«Αρχαία Ελληνικά και Μέση Εκπαίδευση: Γνωστικό Αντικείμενο και Διδακτικές Προσεγγίσεις»
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ
ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΕΞ ΑΠΟΣΤΑΣΕΩΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
για εκπαιδευτικούς φιλόλογους με τίτλο
«Αρχαία Ελληνικά και Μέση Εκπαίδευση: Γνωστικό Αντικείμενο και Διδακτικές Προσεγγίσεις
Μετά την επιτυχή διεξαγωγή του παραπάνω προγράμματος υπό τη μορφή της δια ζώσης διδασκαλίας, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, λαμβάνοντας υπόψη το πανελλήνιο ενδιαφέρον διοργανώνει το ανωτέρω Πρόγραμμα στο πλαίσιο του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης, ΚΕΔΙΒΙΜ του Α.Π.Θ. υπό τη μορφή της εξ αποστάσεως διδασκαλίας με πρωτοποριακό υλικό (κείμενα, παραδείγματα, βιντεοσκοπημένες διδασκαλίες, έργα τέχνης) και με τις προδιαγραφές της δια βίου εκπαίδευσης.
Το επιμορφωτικό πρόγραμμα έχει δίμηνη διάρκεια και συνοδεύεται από βεβαίωση συμμετοχής και πιστοποιητικό επιμόρφωσης. Για την ολοκλήρωση της επιμόρφωσης απαιτείται η εξ αποστάσεως παρακολούθηση 80 διδακτικών ωρών (με ασύγχρονη τηλεκπαίδευση, βιντεοσκοπημένη διδασκαλία των διδασκόντων, μελέτη υλικού και εκπόνηση δραστηριοτήτων).
Έναρξη Προγράμματος:10/02/2020
Λήξη Προγράμματος: 14/04/2020
Στόχοι
Το πρόγραμμα επιμόρφωσης «Αρχαία Ελληνικά και Μέση Εκπαίδευση: Γνωστικό αντικείμενο και διδακτικές προσεγγίσεις» εκκινεί από τη θέση ότι όποιος διδάσκει ή θα κληθεί να διδάξει Αρχαία Ελληνικά στη Μέση Εκπαίδευση βρίσκεται απέναντι σε μαθητές οι οποίοι δεν θεωρούν διόλου αυτονόητη τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών σήμερα. Είναι, ωστόσο, τέτοιος ο πλούτος της ελληνικής γλώσσας και τόσες πολλές οι προσεγγίσεις της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, ώστε το μάθημα των Αρχαίων Ελληνικών δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αντιμετωπίζεται ως κάτι ξένο προς την εποχή μας. Επομένως, ο σύγχρονος φιλόλογος καλείται να έχει όλα τα εφόδια, για να καταστήσει σαφές στους μαθητές του ότι ο Όμηρος, ο Θουκυδίδης, ο Σοφοκλής, ο Λυσίας, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης είναι πάντοτε «ζωντανές παρουσίες», όχι στεγνά κείμενα. Σε αντίθεση με άλλα επιμορφωτικά προγράμματα που απευθύνονται γενικά σε φιλολόγους, αυτό είναι από τα ελάχιστα που εξειδικεύεται στη διδασκαλία των αρχαίων Ελληνικών και διδάσκεται από ειδικούς, τόσο στο γνωστικό αντικείμενο όσο και στη διδακτική του μαθήματος.
Στο τέλος του προγράμματος οι συμμετέχοντες θα έχουν αναπτύξει γνώσεις και ικανότητες που αφορούν:
- τη στέρεη φιλολογική κατάρτιση χωρίς σχολαστικισμό,
- τη χρήση των νέων ηλεκτρονικών φιλολογικών εργαλείων στη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών
- την προβολή διαθεματικών προσεγγίσεων, όπως πηγάζουν από τα κείμενα, σε όλα τα επίπεδα: τη γλώσσα, την ιδεολογία, την αισθητική, τους θεσμούς, τις αξίες,
- τη χρήση καινοτόμων πρακτικών στη διδακτική και εκπαιδευτική πράξη.
Σε ποιους απευθύνεται:
1.σε εν ενεργεία φιλολόγους της Μέσης Εκπαίδευσης
2.σε αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (τμημάτων Φιλολογίας, Ιστορίας-Αρχαιολογίας,Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής ή Φιλοσοφίας ή Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας ήΑρχαιολογίας και Πολιτισμικών Πόρων)
3.σε καθηγητές ή αποφοίτους άλλων ειδικοτήτων, οι οποίοι επιθυμούν μια ουσιαστική γνωριμίαμε τα αρχαία ελληνικά κείμενα μέσα από μια σύγχρονη ματιά
4.σε αδιόριστους Εκπαιδευτικούς όλων των βαθμίδων της Εκπαίδευσης
5.σε εκπαιδευτικούς που επιθυμούν να γίνουν Διευθυντές Σχολικών Μονάδων
6.σε Διευθυντές Σχολικών Μονάδων
7.σε αποσπασμένους εκπαιδευτικούς στο εξωτερικό με στόχο να διδάξουν την ελληνικήγλώσσα και τον ελληνικό πολιτισμό
8.Έλληνες εκπαιδευτικούς που διαμένουν μόνιμα στο εξωτερικό και διδάσκουν εκεί τηνελληνική γλώσσα ως δεύτερη ή ξένη
9.σε αλλοδαπούς εκπαιδευτικούς του εξωτερικού που αποφοίτησαν από ελληνικάπανεπιστήμια ή τμήματα ελληνικών σπουδών του εξωτερικού και διδάσκουν την ελληνικήγλώσσα ως δεύτερη ή ξένη.
Διδάσκοντες
Στο πρόγραμμα διδάσκουν ο Ευάγγελος Αλεξίου (Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Α.Π.Θ. και επιστημονικός υπεύθυνος του προγράμματος), ο Χρήστος Τσαγγάλης (Καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας στο Α.Π.Θ.), και ο Βασίλειος Τσιότρας (Tsiotras.cv ), (Διδάσκων-Ειδικός Επιστήμων του τμήματος Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ.).
Υποβολή Αιτήσεων
Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να υποβάλουν αίτηση συμμετοχής στο επιμορφωτικό πρόγραμμα από 06/01/2020 μέχρι 29/01/2020 στη διεύθυνση http://www.diaviou.auth.gr/progr-forms/archea11/
Κόστος Συμμετοχής
Το κόστος συμμετοχής ανέρχεται στο ποσό των 252 Ευρώ ανά εκπαιδευόμενο.
Χώρος διεξαγωγής του προγράμματος
Τα μαθήματα θα διεξάγονται μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας και ασύγχρονης τηλεκπαίδευσης.
Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επικοινωνούν με την υπεύθυνη γραμματειακής υποστήριξης του Προγράμματος κ. Αθηνά Καπράρα (
O Επιστημονικά Υπεύθυνος του Προγράμματος
Ε. Αλεξίου, Καθηγητής, ΑΠΘ
Επιμορφωτικό πρόγραμμα εξ αποστάσεως διδασκαλίας για εκπαιδευτικούς με τίτλο «Αρχαία Ελληνικά και Μέση Εκπαίδευση: Γνωστικό Αντικείμενο και Διδακτικές Προσεγγίσεις»
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ:
ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΛΕΞΙΟΥ
ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ, Α.Π.Θ.
ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ:
ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΑΓΓΑΛΗΣ, ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΑΛΕΞΙΟΥ, ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΤΣΙΟΤΡΑΣ
Το πρόγραμμα έχει διάρκεια 2 μηνών και περιλαμβάνει 9 θεματικές ενότητες (εξ αποστάσεως με ασύγχρονη τηλεκπαίδευση). Κάθε μία παρέχει στους εκπαιδευόμενους γενικές και ειδικές γνώσεις σε μια γνωστική περιοχή της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, η οποία σχετίζεται με τη διδασκαλία των Αρχαίων Ελληνικών στη Μέση Εκπαίδευση. Οι συμμετέχοντες λαμβάνουν στην ηλεκτρονική πλατφόρμα και σε εβδομαδιαία βάση οδηγό μελέτης, υλικό μελέτης, βιντεοσκοπημένη διδασκαλία των διδασκόντων, εβδομαδιαία δραστηριότητα, υλικό για περαιτέρω μελέτη. Η επιτυχής ολοκλήρωση του προγράμματος προϋποθέτει την εκπόνηση 5 δραστηριοτήτων (με ερωτήσεις ανάπτυξης ή κλειστού τύπου, αυτοαξιολόγησης κλπ.). Προβλέπεται επικοινωνία με τους διδάσκοντες σε εβδομαδιαία βάση.
1η-3η Θεματικές Ενότητες: Έπος και δράμα (διδάσκων Χ. Τσαγγάλης)
Αντικείμενο των τριών ενοτήτων αποτελούν οι επικοί και δραματικοί ποιητές που περιλαμβάνονται στη διδακτέα ύλη του σχολικού προγράμματος του Γυμνασίου και του Λυκείου. Αξιοποιώντας ποικίλο υλικό (γραμματολογικό, ιστορικό, εικονογραφικό, συγκριτικό, γλωσσικό) το έπος και το δράμα παρουσιάζονται ενταγμένα στα γραμματολογικά και ιστορικά τους συμφραζόμενα, ως είδη που αντιστοιχούν σε συγκεκριμένες φάσεις εξέλιξης του αρχαιοελληνικού κόσμου.
Ειδικότερα και αναφορικά με την επική ποίηση θα εξετασθεί:
(α) το πολιτικό, κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον της αρχαϊκής εποχής μέσα στο οποίο διαμορφώθηκε το έπος,
(β) η επική θεματολογία και ο τρόπος χειρισμού του μύθου,
(γ) τα δομικά, αφηγηματικά και παραστασιακά του χαρακτηριστικά,
(δ) η σχέση του έπους με την Εγγύς Ανατολή και τους ανατολικούς πολιτισμούς,
(ε) η διαμόρφωση της Ιλιάδας και της Οδύσσειας
Όσον αφορά τη δραματική ποίηση, στόχος είναι:
(α) να ενταχθεί το είδος και οι δραματικοί ποιητές στα ιστορικά και λογοτεχνικά τους συμφραζόμενα,
(β) να εξετασθεί ο κοινωνικός χαρακτήρας του αρχαιοελληνικού θεάτρου,
(γ) να διδαχθούν στους εκπαιδευόμενους οι πολλαπλοί τρόποι λειτουργίας του μύθου,
(δ) να μελετηθούν και αξιοποιηθούν όλα εκείνα τα στοιχεία που άπτονται της σκηνικής παρουσίασης της δραματικής ποίησης
(ε) να ενημερωθούν οι εκπαιδευόμενοι για τις σύγχρονες θεωρητικές προσεγγίσεις στο αρχαίο δράμα.
4η-6η Θεματικές Ενότητες: Ιστοριογραφία – ρητορική – φιλοσοφία (διδάσκων Ε. Αλεξίου)
Με σημείο αναφοράς τους συγγραφείς οι οποίοι διδάσκονται στα σχολεία οι επιμορφούμενοι εξοικειώνονται με βασικές πτυχές της ιστοριογραφίας, της ρητορικής και της φιλοσοφίας της κλασικής περιόδου. Εξαιρετικά βοηθητική και ελκυστική για τη διδασκαλία αυτών των κειμένων στη Μέση Εκπαίδευση μπορεί να αποβεί το εννοιοκεντρικό μοντέλο διδασκαλίας με τη διαχρονική ερμηνεία αρχαιοελληνικών εννοιών (π.χ. κλέος, δόξα, τιμή, φιλοτιμία, ἀγαθός, κακός, ὕβρις, σωφροσύνη, φιλόπολις, εὔνους κλπ.), οι οποίες συνοδεύουν την κοινωνική εξέλιξη από την αριστοκρατική κοινωνία του έπους στην πόλη-κράτος και την αθηναϊκή δημοκρατία (πολιτισμός ντροπής – πολιτισμός ενοχής, αξίες ανταγωνισμού – αξίες συνεργασίας, πολιτισμικά εξελικτικά σχήματα, Θουκυδίδης – μύθος Πρωταγόρα). Ειδικότερα, μέσα από τη φιλολογική ανάλυση των κειμένων αναδεικνύονται:
(α) η ιστοριογραφική μέθοδος του Θουκυδίδη (σύγκριση με τον Ηρόδοτο) και η σημασία του έργου του ως διαχρονικού εγχειριδίου πολιτικής ιστορίας,
(β) η ρηξικέλευθη σοφιστική και η δυναμική της ισχύος στις διακρατικές σχέσεις,
(γ) ο κυρίαρχος ρόλος της ρητορικής στην πολιτική ζωή της αρχαίας Αθήνας,
(δ) η αντιπαράθεσή της με τη φιλοσοφία.
(ε) η εξέλιξη της αρχαίας φιλοσοφίας: προσωκρατική, σωκρατική, μετα-αριστοτελική περίοδος
Παραδείγματα διδακτικής πράξης με βάση τα παραπάνω συνιστούν η συστηματική ανάλυση των κειμένων: Θουκυδίδης, Λυσίας, Ὑπὲρ Μαντιθέου, Ισοκράτης, Περὶ εἰρήνης, Πλάτων Πολιτεία και Γοργίας, Αριστοτέλης Ῥητορική.
Παράλληλα κείμενα από ποικίλους σύγχρονους και μεταγενέστερους συγγραφείς εμπλουτίζουν τη διδακτική πράξη.
Παράλληλα οι επιμορφούμενοι εξοικειώνονται με
(α) έντυπα και ηλεκτρονικά φιλολογικά εργαλεία (Λεξικά, Συντακτικά, ηλεκτρονικές πηγές),
(β) την εξέλιξη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας, την ερασμική προφορά (παρουσίαση του Classical Project –Princeton University) και τη σημασία της στην εκπαιδευτική πράξη,
(γ) την τύχη των αρχαιοελληνικών κειμένων από την αρχαιότητα μέχρι την αναγέννηση,
(δ) τη διαχρονική προσέγγιση της ελληνικής γλώσσας, της φιλολογίας και του φιλολόγου (ουμανισμός, νεοουμανισμός, φιλολογικός ιστορισμός).
7η-9η Θεματικές Ενότητες: Διδακτική των Αρχαίων Ελληνικών (διδάσκων Β. Τσιότρας)
Το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας (ΑΕΓΓ) κατέχει κεντρική θέση στο Αναλυτικό Πρόγραμμα σπουδών των ελληνικών Γυμνασίων και Λυκείων, η σημασία του όμως στην εποχή μας δεν προσδιορίζεται μόνο στην ιστορική διάσταση αλλά κυρίως στο πλαίσιο της επικαιρότητας της εποχής μας. Στόχος του συγκεκριμένου επιμορφωτικού προγράμματος είναι να παρουσιάσει τις νέες διδακτικές προοπτικές του μαθήματος των Αρχαίων Ελληνικών που συνιστούν τη σύγχρονη ταυτότητά του.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο αυτής της επιμόρφωσης:
(α) παρουσιάζονται και σχολιάζονται κριτικά τα ισχύοντα αλλά και τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (ΑΠΣ και ΔΕΠΠΣ), ο εκπαιδευτικός σκοπός, οι ειδικότεροι στόχοι της ΑΕΓΓ, οι οδηγίες διδασκαλίας του Υ.ΠΑΙ.Θ. μέσω εννοιολογικού προσδιορισμού και πρακτικών εφαρμογών,
(β) προσδιορίζονται αναλυτικά οι θεωρητικές αρχές που διέπουν μια ευχάριστη και αποτελεσματική διδασκαλία: 1) διαφοροποιημένη βάσει του λογοτεχνικού είδους διδασκαλία/περικειμενοποίηση, 2) κριτική ανάγνωση, 3) διαχρο-νικότητα/επικαιρότητα, 4) διδασκαλία σύμφωνα με τις αρχές της διαπολιτισμικής αγωγής/ενσυναίσθηση, 5) χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), 6) ομαδοσυνεργατική διδασκαλία, κ.λπ.
(γ) παρουσιάζονται δειγματικά καινοτόμες διδακτικές προτάσεις (σενάρια, διδακτικά παραδείγματα), που εφαρμόζουν στην πράξη τις παραπάνω αρχές στην ΑΕΓ του Γυμνασίου,
(δ) υποδεικνύονται τρόποι δημιουργικής αξιοποίησης των καινούργιων βιβλίων αναφοράς (Ιστορία της ΑΕ Γραμματείας, Ανθολογία της ΑΕ Γραμματείας),
(ε) εκτίθεται και επεξηγείται διεξοδικά η προτεινόμενη μεθοδολογία βιωματικής προσέγγισης της Αρχαίας Ελληνικής Θεματογραφίας (της Θεωρητικής Κατεύθυνσης του Λυκείου) μέσω διδακτικών παραδειγμάτων.
10η Θεματική Ενότητα. Συμπεράσματα - Ανατροφοδότηση
Η τελική Θεματική ενότητα περιλαμβάνει:
(α) κριτική αποτίμηση του προγράμματος
(β) διατύπωση συμπερασμάτων και προτάσεων βελτίωσης