχος Β΄ αρ. φύλλου 303/13-03-03).
1. Επίλυση προβλήματος.
2. Η έννοια του αριθμού-βασικές έννοιες στη θεωρία αριθμών.
3. Αριθμοί και πράξεις (Φυσικοί, Ακέραιοι, Ρητοί και Πραγματικοί αριθμοί, αριθμητικά μοτίβα, βασικά αριθμητικά συστήματα).
4. Μετρήσεις (μήκους, μάζας, χρόνου, επιφάνειας, χωρητικότητας, γωνιών και τόξων).
5. Γεωμετρία: βασικές έννοιες (γεωμετρικά σχήματα και στερεά, γεωμετρικές σχέσεις και γεωμετρικά μοτίβα).
6. Στατιστική: Συλλογή και επεξεργασία δεδομένων.
7. Λόγοι και Αναλογίες.
8. Εξισώσεις, αντιστοιχία-απεικονίσεις.
Γ. ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ
Με βάση το ισχύον Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) και τα Αναλυτικά Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ) των Φυσικών Επιστημών για το Δημοτικό Σχολείο, (Φ.Ε.Κ. τεύχος Β΄ αρ. φύλλου 304/13-03-03) οι υποψήφιοι - μελλοντικοί εκπαιδευτικοί της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, καλούνται να προσεγγίζουν διαθεματικά και πειραματικά, αλλά και να εξηγούν κατά την εκπαιδευτική διαδικασία τα μακροσκοπικά φαινόμενα και τις ιδιότητες της ύλης με όρους του μικρόκοσμου στα παρακάτω θέματα:
1. Υλικά Σώματα και Δομή της Άβιας και Έμβιας Ύλης (Σωματίδια της Ύλης - Πυρηνικά Φαινόμενα, Στοιχεία και Χημικές Ενώσεις - Χημικά Φαινόμενα, Στερεά - Υγρά - Αέρια Σώματα, Ιδιότητες των Υλικών Σωμάτων- Μηχανικά Φαινόμενα, Χαρακτηριστικά της ζωής - τα Κύτταρα, Ζώα και Φυτά).
2. Κίνηση και Δύναμη (Ταχύτητα και μεταβολές της, Αλληλεπιδράσεις - Είδη Δυνάμεων, Βάρος - Βαρύτητα, Τριβή, Πίεση).
3. Ενέργεια (Μορφές, Μετατροπές - Διατήρηση, Πηγές - Αποθήκες, Οικοσυστήματα), Θερμότητα -Θερμικά Φαινόμενα, Ηλεκτρομαγνητισμός - Ηλεκτρικά και Μαγνητικά Φαινόμενα, Φως - Οπτικά Φαινόμενα, Ήχος - Ηχητικά Φαινόμενα.
4. Ανθρώπινος Οργανισμός (Κυκλοφορικό - Πεπτικό - Αναπνευστικό - Αναπαραγωγικό Σύστημα, Ακοή, Όραση).
Δεύτερη θεματική ενότητα
1. Η δεύτερη θεματική ενότητα αφορά: 1) τη Γενική Διδακτική Μεθοδολογία - Παιδαγωγικά Θέματα και 2) την Ειδική Διδακτική και έχει ως σκοπό την αξιολόγηση των βασικών γνώσεων των υποψηφίων για να μπορούν:
α) να επιτελούν το διδακτικό και το οργανωτικό τους έργο, σύμφωνα με:
(i) τις γενικές αρχές της διδασκαλίας και
(ii) τις σύγχρονες διδακτικές προσεγγίσεις των μαθημάτων της ειδικότητάς τους.
β) να είναι σε θέση να αντιμετωπίζουν κριτικά τη γνώση.
γ) να αντιμετωπίζουν στην πράξη προβλήματα της καθημερινής σχολικής ζωής.
δ) να βοηθούν τον μαθητή στην προσαρμογή του στο σχολείο και να συμβάλλουν θετικά στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς του.
ε) να κατανοούν τον ρόλο του σχολικού θεσμού μέσα στην κοινωνία και την επίδραση που η τελευταία ασκεί σ' αυτόν.
2. Η εξεταστέα ύλη της δεύτερης θεματικής ενότητας περιλαμβάνει δύο επί μέρους θέματα για όλους τους κλάδους:
α) Γενική διδακτική μεθοδολογία και γενικά ψυχοπαιδαγωγικά θέματα που η εξεταστέα ύλη ορίζεται η ίδια για όλους τους κλάδους.
β) Ειδική διδακτική του γνωστικού αντικειμένου κατά κλάδο και ειδικότητα.
Ειδικότερα:
Α. Η εξεταστέα ύλη του πρώτου θέματος αφορά τον τρόπο αντιμετώπισης, με μία γενική παιδαγωγική αντίληψη, ζητημάτων αγωγής και μάθησης, καθώς και βασικά γνωστικά στοιχεία ψυχοπαιδαγωγικής (που υπάρχουν σε όλα τα αντίστοιχα ψυχοπαιδαγωγικά βιβλία). Ειδικότερα:
α1. Με τη Γενική διδακτική μεθοδολογία επιδιώκεται να ελεγχθεί αν οι υποψήφιοι κατέχουν βασικές γνώσεις γύρω από τη μεθοδολογία της διδασκαλίας (προγραμματισμός, διεξαγωγή και αξιολόγηση).
α2. Τα γενικά ψυχοπαιδαγωγικά θέματα αναφέρονται:
1) στην πρακτική αντιμετώπιση ποικίλων ζητημάτων της καθημερινής σχολικής ζωής, όπως προβλήματα προσαρμογής και συμπεριφοράς στο σχολείο, προβλήματα μετάβασης από τη μια βαθμίδα στην άλλη, προβλήματα συμπεριφοράς στη σχολική τάξη και το σχολικό χώρο, αμοιβές-ποινές μαθητών, κίνητρα, διαπροσωπικές σχέσεις, επικοινωνία και ψυχολογικό κλίμα στο σχολικό περιβάλλον, σχέσεις μεταξύ μαθητών- εκπαιδευτικών- γονέων, προβλήματα σχετικά με την παιδική ή την εφηβική ηλικία (ανάλογα με τη βαθμίδα), απλά μαθησιακά προβλήματα, κρούσματα νεανικής παραβατικότητας στο πλαίσιο του σχολείου, οικογενειακά ή προσωπικά προβλήματα των μαθητών, και
2) σε γενικά παιδαγωγικά θέματα που αφορούν τη σχέση σχολείου και κοινωνίας, τον ρόλο του εκπαιδευτικού στο σύγχρονο σχολείο, τις επιδράσεις του σχολείου στη διαμόρφωση της προσωπικότητας του ατόμου, τους εξωσχολικούς παράγοντες αγωγής και τα βασικά στοιχεία της δομής και λειτουργίας του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.
Οι υποψήφιοι καλούνται να αναπτύξουν τα ζητούμενα είτε υπό τη μορφή σύντομου δοκιμίου είτε υπό τη μορφή απαντήσεων σε ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών σε συγκεκριμένα διδακτικά και παιδαγωγικά προβλήματα στην τάξη ή στο σχολείο τους.
Β. Με την ειδική διδακτική επιδιώκεται να ελεγχθεί εάν οι υποψήφιοι είναι σε θέση να εφαρμόζουν κατά το σχεδιασμό μιας διδασκαλίας «επί χάρτου» εναλλακτικές μορφές διδασκαλίας, πέραν της δασκαλοκεντρικής.
Η εξέταση της ειδικής διδακτικής αναφέρεται ειδικότερα σε ζητήματα των αντίστοιχων προς την ειδικότητα των υποψηφίων γνωστικό/ά αντικείμενο/α [γενικοί σκοποί και ειδικοί στόχοι του μαθήματος (με βάση τα ισχύοντα Προγράμματα Σπουδών και τις Οδηγίες διδασκαλίας του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου), μέθοδοι, πορεία και μορφές διδασκαλίας, διδακτικές ενέργειες, χρήση εποπτικών και άλλων διδακτικών μέσων, τρόποι και τεχνικές αξιολόγησης των μαθητών].
Στους υποψηφίους μπορεί να δοθεί μία διδακτική δραστηριότητα σχετική με το μάθημα (ή τα μαθήματα) της ειδικότητάς τους και τους ζητείται: να παρουσιάσουν ένα αναλυτικό σχέδιο στο οποίο να εκθέτουν τη μέθοδο και τον τρόπο διδασκαλίας και αξιολόγησής της και να αιτιολογήσουν με βάση τις παιδαγωγικές τους γνώσεις την άποψή τους. Μπορεί ακόμη να τους δίδεται ένα συγκεκριμένο σχέδιο μαθήματος και να τους ζητείται να το σχολιάσουν ή να απαντήσουν σε ερωτήσεις που τυχόν αναφέρονται σ' αυτό.