ΦΥΣΙΚΗ Α' τάξης ΕΠΑΛ : Οδηγίες Διδασκαλίας 2020 2021

Διδακτική ενότητα

Συνιστώμενες Διδακτικές Πρακτικές / Παρατηρήσεις

Ώρες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο ΕΙΣΑΓΩΓΗ

4

1.1 Με τι ασχολείται η Φυσική

Τα κεφάλαια αυτά δεν θα διδαχθούν.

Από το Κεφάλαιο 1.1 θα αναφερθεί μέσα από το παράδειγμα της εικόνας 1.3, η διαφορά μεταξύ των φυσικών και χημικών φαινομένων. Επιπλέον, με τη βοήθεια των Πινάκων 1.1, 1.2, 1.3, και των ασκήσεων 1.2, 1.3, 1.4., 1.5, 1.6, 1.7, 1.8 προτείνεται η επανάληψη των θεμελιωδών μεγεθών, μονάδων μέτρησης και των βασικών στοιχείων της τριγωνομετρίας. Επίσης, μέσω παραδειγμάτων να γίνει κατανοητή η διάκριση μεταξύ μονόμετρων και διανυσματικών μεγεθών

1.2 Φυσική και Τεχνολογία

1.3 Φυσικά μεγέθη

1.4 Μονόμετρα και διανυσματικά μεγέθη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

2.1 Η έννοια της δύναμης

https://phet.colorado.edu/sims/cheerpj/forces-1d/latest/forces-1d.html?simulation=forces-1d&locale=el

Σχεδίαση δυνάμεων
http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-1608

5

2.2. Τα χαρακτηριστικά της δύναμης

Πρόσθεση διανυσμάτων:
https://phet.colorado.edu/el/simulation/vector-addition

2.3 Δυνάμεις επαφής και Δυνάμεις από απόσταση

Κάθετη αντίδραση σε κεκλιμένο επίπεδο:
http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/1659

2.5 Η Δύναμη ως αιτία παραμόρφωσης - Νόμος του Hooke

Νόμος του Hooke
https://phet.colorado.edu/el/simulation/hookes-law

Ελατήρια
https://phet.colorado.edu/el/simulation/masses-and-springs

Ισορροπία δυνάμεων
http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/10444

2.6 Μέτρηση δυνάμεων με το δυναμόμετρο

Προτείνεται οι μαθητές να εμπλακούν στο εργαστήριο με μετρήσεις με δυναμόμετρα

Βιντεοσκοπημένα πειράματα που δημιούργησε το ΕΚΦΕ Καρδίτσας (Νόμος του Hooke)
http://ekfe.kar.sch.gr/index.php/2014-04-07-22-44-52/videoskopimena-peiramata/fysiki

Προτείνονται οι ασκήσεις από 2.1 έως και 2.12

2.8 Σύνθεση δυνάμεων Οι γωνίες των παραδειγμάτων με τη ρυμούλκηση πλοίου (εικόνα 2.23) και τις δυνάμεις που σχηματίζουν γωνία (εικόνα 2.25) να θεωρηθούν ορθές. Το κεφάλαιο ολοκληρώνεται με τον τύπο 2.6 που θα διδαχθεί για ορθή γωνία: Fολ2=F12+F22. Το λυμένο παράδειγμα δεν περιλαμβάνεται.

Συνισταμένη δύο δυνάμεων
http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/10793

4

2.9 Ανάλυση μιας δύναμης σε συνιστώσες

Να διδαχθεί. Η ύλη ολοκληρώνεται στη πρόταση: «...είναι η γωνία Θ=85ο».

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο ΔΥΝΑΜΗ και ΚΙΝΗΣΗ
σε συνδυασμό με το ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ

4.1 Το αίνιγμα της κίνησης

4.1.6 Μέση ταχύτητα

4.1.7 Στιγμιαία Ταχύτητα. Ολοκληρώνεται μέχρι και την πρόταση:
«Η στιγμιαία ταχύτητα είναι διανυσματικό μέγεθος και στις ευθύγραμμες κινήσεις έχει κάθε στιγμή την ίδια κατεύθυνση με την κατεύθυνση της κίνησης».

Επανάληψη από Β Γυμνασίου:

Σύστημα αναφοράς, σχετική κίνηση, ορισμός τροχιάς

Προσδιορισμός της θέσης ενός σωματίου σε ευθεία γραμμή και στο επίπεδο.

Χρονική στιγμή, Συμβάν, Χρονικό διάστημα, θέση και μετατόπιση

Διαφορές μεταξύ μετατόπισης και διαστήματος
http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-7773

Μέση ταχύτητα του κινητού για ορισμένη μετατόπιση

6

4.2 Αδράνεια – 1ος νόμος του Νεύτωνα για την κίνηση (Δεν περιλαμβάνεται ιστορικό σημείωνα)

Γαλιλαίος. Η μάχη στην Αυγή της Σύγχρονης Επιστήμης, Ίδρυμα Ευγενιδου

Αδράνεια των σωμάτων

2.10 Δράση-Αντίδραση – 3ος Νόμος του Νεύτωνα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο ΔΥΝΑΜΗ και ΚΙΝΗΣΗ

4.3 Ευθύγραμμη ομαλή κίνηση

4.3.1 Μελέτη της ευθύγραμμης ομαλής κίνησης

Διανυσματικά χαρακτηριστικά της ταχύτητας

Ευθύγραμμη ομαλή κίνηση
http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/1580

Λογισμικό: «Πολλαπλές Αναπαραστάσεις» του Φυσικού Κόσμου:
http://photodentro.edu.gr/edusoft/r/8531/309

6

4.4 Ευθύγραμμη ομαλά μεταβαλλόμενη κίνηση – Επιτάχυνση

4.4.1 Η έννοια της επιτάχυνσης

4.4.2. Εξισώσεις κίνησης – Διαγράμματα (Δεν περιλαμβάνονται οι αποδείξεις τύπων και το παράδειγμα 3)

Κίνηση δύο αυτοκινήτων
Η επιτάχυνση στην καθημερινότητα, διανυσματικά χαρακτηριστικά της επιτάχυνσης, θετική και αρνητική επιτάχυνση
Η εξίσωση της ταχύτητας και η εξίσωση κίνησης στην ευθύγραμμη ομαλά επιταχυνόμενη κίνηση

Διαγράμματα θέσης – χρόνου
http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-7731

Εργαστήριο: Μελέτη της ευθύγραμμης ομαλά επιταχυνόμενης κίνησης (με υποστήριξη των ΕΚΦΕ).
http://ekfealexandroupolis.blogspot.com/2016/11/1-21-09-2016-1-2-ticker-timer-3-1-4-5-6.html
βιντεοσκοπημένο εργαστήριο από το ΕΚΦΕ Καρδίτσας

Προτεινόμενες ασκήσεις: 4.3, 4.4, 4.5, 4.6, 4.7, 4.8, 4.9, 4.10, 4.11, 4.12, 4.18, 4.19, 4.20

4.5 ΔΥΝΑΜΗ. Το μυστικό της επιτάχυνσης - 2ος Νόμος του Νεύτωνα

Νεύτων, η δύναμη του Θεού, Ίδρυμα Ευγενίδου

6

4.5.2. Βάρος. (Περιλαμβάνει τα παραδείγματα 1,3,4,5)

Το υλικό 4.33 και 4.38 – 4.40 να μην αξιοποιηθεί στην εμπέδωση της ύλης.

4.9. Τριβή

4.9.1 Δυνάμεις τριβής

4.9.2 Που οφείλεται η τριβή

Προσγείωση στη Σελήνη
https://phet.colorado.edu/el/simulation/legacy/lunar-lander

Βίντεο για την ελεύθερη πτώση

Βίντεο για την ελεύθερη πτώση σωμάτων σε σωλήνα κενού του ΜΙΤ

Ελεύθερη πτώση με φωτογράφιση:
http://photodentro.edu.gr/ugc/r/8525/832

Ελεύθερη πτώση – κατακόρυφη βολή:

Προτεινόμενες ασκήσεις: 4.21 – 4.29, 4.32, 4.35 – 4.36.

3

4.10 Στατική τριβή ΤΣ μέχρι και την πρόταση:
«nορ ο συντελεστής οριακής τριβής του οποίου οι τιμές εξαρτώνται από το είδος των επιφανειών).»

Να γίνει εργαστηριακή άσκηση ο προσδιορισμός του συντελεστή οριακής τριβής

4.11 Τριβή ολίσθησης

Περιλαμβάνεται η παράγραφος «Τι κάνουμε, για να λύσουμε ένα πρόβλημα τριβής»,
όλα τα λυμένα παραδείγματα, εκτός από το «Δύο σώματα Σ1 και Σ2 … η τάση του σκοινιού».
Δεν περιλαμβάνεται η 4.11 και η παράγραφος «ας στοχαστούμε».

Να διδαχθεί.

Στο λυμένο παράδειγμα: « Ο οδηγός …» να παρουσιαστεί μόνο το (1) ερώτημα.

Το λυμένο παράδειγμα: «Δυο σώματα Σ1 και Σ2 … η τάση του σκοινιού» να μην λυθεί με τον προτεινόμενο τρόπο. Να εφαρμοστεί ο 2ος νόμος του Νεύτωνα για κάθε σώμα και να τονιστεί η κοινή επιτάχυνση των σωμάτων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο ΕΡΓΟ - ΕΝΕΡΓΕΙΑ

5.1 Από τη βιολογική εργασία στο φυσικό έργο

6

5.2 Έργο σταθερής δύναμης. μέχρι τον ορισμό:
«Το Joule είναι, λοιπόν, το παραγόμενο έργο από τη δύναμη ίση με 1Ν, όταν μετακινεί το σημείο εφαρμογής της κατά 1m στην κατεύθυνση που επενεργεί.».

Περιλαμβάνεται το παράδειγμα.

5.3. Έργο γνωστών δυνάμεων

5.3.1 Το βάρος, το έργο και η … συντήρηση

5.6 Έργο και ενέργεια: οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.

Περιλαμβάνονται οι τύποι της κινητικής ενέργειας και του θεωρήματος μεταβολής της κινητικής ενέργειας χωρίς τις αποδείξεις. Επιπλέον, περιλαμβάνεται η έννοια της δυναμικής ενέργειας, το θεώρημα διατήρησης της ολικής ενέργειας και το δεύτερο παράδειγμα.

Κινητική και δυναμική ενέργεια
https://phet.colorado.edu/el/simulation/energy-skate-park-basics

Κινητική ενέργεια Θ.Μ.Κ.Ε.

Βαρυτική δυναμική ενέργεια

Διατήρηση της ενέργειας κατά την ελεύθερη πτώση:

Θα πρέπει να αποφεύγεται η ενασχόληση με μεγάλο αριθμό ασκήσεων/προβλημάτων ή με προβλήματα υψηλού βαθμού δυσκολίας.

Να μη διδαχθούν ασκήσεις με τροχαλία.

Προτεινόμενες ερωτήσεις - ασκήσεις: 5.3, 5.11, 5.12, 5.17, 5.20

Εργαστηριακή άσκηση:
Μελέτη και έλεγχος της διατήρησης της μηχανικής ενέργειας στην ελεύθερη πτώση σώματος.

Βίντεο υλοποίησης πειράματος από το ΕΚΦΕ Καρδίτσας

Πλήρης παρουσίαση και υλοποίηση από το ΕΚΦΕ Σερρών:
http://ekfe.ser.sch.gr/site/index.php/about/2014-07-03-05-31-46

Φύλλο εργασίας στο ΕΚΦΕ Χαλανδρίου:
http://ekfe-chalandr.att.sch.gr/VirtualLabWorkSheet/VirtualLabWorkSheets_Physics.html

2