ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
(Απόσπασμα από την εγκύκλιο υλοποίησης σχολικών δρστηριοτήτων)
1. ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
1.1. Σχεδιασμός
Η διαδικασία ανάπτυξης Σχολικών Δραστηριοτήτων έχει ως εξής:
Με την έναρξη του σχολικού έτους 2017-18 οι Υπεύθυνοι/ες Αγωγής Υγείας (ΑΥ), Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΠΕ), Πολιτιστικών Θεμάτων (ΠΘ), Σχολικών Δραστηριοτήτων και οι Υπεύθυνοι/ες ΣΕΠ των ΚΕΣΥΠ, ενημερώνουν τους/τις Διευθυντές/ντριες και τους Συλλόγους Διδασκόντων των σχολικών μονάδων για τις δυνατότητες ανάπτυξης Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων, καθώς και για τη μεθοδολογία εφαρμογής τους. Η ενημέρωση γίνεται με επίσκεψη στα σχολεία ή/και με τη διοργάνωση ενημερωτικών συναντήσεων με ομάδες εκπαιδευτικών. Προτείνεται, όταν αυτό είναι εφικτό, το πλαίσιο ενημερωτικών δράσεων να οργανώνεται από κοινού από όλους τους/τις Υπευθύνους/ες.
Στη συνέχεια, κάθε Διευθυντής/ντρια σχολικής μονάδας συγκαλεί ειδική συνεδρίαση με θέμα τα προγράμματα σχολικών δραστηριοτήτων. Οι εκπαιδευτικοί που επιθυμούν να αναλάβουν την υλοποίηση προγράμματος συγκροτούν μαθητική ομάδα.
Για τα σχολεία της Δ/θμιας εκπαίδευσης απαιτείται η σύμφωνη γνώμη των γονέων/κηδεμόνων, για τη συμμετοχή των μαθητών/τριών στο πρόγραμμα.
Η μαθητική ομάδα μπορεί να αποτελείται ή να συγκροτείται:
Στην Πρωτοβάθμια:
- Από το σύνολο των μαθητών/τριών ενός σχολικού τμήματος
- Με διατμηματική συνεργασία (π.χ. Γ1΄-Γ2΄)
- Με συνεργασία περισσοτέρων τάξεων
- Με συνεργασία διασχολικών ομάδων, προωθώντας έτσι περαιτέρω την έννοια της δικτύωσης
Στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση:
Α) Γενική :
- Από το σύνολο των μαθητών ή ομάδα μαθητών ενός σχολικού τμήματος
- από ομάδα μαθητών/τριών διαφορετικών τμημάτων ή τάξεων ή και τμημάτων ειδικότητας (μέχρι 35 μαθητές/τριες)
- από μαθητές/τριες του σχολείου σε συνεργασία με μαθητές άλλου σχολείου (μέχρι 35 μαθητές/τριες).
Β) Επαγγελματική
- από ομάδα μαθητών/τριών διαφορετικών τμημάτων ή τάξεων, τομέων ή και ειδικοτήτων (μέχρι 35 μαθητές/τριες)
Σχολικές μονάδες Ειδικής Αγωγής:
- Από το σύνολο των μαθητών ή ομάδα μαθητών ενός σχολικού τμήματος
- Με συνεργασία τμημάτων ή τάξεων ή βαθμίδων ή από ομάδες μαθητών/τριών διαφορετικών τμημάτων
- Με διασχολική συνεργασία ομάδων μαθητών/τριών ή τμημάτων ή τάξεων ή βαθμίδων αντιστοίχως με σχολεία γενικής εκπαίδευσης με σκοπό την προώθηση της ένταξης και των ίσων ευκαιριών στην εκπαίδευση
Μετά τη συγκρότηση της μαθητικής ομάδας:
α) ο εκπαιδευτικός επιλέγει σε συνεργασία με τους μαθητές/τριες το θέμα του προγράμματος.
Σχετικά με την επιλογή του θέματος επισημαίνεται ότι καλό είναι το θέμα να πληροί τις περισσότερες από τις παρακάτω προϋποθέσεις:
- Να ενδιαφέρει τους μαθητές/τριες. Η παράμετρος αυτή είναι σημαντική προκειμένου να εξασφαλιστεί το ενεργό ενδιαφέρον και η συνοχή της παιδαγωγικής ομάδας μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος
- Να προέρχεται από το άμεσο περιβάλλον των μαθητών/τριών προκειμένου να δίνεται η δυνατότητα άντλησης πρωτογενών στοιχείων κατά την επεξεργασία του
- Να είναι επίκαιρο
- Να έχει πολλές πτυχές, οι οποίες θα αναλύονται και θα συνεξετάζονται σε κάθε φάση του προγράμματος
- Να μπορεί να εκπονηθεί μέσα στα συγκεκριμένα χρονικά περιθώρια που ορίζονται από την παιδαγωγική ομάδα
- Να δίνει όσο το δυνατό περισσότερες δυνατότητες διαθεματικής προσέγγισης
β) Μετά την επιλογή του θέματος, ακολουθεί ο σχεδιασμός του προγράμματος που περιλαμβάνει τον τίτλο, τις θεματικές ενότητες, τους στόχους, τη μεθοδολογία, το χρονοδιάγραμμα ανάπτυξης, τις ενδεχόμενες συνεργασίες, τα πεδία σύνδεσης με τα αναλυτικά προγράμματα, το ημερολόγιο προγραμματισμού δραστηριοτήτων, τα ονοματεπώνυμα των εκπαιδευτικών και τα ονοματεπώνυμα των μαθητών/τριών που θα συμμετέχουν.
Στη συνέχεια, συμπληρώνεται με τα στοιχεία αυτά «Σχέδιο υποβολής προγράμματος Σχολικών Δραστηριοτήτων», υπόδειγμα του οποίου επισυνάπτεται (παράρτημα 1).
Σε ό,τι αφορά την επεξεργασία των θεμάτων, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι βασικές αρχές που εφαρμόζονται στα προγράμματα των Σχολικών Δραστηριοτήτων με στόχο τη διαμόρφωση ενεργών και κριτικά σκεπτόμενων πολιτών:
- η μαθητοκεντρική διαδικασία (ενθάρρυνση της πρωτοβουλίας των μαθητών, χρήση συμμετοχικών και ενεργών διδακτικών τεχνικών, δημοκρατικός διάλογος)
- η συνεργατική μάθηση μέσα από την ανάπτυξη κλίματος ενεργούς συμμετοχής και αλληλοϋποστήριξης των μελών των ομάδων εργασίας, αλλά και των ομάδων μεταξύ τους
- η βιωματική και ανακαλυπτική μάθηση μέσα από την χρήση πρωτογενών πηγών (διεξαγωγή έρευνας, μελέτη πεδίου κ.λ.π.)
- η διεπιστημονική προσέγγιση των θεμάτων και η διαθεματικότητα
- η δημιουργική και ελεύθερη έκφραση
Επισημαίνεται ότι σε όλα τα προγράμματα θα πρέπει να επιδιώκεται η εμπλοκή όλης της σχολικής, αλλά και της ευρύτερης κοινότητας στο πρόγραμμα Σχολικών Δραστηριοτήτων τόσο κατά την εκπόνηση του όσο και κατά την παρουσίαση του όταν ολοκληρωθεί.
1.2. Έγκριση
Τα συμπληρωμένα σχέδια εγκρίνονται από τον Σύλλογο Διδασκόντων της σχολικής μονάδας ή τους Συλλόγους Διδασκόντων των σχολικών μονάδων, σε περίπτωση συνεργασίας σχολείων, και στη συνέχεια υποβάλλονται στους/στις Υπευθύνους/ες των οικείων Διευθύνσεων Εκπαίδευσης, προκειμένου οι τελευταίοι να δώσουν τεκμηριωμένη εισήγηση έγκρισής τους στην Επιτροπή Σχολικών Δραστηριοτήτων.
Η σύνθεση της Επιτροπής Σχολικών Δραστηριοτήτων γίνεται σύμφωνα με τις ΥΑ: 1) Γ2/4867 (Β΄629/1992), 2) Γ1/377/865 (Β΄577/1992) και 3) Γ7/107631 (Β΄1477/2003). Σε κάθε Επιτροπή συμμετέχουν οι Υπεύθυνοι/νες Σχολικών Δραστηριοτήτων και συγκεκριμένα στις Διευθύνσεις Π/θμιας και Δ/θμιας Εκπαίδευσης Α΄ Αθήνας, Β΄ Αθήνας, Γ΄ Αθήνας, Δ΄ Αθήνας, Ανατολικής Αττικής, Δυτικής Αττικής, Πειραιά, Ανατολικής Θεσσαλονίκης, Δυτικής Θεσσαλονίκης και Αχαΐας οι Υπεύθυνοι/νες Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΠΕ), Αγωγής Υγείας (ΑΥ) Πολιτιστικών Θεμάτων (ΠΘ) ενώ σε όλες τις άλλες Διευθύνσεις Π/θμιας και Δ/θμιας Εκπαίδευσης οι Υπεύθυνοι/ες Σχολικών Δραστηριοτήτων (ΣΔ). Ειδικότερα, στις Διευθύνσεις Δ/θμιας Εκπαίδευσης της χώρας συμμετέχει και ένας/μια Υπεύθυνος/η ΣΕΠ των ΚΕΣΥΠ.
Για την τελική έγκριση των προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων αρμόδιος είναι ο/η Διευθυντής/ντρια της οικείας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης, αφού λάβει υπόψη του/της τη γνώμη της Επιτροπής και τους στόχους των προγραμμάτων.
Στις σχολικές μονάδες της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης μπορούν να εφαρμοστούν προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων (ΠΕ, ΑΥ, ΠΘ) στο πλαίσιο της ευέλικτης ζώνης ή με διαθεματική προσέγγιση.
Οι εκπαιδευτικοί που υλοποιούν προγράμματα σύμφωνα με το παραπάνω πλαίσιο, μπορούν προαιρετικά να τα υποβάλουν για έγκριση ως προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων στον/ην αντίστοιχο/η Υπεύθυνο/η της Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης με σκοπό να υποστηρίζονται καθ’ όλη τη διάρκεια της υλοποίησής τους, να ενημερώνονται για επιπρόσθετο υλικό, φορείς συνεργασίας, σεμινάρια - ημερίδες και θεματικές επιμορφωτικές εκδηλώσεις.
Στις σχολικές μονάδες της Επαγγελματικής εκπαίδευσης, οι εκπαιδευτικοί που υλοποιούν προγράμματα στο πλαίσιο της Ζώνης Δημιουργικών Δραστηριοτήτων μπορούν προαιρετικά να τα υποβάλουν για έγκριση ως προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων στον/ην αντίστοιχο/η Υπεύθυνο/η της Διεύθυνσης Δ/βάθμιας Εκπαίδευσης με σκοπό να υποστηρίζονται καθ’ όλη τη διάρκεια της υλοποίησής τους, να ενημερώνονται για επιπρόσθετο υλικό, φορείς συνεργασίας, σεμινάρια - ημερίδες και θεματικές επιμορφωτικές εκδηλώσεις.
Διευκρινίζεται ότι οι όμιλοι των Πρότυπων και Πειραματικών Σχολείων δεν υποβάλλονται για έγκριση ως προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων.
1.3. Δαπάνες υλοποίησης
Για το τρέχον σχολικό έτος δεν προβλέπεται από τον κρατικό προϋπολογισμό κάλυψη δαπανών για αναλώσιμα και υπερωρίες εκπαιδευτικών.
1.4. Διάρκεια και ωράριο υλοποίησης προγραμμάτων – συμμετοχή των Εκπαιδευτικών
α) Διάρκεια:
Για την Πρωτοβάθμια Εκπ/ση, η διάρκεια των προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας και Πολιτιστικών Θεμάτων, μπορεί να είναι διάρκειας από 2 έως 5 μήνες.
Για τη Δευτεροβάθμια Εκπ/ση η διάρκεια ενός προγράμματος Αγωγής Σταδιοδρομίας, Αγωγής Υγείας, Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Πολιτιστικών Θεμάτων ορίζεται ότι είναι τουλάχιστον 5 μήνες.
β) Ωράριο υλοποίησης:
Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση:
Τα προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, υλοποιούνται εντός ωρολογίου προγράμματος, σύμφωνα με το Π.Δ. 79/2017 (Α΄ 109) ως ακολούθως:
Τάξεις Α΄- Δ΄:
Στις τάξεις Α΄- Δ΄ κατά κύριο λόγο στην Ευέλικτη Ζώνη, καθώς στις τάξεις αυτές προβλέπεται σύμφωνα με το Ωρολόγιο Πρόγραμμα διακριτός χρόνος για την Ευέλικτη Ζώνη, και στο πλαίσιο της διδασκαλίας των γνωστικών αντικειμένων, σε συμφωνία με τους στόχους του Προγράμματος Σπουδών, προεκτείνοντας το περιεχόμενο συγκεκριμένων θεματικών ενοτήτων ή συνδυάζοντας περισσότερα από ένα γνωστικά αντικείμενα, προκειμένου να διερευνηθούν όλες οι πτυχές που πραγματεύεται το πρόγραμμα Σχολικών Δραστηριοτήτων.
Τάξεις Ε΄-ΣΤ΄:
Στις τάξεις Ε΄-ΣΤ΄ τα προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων θα αναπτύσσονται στο πλαίσιο της διδασκαλίας των γνωστικών αντικειμένων, σε συμφωνία με τους στόχους του Προγράμματος Σπουδών, προεκτείνοντας το περιεχόμενο συγκεκριμένων θεματικών ενοτήτων ή συνδυάζοντας περισσότερα από ένα γνωστικά αντικείμενα, προκειμένου να διερευνηθούν όλες οι πτυχές που πραγματεύεται το Πρόγραμμα σχολικών δραστηριοτήτων.
Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση
-Γενική:
Τα προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων στα Γυμνάσια και Γενικά Λύκεια, υλοποιούνται εκτός ωρολογίου προγράμματος.
- Επαγγελματική:
Τα προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων στα Επαγγελματικά Λύκεια, υλοποιούνται εκτός ωρολογίου προγράμματος. Εξαιρούνται οι μαθητές/τριες των ΕΠΑΛ που λαμβάνουν μέρος σε σχολικές δραστηριότητες στο πλαίσιο της Ζώνης Δημιουργικών Δραστηριοτήτων στην Α’ ΕΠΑΛ.
-Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης:
Τα προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης δύνανται να υλοποιούνται, όπως και στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, εντός του ωρολογίου προγράμματος με δυνατότητα διαθεματικής προσέγγισης σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα.
γ) Συμμετοχή και ωράριο εκπαιδευτικών:
- Κάθε εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης μπορεί να υλοποιεί έως τρία (3) προγράμματα εκ των οποίων το ένα ως Συντονιστής/στρια. Ο/Η Συντονιστής/στρια του κάθε προγράμματος ορίζεται από τον Σύλλογο Διδασκόντων. Κάθε πρόγραμμα μπορεί να υποστηρίζεται από ομάδα έως τριών (3) εκπαιδευτικών, συμπεριλαμβανομένου του/της Συντονιστή/στριας του προγράμματος.
Στις σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, για κάθε πρόγραμμα ορίζεται εβδομαδιαίως ένα δίωρο, το οποίο αναγράφεται στο πρακτικό του Συλλόγου Διδασκόντων του σχολείου που εγκρίνει το πρόγραμμα. Το πρακτικό αυτό συνοδεύει το «Σχέδιο υποβολής προγράμματος» (βλέπε Παράρτημα 1).
Στις σχολικές μονάδες Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κάθε μαθητής/τρια μπορεί να συμμετέχει μέχρι και σε δύο (2) προγράμματα.
- Για τις σχολικές μονάδες Ειδικής Αγωγής ισχύουν τα ανωτέρω, αντιστοίχως για κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης. Κάθε πρόγραμμα μπορεί να υποστηρίζεται από 3μελή ομάδα εκπαιδευτικών και μελών του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού ή/και του Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικού, ανά Τμήμα ή ομάδα μαθητών/τριών, με σκοπό την ανάπτυξη της διεπιστημονικής συνεργασίας και προσέγγισης.
Επισημαίνεται ότι για όλα τα προγράμματα της παρούσας εγκυκλίου δεν προβλέπεται συμπλήρωση διδακτικού ωραρίου.
1.5. Ολοκλήρωση προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων – Βεβαιώσεις Υλοποίησης Προγράμματος
Αμέσως μετά την ολοκλήρωση των προγραμμάτων κάθε σχολικής μονάδας, η παιδαγωγική ομάδα κάθε προγράμματος παρουσιάζει σε ειδική συνεδρίαση του Συλλόγου Διδασκόντων τον απολογισμό της, ώστε να διαχέονται οι καλές πρακτικές εντός της σχολικής μονάδας. Επίσης, ο/η Συντονιστής/στρια κάθε προγράμματος καταθέτει μια έκθεση απολογισμού στον/στην αντίστοιχο/η Υπεύθυνο/η και ο/η Διευθυντής/ντρια του Σχολείου ενημερώνει εγγράφως τον/τους Υπεύθυνο/ους Σχολικών Δραστηριοτήτων και τους/τις Υπευθύνους/ες ΣΕΠ των ΚΕΣΥΠ για την ολοκλήρωση ή μη των προγραμμάτων του σχολείου, σύμφωνα με το Σχέδιο Υποβολής Προγράμματος που είχε υποβληθεί στην αρχή του σχολικού έτους.
Στη συνέχεια λαμβάνοντας υπόψη την παραπάνω ενημέρωση χορηγείται Βεβαίωση Υλοποίησης Προγράμματος με τις υπογραφές του/της Διευθυντή/ντριας Εκπ/σης και του/της Υπευθύνου/ης ΑΥ/ΠΕ/ ΠΘ/Σχολικών Δραστηριοτήτων/ΣΕΠ-ΚΕΣΥΠ.
Στο τέλος της σχολικής χρονιάς για όλες τις Σχολικές Δραστηριότητες ορίζεται ημέρα ή διήμερο παρουσίασης-προβολής των προγραμμάτων (γιορτές μαθητικής δημιουργίας) σε τοπικό επίπεδο.
1.6. Συνεργασίες με άλλους φορείς
Προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων και Αγωγής Σταδιοδρομίας, μπορούν να υλοποιηθούν σύμφωνα με τις προαναφερθείσες προϋποθέσεις και διαδικασίες, στο πλαίσιο οποιουδήποτε προγράμματος εγκεκριμένης συνεργασίας του ΥΠ.Π.Ε.Θ. με άλλους κυβερνητικούς ή μη κυβερνητικούς φορείς, δημόσιους οργανισμούς, φορείς τοπικής ή περιφερειακής αυτοδιοίκησης, ΑΕΙ, ΚΠΕ κ.ά. καθώς, επίσης, και στο πλαίσιο υλοποίησης καινοτόμων προγραμμάτων ή προγραμμάτων διεθνών συνεργασιών. Για οποιαδήποτε συνεργασία με φορείς ή φυσικά πρόσωπα μέσα στον χώρο των σχολικών μονάδων Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, θα πρέπει να υπάρχει:
- έγκριση του φορέα από τις αρμόδιες Δ/νσεις του ΥΠ.Π.Ε.Θ. (οι εγκρίσεις ισχύουν για ένα σχολικό έτος),
- η σύμφωνη γνώμη του Συλλόγου Διδασκόντων της σχολικής μονάδας.
1.7. Προθεσμία υποβολής Προγραμμάτων
Τα σχέδια προγραμμάτων πρέπει να υποβληθούν μέχρι τις 27 Νοεμβρίου 2017, στον αντίστοιχο Υπεύθυνο της οικείας Διεύθυνσης Εκπαίδευσης.
Οι Διευθύνσεις Εκπαίδευσης πρέπει να έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες έγκρισης των υποβληθέντων σχεδίων προγραμμάτων μέχρι τις 08 Δεκεμβρίου 2017.
Σχετικά με τη θεματολογία των προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων:
Η UNESCO έχει θέσει 17 στόχους για την Αειφόρο Ανάπτυξη μέχρι το 2030 (Ατζέντα 2030).
Οι στόχοι αυτοί αναφέρονται σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας και μπορούν να εξετασθούν ανά τομέα ή διατομεακά.
- Μηδενική φτώχεια: Δίνουμε τέλος σε όλες τις μορφές φτώχειας παντού
- Μηδενική πείνα: Δίνουμε τέλος στην πείνα, πετυχαίνουμε την επισιτιστική ασφάλεια, βελτιώνουμε τη διατροφή και τη βιώσιμη γεωργία
- Καλή υγεία και ευημερία: Διασφαλίζουμε μία ζωή με υγεία και προάγουμε την ευημερία για όλους, σε όλες τις ηλικίες
- Ποιοτική εκπαίδευση: Διασφαλίζουμε την ελεύθερη, ισότιμη και ποιοτική εκπαίδευση προάγοντας τις ευκαιρίες για δια βίου μάθηση
- Ισότητα των φύλων: Επιτυγχάνουμε την ισότητα των φύλων και τη χειραφέτηση όλων των γυναικών και των κοριτσιών
- Καθαρό νερό και αποχέτευση: Διασφαλίζουμε τη διαθεσιμότητα και τη βιώσιμη διαχείριση του νερού και των εγκαταστάσεων υγιεινής για όλους
- Φθηνή και καθαρή ενέργεια για όλους: Διασφαλίζουμε την πρόσβαση σε οικονομική, αξιόπιστη, βιώσιμη και σύγχρονη ενέργεια για όλους
- Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη: Προάγουμε τη διαρκή, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς οικονομική ανάπτυξη και την πλήρη απασχόληση και αξιοπρεπή εργασία για όλους
- Βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές: Οικοδομούμε ανθεκτικές υποδομές, προάγουμε την ανοιχτή και βιώσιμη βιομηχανοποίηση και ενθαρρύνουμε την καινοτομία.
- Λιγότερες ανισότητες: Μειώνουμε την ανισότητα εντός και μεταξύ των χωρών
- Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες: Δημιουργούμε ασφαλείς, προσαρμοστικές βιώσιμες πόλεις και ανθρώπινους οικισμούς, χωρίς αποκλεισμούς
- Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή: Διασφαλίζουμε τη βιώσιμη κατανάλωση και μεθόδους παραγωγής
- Δράση για το κλίμα: Αναλαμβάνουμε άμεση δράση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της
- Ζωή στο νερό: Προστατεύουμε και χρησιμοποιούμε με βιώσιμο τρόπο τους ωκεανούς, τις θάλασσες και τους θαλάσσιους πόρους για βιώσιμη ανάπτυξη
- Ζωή στη στεριά: Προωθούμε τη βιώσιμη χρήση των χερσαίων οικοσυστημάτων και δασών, καταπολεμούμε την ερημοποίηση, αναστρέφουμε την υποβάθμιση του εδάφους και της βιοποικιλότητας
- Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί: Προάγουμε τις ειρηνικές και χωρίς αποκλεισμούς κοινωνίες, παρέχουμε πρόσβαση στη δικαιοσύνη για όλους και οικοδομούμε αποτελεσματικούς θεσμούς σε όλα τα επίπεδα
- Συνεργασία για τους στόχους: Ενισχύουμε τα μέσα εφαρμογής και ανανεώνουμε την Παγκόσμια Συνεργασία για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη
2. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ
Οι Υπεύθυνοι Αγωγής Υγείας, Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Πολιτιστικών Θεμάτων, Σχολικών Δραστηριοτήτων και οι Υπεύθυνοι ΣΕΠ των ΚΕΣΥΠ παρακολουθούν, υποστηρίζουν τα αντίστοιχα προγράμματα των σχολικών μονάδων της οικείας Διεύθυνσης και στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους:
- επισκέπτονται τις σχολικές μονάδες, ενημερώνουν τους εκπαιδευτικούς και τους Διευθυντές για τις δυνατότητες υλοποίησης προγραμμάτων, σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο και ενθαρρύνουν τη συμμετοχή τους σε αυτά
- συμβάλλουν στον σχεδιασμό των προγραμμάτων και προτείνουν θεματολογία
- βοηθούν τους εκπαιδευτικούς στον σχεδιασμό του προγράμματος, ενθαρρύνοντας καινοτόμες προσεγγίσεις
- παρακολουθούν την ομαλή και ενεργό παρουσία των συμμετεχόντων κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς
- επισκέπτονται τις σχολικές μονάδες και παρακολουθούν την πορεία των προγραμμάτων των σχολείων, σε συναντήσεις με τους εκπαιδευτικούς και τις μαθητικές ομάδες, δύο τουλάχιστον φορές για κάθε σχολικό πρόγραμμα.
- λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές: επισκέπτονται τις σχολικές μονάδες και οργανώνουν συναντήσεις ομάδων εκπαιδευτικών, με σκοπό την ενημέρωση των εκπαιδευτικών σε ζητήματα βιβλιογραφίας, μεθοδολογίας, αλλά και για την μετάδοση/διάχυση των πληροφοριών και γνώσεων από τα κάθε είδους επιμορφωτικά σεμινάρια και συναντήσεις στα οποία συμμετέχουν οι ίδιοι
- εμψυχώνουν και στηρίζουν τους/τις μαθητές/τριες στην διαδικασία ανακάλυψης της γνώσης μέσα από την έρευνα, την ανάλυση-σύνθεση των δεδομένων και τη βιωματική προσέγγιση
- οργανώνουν εκδήλωση με τη λήξη του σχολικού έτους, στην οποία παρουσιάζονται τα προγράμματα των σχολείων της Διεύθυνσης
- ενημερώνουν τους εκπαιδευτικούς για επιστημονικές συναντήσεις, σεμινάρια, ημερίδες κ.ά. των τομέων ευθύνης τους, καθώς και για τις δυνατότητες συμμετοχής τους σε θεματικά σχολικά δίκτυα.
Συντονισμός επιμόρφωσης.
Οι Υπεύθυνοι/νες Αγωγής Υγείας (ΑΥ), Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΠΕ), Πολιτιστικών Θεμάτων (ΠΘ), Σχολικών Δραστηριοτήτων και οι Υπεύθυνοι/νες ΣΕΠ των ΚΕΣΥΠ οργανώνουν επιμορφωτικές συναντήσεις, σεμινάρια, ημερίδες σχετικά με θέματα που αφορούν την παιδαγωγική μεθοδολογία εκπόνησης των προγραμμάτων, αλλά και ζητήματα που αφορούν το περιεχόμενο της κάθε σχολικής δραστηριότητας.
Οι παραπάνω επιμορφωτικές δράσεις εγκρίνονται ως εξής:
Για την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση: Από τους οικείους Διευθυντές Εκπαίδευσης
Για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση:
- Επιμορφωτικές δράσεις που διοργανώνονται και υλοποιούνται αποκλειστικά από τους/τις Υπεύθυνους/ες χωρίς συμμετοχή άλλου φορέα από τον οικείο Διευθυντή Εκπαίδευσης
- Επιμορφωτικές δράσεις που διοργανώνονται ή/και υλοποιούνται σε συνεργασία με άλλους φορείς από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του ΥΠ.Π.Ε.Θ.
Επισημαίνεται ότι οι Υπεύθυνοι/ες και των δύο βαθμίδων οφείλουν, να επιμορφώνουν κατά προτεραιότητα εκπαιδευτικούς, που δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία στην υλοποίηση προγραμμάτων.
Οι Υπεύθυνοι/νες Σχολικών Δραστηριοτήτων προκειμένου να υποστηρίζουν ισότιμα και τις τρεις σχολικές δραστηριότητες οφείλουν να διοργανώνουν αντίστοιχες επιμορφωτικές δράσεις κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Για όλα τα προαναφερόμενα μπορούν να συνεργάζονται με τμήματα Πανεπιστημίων, Σχολικούς Συμβούλους, ΚΠΕ, ΟΤΑ, Μουσεία, Βιβλιοθήκες, Αρχεία, μη κυβερνητικούς φορείς, ειδικούς επιστήμονες, επαγγελματίες κ.α. ανάλογα με τις θεματικές των προγραμμάτων και σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στην παράγραφο 1.6 της παρούσας εγκυκλίου.
Οι Υπεύθυνοι/νες ΑΥ, ΠΕ, ΠΘ, Σχολικών Δραστηριοτήτων και οι Υπεύθυνοι/νες ΣΕΠ των ΚΕΣΥΠ, καθώς και ο/η Διευθυντής/ντρια της σχολικής μονάδας, οφείλουν να παροτρύνουν και να υποστηρίζουν την υλοποίηση των εγκεκριμένων προγραμμάτων.
(...)
2.3. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ/Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη
«Η Εκπαίδευση για το περιβάλλον και την Αειφόρο Ανάπτυξη (ΕΑΑ) ενδυναμώνει τους/τις μαθητές/τριες να λάβουν συνειδητές αποφάσεις και υπεύθυνη δράση για την περιβαλλοντική ακεραιότητα, την οικονομική βιωσιμότητα και μια δίκαιη κοινωνία για τις παρούσες και τις μέλλουσες γενιές σεβόμενοι/ες την πολιτισμική ποικιλότητα. Είναι μια διαρκής εκπαίδευση και αναπόσπαστο συστατικό στοιχείο ποιότητας στην εκπαίδευση. Η ΕΑΑ είναι ολιστική και μετασχηματιστική εκπαίδευση η οποία αφορά το περιεχόμενο, την παιδαγωγική και το μαθησιακό περιβάλλον. Επιτυγχάνει το σκοπό της μέσα από το μετασχηματισμό της κοινωνίας.» (UNESCO 2014)
2.3.1. Δράσεις και Δραστηριότητες στο πλαίσιο των προγραμμάτων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης/Εκπαίδευσης για την Αειφόρο Ανάπτυξη
Ενδεικτικά στα προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, είναι δυνατόν να αναπτυχθούν δράσεις, όπως:
- Εκπαιδευτικές επισκέψεις σε ΚΠΕ ή σε άλλους φορείς (π.χ. Φορείς Διαχείρισης κ.λ.π.) και για τις δύο βαθμίδες εκπαίδευσης, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις
- Συμμετοχή σε Θεματικά Δίκτυα ΠΕ (τοπικά, περιφερειακά, εθνικά, διεθνή)
- Παρεμβάσεις στο τοπικό περιβάλλον ως αποτέλεσμα του προγράμματος (αναμόρφωση και υιοθεσία χώρων κ.λ.π.)
Συμμετοχή σε προγράμματα Π.Ε καθώς και σε Θεματικά Δίκτυα άλλων κυβερνητικών ή μη κυβερνητικών φορέων, φορέων περιφερειακής ή τοπικής αυτοδιοίκησης, ΑΕΙ, ερευνητικών κέντρων κ.λ.π. οι οποίοι μπορούν με τα δικά τους μέσα να στηρίξουν το έργο των εκπαιδευτικών και των σχολείων, είναι δύνατη, εφόσον τα εν λόγω προγράμματα και δίκτυα είναι εγκεκριμένα από το ΥΠ.Π.Ε.Θ.
Επισημαίνεται ότι δεν θεωρούνται ως αυτοτελή προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης οι τριήμερες περιβαλλοντικές εκδρομές (Δ/θμια Εκπ/ση), οι επισκέψεις στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, οι ημέρες τοπικών δράσεων, όπως καθαρισμός παραλιών, δενδροφυτεύσεις, συμμετοχή σε εκδηλώσεις φορέων κ.λπ. Όλες αυτές οι χρήσιμες δραστηριότητες μπορούν να εγκρίνονται, μόνο ως αυτοτελείς δράσεις ή μέρος της υλοποίησης ενός ολοκληρωμένου προγράμματος
2.3.2. Η Υποστήριξη των Προγραμμάτων Π.Ε.
Το ΥΠ.Π.Ε.Θ. στηρίζει το έργο των εκπαιδευτικών στο σχολείο δια των Υπευθύνων Σχολικών Δραστηριοτήτων/Υπευθύνων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στις Δ/νσεις Εκπαίδευσης και δια των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ).
Οι Υπεύθυνοι/ες παρακολουθούν και υποστηρίζουν τα αντίστοιχα προγράμματα των σχολικών μονάδων της Δ/νσής τους και ενημερώνουν τους/τις εκπαιδευτικούς για τις δυνατότητες συνεργασιών με τα Κ.Π.Ε. όπως αυτές θα καθορισθούν με σχετική εγκύκλιο από το ΥΠ.Π.Ε.Θ.
Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (Κ.Π.Ε.): Σήμερα λειτουργούν 53 Κ.Π.Ε και έχουν ιδρυθεί 4 νέα ΚΠΕ, τα οποία παρέχουν εκπαιδευτικά προγράμματα μιας (1) έως τριών (3) ημερών σε μαθητικές ομάδες, οργανώνουν επιμορφωτικά σεμινάρια για εκπαιδευτικούς, παράγουν εκπαιδευτικό υλικό, αναπτύσσουν θεματικά δίκτυα σχολείων, τοπικές και διεθνείς συνεργασίες. Η συμμετοχή των περιβαλλοντικών ομάδων και των εκπαιδευτικών των σχολείων στα προγράμματά τους γίνεται σε συνεργασία με τους/τις Υπευθύνους/ες Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και Σχολικών Δραστηριοτήτων των Δ/νσεων.
Τα Κ.Π.Ε. έχουν ιδρύσει και λειτουργούν Θεματικά Δίκτυα στα οποία μπορούν να συμμετάσχουν σχολικές μονάδες που εκπονούν πρόγραμμα σχετικό με τη θεματολογία του Δικτύου.
2.3.3. Θεματολογία Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης:
-Αειφόρο Σχολείο - Αυλή σχολείου
-Αειφόρος κατοικία
-Ενεργειακό ζήτημα -Οικολογικό / Ενεργειακό αποτύπωμα στο σχολείο και στο σπίτι
-Τοπικό Περιβάλλον : το σπίτι, το σχολείο , η κοινότητα
-Ελεύθεροι χώροι: Αξιοποίηση – Διαμόρφωση - Προστασία
-Διατήρηση και προστασία αστικού και περιαστικού πρασίνου
-Βιοτεχνολογικές Εφαρμογές και Περιβάλλον
-Διαχείριση Φυσικών Πόρων
-Η έννοια της Διατήρησης του Φυσικού Περιβάλλοντος
-Η έννοια της Υποβάθμισης του Περιβάλλοντος
-Περιβαλλοντικοί Κίνδυνοι
-Χώρος, Οργάνωση και Χρήση
-Ανθρωπογενές Περιβάλλον – Παράμετροι & Υποβάθμιση
-Ποιότητα Ζωής
-Ανθρώπινα Δικαιώματα – Δημοκρατία
(αναλυτικά στο Παράρτημα 2)
(...)
3. ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ :
Οι μετακινήσεις μαθητών/τριών και εκπαιδευτικών στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση υλοποιούνται στο πλαίσιο εγκεκριμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε ΚΠΕ με έγκριση μετακίνησης από τον/την Διευθυντή/ντρια Εκπαίδευσης, σύμφωνα με το Π.Δ. 79/2017 (Α΄109) .
Σχετικά με τις μετακινήσεις των μαθητών/τριών της Δευτεροβάθμιας στο πλαίσιο των προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων ισχύει η Υ.Α. 33120/ΓΔ4/28-02-2017( ΦΕΚ τ. Β΄681/6-3-2017)
Κατά το τρέχον σχολικό έτος 2017-2018 τα προγράμματα Σχολικών Δραστηριοτήτων θα πραγματοποιηθούν σύμφωνα με την παρούσα εγκύκλιο.
Όσον αφορά τα Ευρωπαϊκά προγράμματα (Erasmus+, eΤwinning, σχολεία Unesco κ.λ.π.) στο επόμενο χρονικό διάστημα θα ακολουθήσει νεώτερη εγκύκλιος σε συνδυασμό με την έκδοση Υπουργικής Απόφασης μετακίνησης εκπαιδευτικών στο πλαίσιο Ευρωπαϊκών προγραμμάτων.
Παρακαλούμε τις οικείες Διευθύνσεις Εκπαίδευσης, να ενημερώσουν άμεσα τα σχολεία αρμοδιότητάς τους προκειμένου να λάβουν γνώση όλοι οι εκπαιδευτικοί ενυπόγραφα.