ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Α ΤΑΞΗΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2017-2018
Αρ.Πρωτ.164308/Δ2/03-10-2017/ΥΠΠΕΘ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ
Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ
ΤΜΗΜΑ Α
Πληροφορίες: Α. Πασχαλίδου, B. Πελώνη
Τηλέφωνο: 210-3443422, 210-3442238
ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία της Πληροφορικής στο Γυμνάσιο για το σχολ. έτος 2017 – 2018
Σχετ.: Το με αρ. πρωτ. εισ. ΥΠ.Π.Ε.Θ. 156798/20-09-2017 έγγραφο
Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 36/14-09-2017 του Δ.Σ) σας αποστέλλουμε τις παρακάτω οδηγίες για τη διδασκαλία της Πληροφορικής στις Α΄, Β΄, Γ΄ τάξεις Ημερησίου και Εσπερινού Γυμνασίου για το σχολικό έτος 2017-2018:
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ-ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Σημαντικές Επισημάνσεις – Γενικές Οδηγίες
Ο πληροφορικός γραμματισμός (ICT literacy), βασικός στόχος ενός σύγχρονου Προγράμματος Σπουδών μαθήματος Πληροφορικής, είναι ένας όρος που περιγράφει την ικανότητα των μαθητών να χρησιμοποιούν τις σύγχρονες ψηφιακές τεχνολογίες, τα εργαλεία επικοινωνίας και τις δικτυακές υπηρεσίες για την προσπέλαση, διαχείριση, ενσωμάτωση, αξιολόγηση, δημιουργία και επικοινωνία πληροφοριών, με στόχο την επίλυση προβλημάτων και, τελικά, τη συμμετοχή τους στη σύγχρονη κοινωνία της γνώσης (knowledge society).
Η ανάπτυξη των μαθητών συνίσταται σε τέσσερις διαστάσεις (συνιστώσες) σύμφωνα με τις οδηγίες που προτείνονται:
Τεχνολογική: Περιλαμβάνει τεχνικές γνώσεις για θεμελιώδεις έννοιες Πληροφορικής (π.χ. υλικό, λογισμικό, δίκτυα, στοιχεία ψηφιακής τεχνολογίας) και ικανότητες χρήσης βασικών περιβαλλόντων των Τ.Π.Ε. (επεξεργασία κειμένου, υπολογιστικά φύλλα, λογισμικό παρουσιάσεων, υπηρεσίες Διαδικτύου κ.λπ.).
Γνωστική: Περιγράφει τις θεμελιώδεις δεξιότητες αξιοποίησης των ΤΠΕ ως εργαλεία έρευνας, δημιουργίας, επικοινωνίας και μάθησης στα πλαίσια όλων των μαθημάτων του Προγράμματος Σπουδών αλλά και της καθημερινής σχολικής ζωής των μαθητών.
Επίλυση προβλήματος (problem solving): Αφορά στην εφαρμογή και ολοκλήρωση των τεχνικών και γνωστικών δεξιοτήτων του πληροφορικού γραμματισμού με στόχο την επίλυση προβλημάτων και την ανάπτυξη υπολογιστικής σκέψης
Κοινωνικές δεξιότητες: Οι μαθητές ως ψηφιακοί ιθαγενείς (digital natives) θα πρέπει επίσης να αναπτύξουν εκείνες τις κοινωνικές στάσεις και δεξιότητες που διαμορφώνουν τη σύγχρονη ψηφιακή κουλτούρα και την ταυτότητα του ηλεκτρονικού πολίτη (e-citizenship). Η διάσταση αυτή αφορά σε ζητήματα πληροφορικής ηθικής και δεοντολογίας, σε κώδικες διαχείρισης και αξιοποίησης πληροφοριών από πηγές, στην ικανότητα του κριτικού αναγνώστη και δημιουργού πολυτροπικού κειμένου, σε ζητήματα ηλεκτρονικής ασφάλειας, προστασίας προσωπικών δεδομένων κ.λπ.).
Οι οδηγίες που ακολουθούν αφορούν στο σχ. Έτος 2017-2018. Εντούτοις, περιγράφουν και τον τρόπο διαχείρισης του διδακτέας ύλης και για τα επόμενα σχ. έτη έως ότου εφαρμοστεί ενιαίο Π.Σ. από το Δημοτικό έως το Λύκειο.
Η διδασκαλία της Πληροφορικής στο Γυμνάσιο έχει σαφή εργαστηριακό προσανατολισμό. Βασικός παράγοντας είναι η ενεργός συμμετοχή κάθε μαθητή, η συνεχής αλληλεπίδραση και συνεργασία με τον διδάσκοντα και, κυρίως, με τους συμμαθητές του.
Το Εργαστήριο Πληροφορικής αποτελεί για τους μαθητές χώρο μελέτης, έρευνας, ενεργητικής συμμετοχής και συνεργασίας, ώστε να ενθαρρύνεται και να ευνοείται η διερευνητική προσέγγιση της γνώσης, η αλληλεπιδραστική και συνεργατική μάθηση, η αυτενέργεια και η δημιουργικότητα.
Οι εκπαιδευτικοί καλούνται να επιδιώξουν την επίτευξη των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων όπως παρουσιάζονται στις αναλυτικές οδηγίες που ακολουθούν. Το ισχύον Βιβλίο του Μαθητή αποτελεί μέρος του εκπαιδευτικού υλικού που θα αξιοποιήσουν εκπαιδευτικοί και μαθητές καθόσον προτείνεται νέο εκπαιδευτικό υλικό, ενώ δίνεται η δυνατότητα στον εκπαιδευτικό να σχεδιάσει τις δικές του δραστηριότητες, να αξιοποιήσει αξιόλογο και κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό που αυτός θα βρει αλλά και να δημιουργήσει νέο δικό του.
Η διάρθρωση της ύλης και οι δραστηριότητες που προτείνονται έχουν ως στόχο να βοηθήσουν τους εκπαιδευτικούς να ανταποκριθούν στο έργο τους προσαρμόζοντας τη διδασκαλία στις προϋπάρχουσες γνώσεις, ικανότητες και στάσεις των μαθητών τους.
Προτείνεται οι εκπαιδευτικοί να διερευνήσουν με διαγνωστικές δραστηριότητες τις προϋπάρχουσες γνώσεις, ικανότητες και στάσεις των μαθητών τους από την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση αλλά και από την καθημερινή τους ζωή και στη συνέχεια να σχεδιάσουν διδακτικά αξιοποιώντας τη διαφοροποιημένη παιδαγωγική και διδακτική, τις Ομάδες Εργασίας, τη Βιωματική μάθηση και τα Σχέδια Εργασίας/Έρευνας (Project).
Έτσι, για παράδειγμα, παρουσιάζεται ότι για το σχ. Έτος 2017-2108 η Α’ και η Β’ τάξη στην ενότητα “Προγραμματισμός υπολογιστικών συσκευών και ρομποτικών συστημάτων”, έχουν την ίδια ύλη και προτείνεται ως ενδεικτικός χρόνος και για τις δύο τάξεις οι 5 ώρες. Εντούτοις, το τι θα διδαχθεί σε αυτές τις 5 ώρες προφανώς εξαρτάται από τις προϋπάρχουσες γνώσεις, ικανότητες και στάσεις των μαθητών.
Οι θεματικές ενότητες που προτείνονται δεν είναι απαραίτητο να διδαχθούν σειριακά. Η προτεινόμενη κατανομή του διδακτικού χρόνου είναι ενδεικτική. Ο/η εκπαιδευτικός θα πρέπει να κάνει τον χρονοπρογραμματισμό και το σχεδιασμό της διάρθρωσης της ύλης με βάση τα μαθησιακά χαρακτηριστικά, τα ενδιαφέροντα και τις προϋπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες των μαθητών της τάξης του αλλά και το συνδυασμό και την εναλλαγή θεωρίας και πράξης. Επίσης, θα πρέπει να χρησιμοποιεί τη σπειροειδή προσέγγιση και να επανέρχεται, με κάθε ευκαιρία και ειδικά στο πλαίσιο της υλοποίησης σχεδίων έρευνας, σε βασικές ενότητες.
Βασική τεχνική διδασκαλίας κυρίως στο εργαστηριακό μέρος του μαθήματος καθίστανται τα σχέδια εργασίας/έρευνας (projects). Τα σχέδια εργασίας/έρευνας σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δυνατό να συνδυάσουν τη διδασκαλία πολλών θεματικών ενοτήτων της Πληροφορικής μαζί, αλλά και να αξιοποιήσουν διαθεματικές και διεπιστημονικές προσεγγίσεις.
Επίσης, για τη διδασκαλία της θεωρίας, εκτός των άλλων διαθέσιμων εκπαιδευτικών τεχνικών και δραστηριοτήτων, προτείνονται δραστηριότητες Πληροφορικής χωρίς υπολογιστές, οι οποίες ενεργοποιούν τους μαθητές, αφού τους διδάσκουν με παιγνιώδη και συμμετοχικό τρόπο τις βασικές έννοιες της Επιστήμης της Πληροφορικής.
Στις περιπτώσεις που προτείνονται βιντεομαθήματα είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθεί αντεστραμμένη διδασκαλία και παιδαγωγική (flipped classroom) προκειμένου να αξιοποιηθεί κατάλληλα ο περιορισμένος διδακτικός χρόνος στην τάξη. Η μέθοδος αυτή προτείνεται να αξιοποιηθεί εφόσον το επιτρέπει η πρόσβαση των μαθητών στο διαδίκτυο από το σπίτι.
Οι εκπαιδευτικοί ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν Ελεύθερο και Ανοικτό Λογισμικό και Υλικό.
Η διδακτική πορεία θα πρέπει να αξιοποιεί την έμφυτη περιέργεια και την αυτενέργεια των μαθητών μέσα από αυθεντικές δραστηριότητες και συμμετοχικές τεχνικές διδασκαλίας.
Διδακτέα ύλη
Σχολικό βιβλίο: «Πληροφορική Α,Β,Γ Γυμνασίου». Συγγραφείς Αράπογλου Α., Μοβόγλου Χ., Οικονομάκος Η., Φύτρος Κ. (2006)
ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ - ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Α’ Τάξη Γυμνασίου
| Αφαιρούνται: | Περιεχόμενο |
| Κεφάλαιο 4 | Ιστορία της Πληροφορίας και της Πληροφορικής |
| Κεφάλαιο 9 | Ζωγραφική |
| Υποενότητες 15.1-15.2 | Χρήσεις του υπολογιστή στην καθημερινή ζωή |
Η διδασκαλία του Κεφαλαίου 13 (Α' τάξης) & του Κεφαλαίου 7 (Β' τάξης) αντικαθίσταται από τη διδασκαλία της ενότητας 7.3 (Β’ τάξης) ενώ προτείνονται και επιπλέον «Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα» και Δραστηριότητες. Αναλυτικά, προτείνεται η μελέτη της ενότητας “Αξιολόγηση των πληροφοριών στον Παγκόσμιο Ιστό” και της ενότητας “Το Οπτικοακουστικό/Πολυτροπικό κείμενο ως μήνυμα” (προτεινόμενος διδακτικό χρόνος 2 ώρες). Από το σχ. Έτος 2107-2018 και εφεξής, η ενότητα “Το Οπτικοακουστικό/Πολυτροπικό κείμενο ως μήνυμα”, προτείνεται να διδάσκεται μόνο στην Β’ τάξη και η ενότητα “Αξιολόγηση των πληροφοριών στον Παγκόσμιο Ιστό” να διδάσκεται μόνο στην Α’ τάξη.
Το Κεφάλαιο 7, 8 & οι υποενότητες 11.4 & 15.3 μπορούν να διδαχθούν μαζί με την Ενότητα που εισάγεται και αφορά στην “Ασφαλή και Υπεύθυνη Χρήση του Διαδικτύου”.
Το Κεφάλαιο 12 μπορεί να διδαχθεί μαζί με τις “Μηχανές Αναζήτησης” υποενότητα 7.2 της Β’ τάξης.
Από το Σχολικό έτος 2016-2017 εισάγεται η διδασκαλία του “Προγραμματισμού υπολογιστικών συσκευών και ρομποτικών συστημάτων” στην Α’ τάξη. Προτεινόμενος διδακτικός χρόνος 5 ώρες.
Εφόσον ο/η εκπαιδευτικός επιλέξει να χρησιμοποιήσει το βιβλίο μαθητή προτείνεται η διδασκαλία των παρακάτω ενοτήτων:
| Βιβλίο | Τίτλος | Σελ. | Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας |
| Ενότητες 1.2-1.4 και τον Ορισμό των Γλωσσών Προγραμματισμού από την Ενότητα 1.5 (Γ’ τάξη) | Εισαγωγή στην έννοια του αλγορίθμου και στον Προγραμματισμό | σελ. 178-182 | 1 ώρα |
| Ενότητα 2.4-2.5 (Γ’ τάξη) | Ο Προγραμματισμός στην πράξη | σελ. 189-192 | 4 ώρες |
Επισημαίνεται ότι ο/η εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να επιλέξει οποιοδήποτε κατάλληλο logo-like προγραμματιστικό περιβάλλον ή προγραμματιστικό περιβάλλον οπτικού προγραμματισμού με πλακίδια για τον προγραμματισμό υπολογιστικών συσκευών και ρομποτικών συστημάτων όπως προτείνεται παρακάτω στις αναλυτικές οδηγίες.
Το “Γραφικό Περιβάλλον Επικοινωνίας” (Κεφ. 6) και το “Αρχεία-Φάκελοι” (Κεφ. 5 της Β τάξης) προτείνεται να διδαχθούν με τη μορφή σχεδίων εργασίας/έρευνας (project) μαζί με την ενότητα “Επεξεργασία Κειμένου” (Κεφ. 10).
B’ Τάξη Γυμνασίου
| Αφαιρούνται: | Περιεχόμενο |
| Κεφάλαιο 6 | Η "Βοήθεια" του Υπολογιστή |
| Κεφάλαιο 10 | Νέες Τεχνολογίες και Επάγγελμα |
Το “Αρχεία-Φάκελοι” (Κεφ. 5 της Β τάξης) προτείνεται να διδαχθεί με τη μορφή σχεδίων εργασίας/έρευνας (project) μαζί με την ενότητα “Επεξεργασία Κειμένου” στην Α’ και με σπειροειδή τρόπο μαζί με την ενότητα “Υπολογιστικά Φύλλα” και “Παρουσιάσεις” (Κεφ. 8 & 9) της Β Τάξης.
Η διδασκαλία του Κεφαλαίου 13 (Α' τάξης) & του Κεφαλαίου 7 (Β' τάξης) αντικαθίσταται από τη διδασκαλία της ενότητας 7.3 (Β’ τάξης) ενώ προτείνονται παρακάτω και επιπλέον Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα και Δραστηριότητες. Αναλυτικά προτείνεται η μελέτη της ενότητας “Αξιολόγηση των πληροφοριών στον Παγκόσμιο Ιστό” και της ενότητας “Το Οπτικοακουστικό/Πολυτροπικό κείμενο ως μήνυμα” (προτεινόμενος διδακτικός χρόνος 2 ώρες). Από το σχ. Έτος 2107-2018 και εφεξής, η ενότητα “Το Οπτικοακουστικό/Πολυτροπικό κείμενο ως μήνυμα”, προτείνεται να διδάσκεται μόνο στην Β’ τάξη και η ενότητα “Αξιολόγηση των πληροφοριών στον Παγκόσμιο Ιστό” να διδάσκεται μόνο στην Α’ τάξη.
Από το Σχολικό έτος 2016-2017 εισάγεται η διδασκαλία του “Προγραμματισμού υπολογιστικών συσκευών και ρομποτικών συστημάτων” και στην Β’ τάξη. Προτεινόμενος διδακτικός χρόνος 5 ώρες.
Εφόσον ο/η εκπαιδευτικός επιλέξει να χρησιμοποιήσει το βιβλίο μαθητή προτείνεται η διδασκαλία των παρακάτω ενοτήτων:
| Βιβλίο | Τίτλος | Σελ. | Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας |
| Ενότητες 1.2-1.4 και τον Ορισμό των Γλωσσών Προγραμματισμού από την Ενότητα 1.5 (Γ’ τάξη) | Εισαγωγή στην έννοια του αλγορίθμου και στον Προγραμματισμό | σελ. 178-182 | 1 ώρα |
| Ενότητα 2.4-2.5 (Γ’ τάξη) | Ο Προγραμματισμός στην πράξη | σελ. 189-192 | 4 ώρες |
Επισημαίνεται ότι ο/η εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να επιλέξει οποιοδήποτε κατάλληλο logo-like προγραμματιστικό περιβάλλον ή προγραμματιστικό περιβάλλον οπτικού προγραμματισμού με πλακίδια για τον προγραμματισμό υπολογιστικών συσκευών και ρομποτικών συστημάτων όπως προτείνεται παρακάτω στις αναλυτικές οδηγίες.
Γ’ Τάξη Γυμνασίου
Οι μεγάλες δραστηριότητες της Ενότητας 2 αντικαθίστανται με σχέδια Έρευνας/Εργασίας (projects) στο πλαίσιο των Θεματικών Ενοτήτων και των τριών τάξεων του Γυμνασίου.
Η Ενότητα 3 αποτελεί περιεχόμενο που διδάσκεται κατά περίπτωση σε σχετικά θέματα που αναδύονται κατά τη διδασκαλία των Θεματικών Ενοτήτων και των τριών τάξεων του Γυμνασίου.
Ο/Η εκπαιδευτικός προτείνεται να σχεδιάσει τις δικές του/της δραστηριότητες, να αξιοποιήσει αξιόλογο και κατάλληλο εκπαιδευτικό υλικό που αυτός/αυτή θα βρει, αλλά και να δημιουργήσει νέο δικό του. Παρακάτω παρουσιάζονται προτεινόμενες δραστηριότητες.
Αναλυτικές Οδηγίες
Α’ Τάξη Γυμνασίου
Ενδεικτική κατανομή διδακτικών ωρών βάσει 4 αξόνων προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων
| Άξονες Προσδοκώμενων Μαθησιακών Αποτελεσμάτων | Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας |
| Η Πληροφορική στον σύγχρονο κόσμο - Βασικές έννοιες | 4 |
| Χειρίζομαι και δημιουργώ -Δημιουργώ με τον κειμενογράφο | 7 |
| Αναζητώ πληροφορίες, επικοινωνώ και συνεργάζομαι - Γνωρίζω το Διαδίκτυο και επικοινωνώ | 9 |
| Διερευνώ, ανακαλύπτω και λύνω προβλήματα - Προγραμματίζω υπολογιστικές συσκευές και ρομποτικά συστήματα | 5 |
Για την Α’ τάξη προτείνονται οι παρακάτω διδακτικές αλληλουχίες:
1η Προτεινόμενη Διδακτική Αλληλουχία:
1. «Η Πληροφορική στον σύγχρονο κόσμο - Βασικές έννοιες»
2. «Δημιουργώ με τον κειμενογράφο»
3. «Προγραμματίζω υπολογιστικές συσκευές και ρομποτικά συστήματα» και τέλος
4. «Γνωρίζω το Διαδίκτυο και επικοινωνώ».
2η Προτεινόμενη Διδακτική Αλληλουχία:
1. «Προγραμματίζω υπολογιστικές συσκευές και ρομποτικά συστήματα» αξιοποιώντας και το Κεφ. 1 του βιβλίου μαθητή
2. «Η Πληροφορική στον σύγχρονο κόσμο - Βασικές έννοιες»
3. «Δημιουργώ με τον κειμενογράφο» και τέλος
4. «Γνωρίζω το Διαδίκτυο και επικοινωνώ».
Επίσης, ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να επιλέξει να διδάξει νωρίτερα τις ενότητες του άξονα «Γνωρίζω το Διαδίκτυο και επικοινωνώ» για να αξιοποιήσει τις σχετικές γνώσεις, δεξιότητες και στάσεις σε κάποιο σχέδιο έρευνας που θα ακολουθήσει. Η ενότητα «Εργονομία» προτείνεται να διδαχθεί μαζί με την Επεξεργασία Κειμένου.
Οι προτεινόμενες διδακτικές αλληλουχίες είναι ενδεικτικές. Ο/η εκπαιδευτικός θα πρέπει να κάνει τον χρονοπρογραμματισμό και το σχεδιασμό της διάρθρωσης της ύλης με βάση τα μαθησιακά χαρακτηριστικά, τα ενδιαφέροντα και τις προϋπάρχουσες γνώσεις και εμπειρίες των μαθητών της τάξης του αλλά και το συνδυασμό και την εναλλαγή θεωρίας και πράξης. Επίσης, θα πρέπει να χρησιμοποιεί τη σπειροειδή προσέγγιση και να επανέρχεται, με κάθε ευκαιρία και ειδικά στα πλαίσια της υλοποίησης σχεδίων έρευνας, σε βασικές ενότητες.
Η Πληροφορική στον σύγχρονο κόσμο - Βασικές έννοιες (Ενδεικτικός διδακτικός χρόνος: 4 ώρες)
Προγραμματίζω υπολογιστικές συσκευές και ρομποτικά συστήματα (Ενδεικτικός διδακτικός χρόνος: 5 ώρες)
Σημαντικές Επισημάνσεις
Η συγγραφή κώδικα και ο προγραμματισμός υπολογιστών συνδέεται άμεσα με την Υπολογιστική Σκέψη και αποσκοπεί στην καλλιέργεια και ανάπτυξη ικανοτήτων Υπολογιστικής Σκέψης όπως είναι η επίλυση προβλήματος και ο σχεδιασμός συστημάτων. Ως εκ τούτου, η καλλιέργεια και η ανάπτυξη ικανοτήτων και στάσεων Υπολογιστικής Σκέψης μέσω της διδασκαλίας του προγραμματισμού προκύπτει ως φυσικό αποτέλεσμα. Αξίζει να σημειώσουμε επίσης ότι η σημερινή εποχή της ψηφιακής τεχνολογίας και των νέων προκλήσεων στην καθημερινότητα των μαθητών απαιτεί τον επαναπροσδιορισμό της μαθησιακής διαδικασίας. Το κλειδί της επιτυχίας δεν είναι οι διαδικασίες και τα εργαλεία αλλά οι άνθρωποι της σχολικής κοινότητας και οι μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις.
Ο/η εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα να επιλέξει οποιοδήποτε κατάλληλο logo-like προγραμματιστικό περιβάλλον ή προγραμματιστικό περιβάλλον οπτικού προγραμματισμού με πλακίδια, αρκεί να είναι δυνατόν να επιδιώξει με αυτό τις ικανότητες υπολογιστικής σκέψης που παρουσιάζονται στην στήλη «Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα». Στη στήλη «Εκπαιδευτικό Υλικό» προτείνονται μερικά, ενδεικτικά, κατάλληλα προγραμματιστικά περιβάλλοντα.
Προσδοκώμενα | Βασικά θέματα | Δραστηριότητες | Εκπαιδευτικό υλικό |
Ο μαθητής/τρια πρέπει να είναι ικανός/ή να χρησιμοποιεί αφαίρεση για να αποσυνθέτει ένα πρόβλημα σε επιμέρους προβλήματα να περιγράφει και να αναλύει μια σειρά από οδηγίες (για παράδειγμα να περιγράφει τη συμπεριφορά ενός χαρακτήρα σε ένα βίντεο παιχνίδι που καθοδηγείται από κανόνες και αλγόριθμους) να καθορίζει έναν αλγόριθμο ως μια ακολουθία οδηγιών που μπορούν να υποστούν επεξεργασία από έναν υπολογιστή να εφαρμόζει τεχνικές ελέγχου και διόρθωσης σφαλμάτων στα προγράμματα που δημιουργεί να κωδικοποιεί έναν αλγόριθμο σε προγραμματιστικό περιβάλλον να χρησιμοποιεί εντολές επανάληψης στα προγράμματα που αναπτύσσει να προσδιορίζει, αναλύει και εφαρμόζει εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης του ίδιου προβλήματος με δοκιμή διαφορετικών προγραμματιστικών δομών | Κατανόηση και ανάλυση προβλήματος Η έννοια του αλγορίθμου Η έννοια του προγράμματος Η δομή επανάληψης Η έννοια της διαδικασίας | Ο/η εκπαιδευτικός αναφέρει παραδείγματα αλγορίθμων από την καθημερινή ζωή, όπως είναι οι συνταγές μαγειρικής, το μενού χειρισμού μιας ψηφιακής συσκευής (π.χ. κινητό, ψηφιακή κάμερα, GPS). Οι μαθητές περιγράφουν τη διαδικασία επίλυσης ενός προβλήματος (σύλληψη, διερεύνηση, σχεδιασμός, επίλυση, αποτέλεσμα) και εισάγονται στην έννοια του αλγορίθμου και στον προγραμματισμό. Καλούνται να μελετήσουν προβλήματα των οποίων η λύση είναι μια ακολουθία βημάτων. Ενδεικτικά παραδείγματα αλγορίθμων Επιστροφή από το σχολείο στο σπίτι Εύρεση της εξόδου από έναν λαβύρινθο Σχεδίαση της ελληνικής σημαίας Αλφαβητική ταξινόμηση καρτών με ονόματα μαθητών Μέτρηση 4 λίτρων νερού με χρήση δύο δοχείων των 3 και 5 λίτρων Το πρόβλημα των πύργων του Ανόι Το παιχνίδι της τρίλιζας. | Βιβλίο μαθητή Γ τάξη Κεφ.1 Σ. 176-185 Κεφ. 2 §2.4, §2.5 Δραστηριότητα Πληροφορικής χωρίς Υπολογιστές «Εισαγωγική Δραστηριότητα στον Προγραμματισμό Υπολογιστικών Συσκευών» Πλατφόρμα Ψηφιακού Σχολείου Προσομοιώσεις αλγορίθμων Applets και προσομοιώσεις στον Παγκόσμιο Ιστό Scratch Snap! (πρώην BYOB) K-turtle MSW Logo MicroWorlds Pro Starlogo TNG Συστήματα Εκπαιδευτικής Ρομποτικής (Arduino με Scratch, Raspberry Pi με Scratch, κ.α.) Φωτόδεντρο- Πανελλήνιο Αποθετήριο Μαθησιακών - Αντικειμένων (Κατανόηση προβλήματος) - Προβλημα Οι πύργοι του Ανόι - Ταξινόμηση Φυσαλίδας - Το πρόβλημα του βαρκάρη Ενδεικτικός κατάλογος - Ομαλή κίνηση αντικειμένου στο Scratch - Η εντολή "Επανάλαβε" στο Scratch - Δομή Επανάληψης για πάντα - Δημιουργία παιχνιδιού (Λαβύρινθος) στο Scratch 2 http://photodentro.edu.gr/aggregator/lo/photodentro-lor-8521-3162 Ενδεικτικός κατάλογος - Το μονοπάτι - Οπτικός Προγραμματισμός - Προγραμματίζω με τις εντολές ΧΡΩΜΑ και ΕΛΛΕΙΨΗ - Σχεδίαση με απλές εντολές Logo Σενάρια οδηγού εκπαιδευτικού νέου ΠΣ - Δημιουργία χορευτικής σκηνής στο Scratch (Σ. 52-65) - Το προγραμματιστικό περιβάλλον, εντολές, προγράμματα & διαδικασίες, μεταβλητές (Σ. 96,117) Διδακτικά σενάρια φωτόδενδρο/Αίσωπος - Δημιουργία παιχνιδιού σε Scratch - Βασικές εντολές σχεδίασης στη γλώσσα προγραμματισμού Logo – Εντολή επανάληψης Ενδεικτικός κατάλογος - Arduino : Μάθηση στη πράξη-Δομή Επιλογής http://aesop.iep.edu.gr/node/8374 |
| Ενδεικτικός διδακτικός χρόνος: 5 ώρες | |||
Γνωρίζω το Διαδίκτυο και επικοινωνώ (Ενδεικτικός διδακτικός χρόνος: 9 ώρες) | |||
Ο μαθητής/τρια πρέπει να είναι ικανός/ή ● να αναγνωρίζει το Διαδίκτυο ως μέσο επικοινωνίας, συνεργασίας, ενημέρωσης, ψυχαγωγίας και πολιτισμού ● να αναγνωρίζει και να αναφέρει τις βασικές υπηρεσίες του Διαδικτύου | Διαδίκτυο Βασικές Υπηρεσίες Διαδικτύου | Ο/η εκπαιδευτικός αξιοποιεί τις προϋπάρχουσες εμπειρίες των μαθητών/τριών και συζητά μαζί τους για το Διαδίκτυο και τις βασικές υπηρεσίες του. Γίνεται συζήτηση για τις βασικές εφαρμογές και υπηρεσίες με στόχο να αναδειχθεί η σημασία του παγκόσμιου δικτύου στην ατομική και κοινωνική ζωή ως μέσου επικοινωνίας, πληροφόρησης, συνεργασίας, ψυχαγωγίας, πολιτισμού κ.λπ. Ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να αναθέσει σχετικές δραστηριότητές, στο πλαίσιο των οποίων οι μαθητές θα δημιουργήσουν έναν εννοιολογικό χάρτη ή μια ηλεκτρονική αφίσα για τις υπηρεσίες του Διαδικτύου, τα χαρακτηριστικά των βασικών υπηρεσιών και παραδείγματα εφαρμογών για κάθε κατηγορία υπηρεσίας. Ενδεικτικός διδακτικός χρόνος: 0,5 ώρα | Βιβλίο μαθητή Λογισμικό εννοιολογικής χαρτογράφησης Βίντεο από την εκπαιδευτική τηλεόραση Διαδίκτυο Αίσωπος - Πλατφόρμα Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων Διαδίκτυο και Internet of Things (IoT) Γνωριμία με το Διαδίκτυο και τις Υπηρεσίες του Φωτόδεντρο - Πανελλήνιο Αποθετήριο Μαθησιακών Αντικειμένων Σύνδεση ενός υπολογιστή στο Διαδίκτυο Ιστορία του Διαδικτύου Βασικές υπηρεσίες Διαδικτύου |
Ο μαθητής/τρια πρέπει να είναι ικανός/ή ● να χρησιμοποιεί τις κύριες λειτουργίες ενός λογισμικού πλοήγησης στον Παγκόσμιο Ιστό (διαχείριση αγαπημένων, διαχείριση προβολών και εκτύπωσης, διαχείριση λήψεων) ● να επιλέγει ιστότοπους και να πλοηγείται σε αυτούς με στόχο την αναζήτηση πληροφοριών ● να διακρίνει διάφορες κατηγορίες ιστότοπων (.gr, .com, .gov, .edu κ.λπ.) ● να χρησιμοποιεί τις κύριες λειτουργίες μιας μηχανής αναζήτησης για την αναζήτηση πληροφοριών για ένα συγκεκριμένο σκοπό | Παγκόσμιος Ιστός Δικτυακός τόπος Ιστοσελίδα Η διεύθυνση στον Παγκόσμιο Ιστό (URL) Φυλλομετρητές Μηχανές Αναζήτησης Στρατηγικές αναζήτησης πληροφοριών | Οι μαθητές πλοηγούνται σε επιλεγμένους δικτυακούς τόπους που προτείνονται από το διδάσκοντα, εντοπίζουν στοιχεία του περιβάλλοντος διεπαφής και αναζητούν πληροφορίες. Ενδεικτικά παραδείγματα είναι οι δικτυακοί τόποι του σχολείου τους, του Δήμου τους, του Μουσείου της Ακρόπολης (http://www.theacropolismuseum.gr/), της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (http://www.emy.gr/), του Μουσείου Τεχνολογίας Θεσσαλονίκης (http://www.noesis.edu.gr/), της πλατφόρμας του Ψηφιακού Σχολείου (http://dschool.edu.gr/), της μαθητικής πύλης του ΠΣΔ (http://www.sch.gr/students), της Wikipedia κ.α. Οι μαθητές αναζητούν πληροφορίες με στόχο την υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης εργασίας, για παράδειγμα σχετικά με την ιστορία του τόπου τους. Χρησιμοποιούν μηχανές αναζήτησης και εξοικειώνονται με τεχνικές αναζήτησης πληροφοριών χρησιμοποιώντας διαφορετικές λέξεις-κλειδιά. Εντοπίζουν ενδιαφέρουσες ιστοσελίδες και τις καταχωρούν στη λίστα των αγαπημένων του φυλλομετρητή. Εκτυπώνουν τμήματα ιστοσελίδων που σχετίζονται με την εργασία τους. Αποθηκεύουν στο δίσκο τους σελίδες και υλικό (π.χ. φωτογραφίες) και δημιουργούν ένα σχετικό poster. Εναλλακτικά, μπορούν να δημιουργήσουν ένα ψηφιακό άλμπουμ φωτογραφιών. Στη συνέχεια, παρουσιάζουν και συζητούν τα αποτελέσματα της εργασίας τους στην τάξη. | Βιβλίο μαθητή Λογισμικό φυλλομετρητή (web browser) ενσωματωμένο στο Λ.Σ. (π.χ. MS Internet Explorer/Edge, Safari) ή δωρεάν διανομής (π.χ. Mozilla Firefox, Google Chrome/Chromium, Opera) Πηγές στο Διαδίκτυο Δημοφιλείς μηχανές αναζήτησης (π.χ. Google, Yahoo, Bing) και εναλλακτικές μηχανές αναζήτησης (π.χ. Ask.com , WolframAlpha) Αίσωπος - Πλατφόρμα Ψηφιακών Διδακτικών Σεναρίων Μηχανές αναζήτησης Φωτόδεντρο - Πανελλήνιο Αποθετήριο Μαθησιακών Αντικειμένων - Το περιβάλλον του Παγκόσμιου Ιστού - Το μοντέλο πελάτη-εξυπηρετητή στον Παγκόσμιο Ιστό - Η λειτουργία μιας μηχανής αναζήτησης - Σύνθετη αναζήτηση με την Google |
| Ενδεικτικός διδακτικός χρόνος: 2,5 ώρες | |||
Ο μαθητής/τρια πρέπει να είναι ικανός/ή ● να διαπιστώνει και να αναγνωρίζει την προέλευση μιας πληροφορίας από πηγές στον Παγκόσμιο Ιστό (συντάκτης, φορέας, ημερομηνία τελευταίας τροποποίησης κ.λπ.) | Αξιολόγηση πληροφοριών από τον Παγκόσμιο Ιστό Πληροφορικός Γραμματισμός Οπτικοακουστικός | Οι μαθητές/τριες με την καθοδήγηση του/της εκπαιδευτικού συζητούν για τα κριτήρια με τα οποία θα ελέγχουν την εγκυρότητα και αξιοπιστία πληροφοριών από πηγές στον Παγκόσμιο Ιστό. Στη συνέχεια, δίνεται στους/στις μαθητές/τριες θέμα διερεύνησης από το διαθεματικό πεδίο (π.χ. μεταλλαγμένα τρόφιμα, κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού, κάπνισμα, ακτινοβολία ψηφιακών συσκευών, τόποι προορισμού για τη σχολική εκδρομή) μαζί με προτεινόμενες πηγές και αναλαμβάνουν να αξιολογήσουν κάθε πηγή σύμφωνα με συγκεκριμένα κριτήρια και κατάλληλο φύλλο εργασίας. Οι προτεινόμενες πηγές μπορούν να προέρχονται από επιστημονικές ενώσεις, κρατικούς φορείς και υπηρεσίες, μη κυβερνητικές οργανώσεις, ιδιώτες κ.λπ. Κατά την ολοκλήρωση της εργασίας, ο/η εκπαιδευτικός μαζί με τους μαθητές συζητούν και καταγράφουν συγκεκριμένα κριτήρια αξιολόγησης ιστότοπων και πηγών στο Διαδίκτυο. | Βιβλίο μαθητή Λογισμικό παρουσίασης Ανδριοπούλου, Ε. (2011). Η κινηματογραφική παιδεία στην εκπαίδευση – Μοντέλα λειτουργίας και προκλήσεις (http://blogs.sch.gr/dertv/2011/01/06/η-κινηματογραφική-παιδεία-στην-εκπαί/ ) (9/11/2011, blog της εκπαιδευτικής τηλεόρασης) |
| Ενδεικτικός διδακτικός χρόνος: 2 ώρες | |||
Ο μαθητής/τρια πρέπει να είναι ικανός/ή ● να χρησιμοποιεί το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο για να επικοινωνήσει και να ανταλλάξει πληροφορίες (σύνθεση και αποστολή μηνύματος, επισύναψη αρχείου, απάντηση, προώθηση, διαχείριση φακέλων μηνυμάτων κ.λπ.) ● να διαχειρίζεται τα αρχεία που επισυνάπτονται σε ένα μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ● να διακρίνει τις διαφορές μεταξύ του λογισμικού διαχείρισης ηλεκτρονικής αλληλογραφίας και μιας διαδικτυακής υπηρεσίας ηλεκτρονικού ταχυδρομείου | Ηλεκτρονική Επικοινωνία Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο | Ο/Η εκπαιδευτικός μπορεί να χρησιμοποιήσει εκπαιδευτικό βίντεο επίδειξης για τη δημιουργία και αποστολή μηνύματος ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Οι μαθητές/τριες θα πρέπει να συσχετίσουν τη διαδικασία σύνταξης και αποστολής ηλεκτρονικών μηνυμάτων με τον παραδοσιακή αλληλογραφία. Με τη βοήθεια και την καθοδήγηση του/της εκπαιδευτικού ενεργοποιούν ατομικούς λογαριασμούς μέσω της υπηρεσίας ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του Πανελλήνιου Σχολικού Δικτύου. Στη συνέχεια, ανταλλάσσουν μηνύματα μεταξύ τους, με τον/την καθηγητή/τρια τους και επισυνάπτουν σε αυτά αρχεία. Ενδεικτικός διδακτικός χρόνος: 2 ώρες | Βιβλίο μαθητή Λογισμικό παρουσίασης Λογισμικό ανάγνωσης και αποστολής ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail client) δωρεάν διανομής (π.χ. Outlook Express/Windows Mail, Mozilla Thunderbird, Opera Mail, Evolution) Πηγές στο Διαδίκτυο - Υπηρεσία ηλεκτρονικού ταχυδρομείου του ΠΣΔ Φωτόδεντρο - Πανελλήνιο Αποθετήριο Μαθησιακών Αντικειμένων Πως λειτουργεί το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο Αποστολή ηλεκτρονικού μηνύματος |
| Ενδεικτικός διδακτικός χρόνος: 2 ώρες | |||
Ο μαθητής/τρια πρέπει να είναι ικανός/ή ● να είναι ενήμερος για τις μορφές κακόβουλου λογισμικού ● να αναγνωρίζει μηνύματα ανεπιθύμητης αλληλογραφίας | Ιοί υπολογιστών Κακόβουλο λογισμικό Συντήρηση και προστασία λογισμικού | Αφού προηγηθεί εισήγηση-επίδειξη από τον/την εκπαιδευτικό, οι μαθητές/τριες εκτελούν μικρές ασκήσεις και δραστηριότητες στον υπολογιστή, όπως ● ρυθμίζουν τις παραμέτρους ασφάλειας του συστήματος ● δημιουργούν αντίγραφα ασφαλείας των δεδομένων τους σε διάφορα αποθηκευτικά μέσα | Βιβλίο μαθητή Λογισμικό παρουσίασης Τείχος προστασίας (firewall) Λογισμικό δημιουργίας και επαναφοράς αντιγράφων ασφαλείας (backup-restore) Πηγές στο Διαδίκτυο Ενημερωτικός κόμβος του ΠΣΔ για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα Cyberkid (από τη Δ/νση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος) Copyright School (από τον Οργανισμό Πνευματικής Ιδιοκτησίας) Βίντεο από την εκπαιδευτική τηλεόραση Προστασία δεδομένων και Η/Υ Προστασία λογισμικού - Ιοί Προστασία λογισμικού και δεδομένων Δημιουργία αντιγράφων ασφαλείας στα Windows Επαναφορά συστήματος στα Windows Ασφάλεια στο Διαδίκτυο |
| Ενδεικτικός διδακτικός χρόνος: 2 ώρες | |||