edu.klimaka.gr

Δημιουργικές Εργασίες στο Λύκειο (Οδηγίες - Διαδικασίες)

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΟ ΛΥΚΕΙΟ

Αρ.Πρωτ.150233/Δ2/12-09-2018/ΥΠΠΕΘ

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ
Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ
ΤΜΗΜΑ Α
Πληροφορίες: Β. Πελώνη
Τηλέφωνο: 210-3442238

ΘΕΜΑ: Yλοποίηση των Δημιουργικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο για το σχολ. έτος 2018 – 2019
Σχετ.: Τo με αρ. πρωτ. εισ. ΥΠ.Π.Ε.Θ. 145463/06-09-2018 έγγραφo

Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 37/30-08-2018 του Δ.Σ) σας γνωρίζουμε τα εξής σχετικά με την υλοποίηση των Δημιουργικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο για το σχολ. έτος 2018 – 2019.

Το πλαίσιο υλοποίησης των Δημιουργικών Εργασιών προσδιορίζεται στο άρθρο 8 του Π.Δ. 46/2016, όπως αντικαταστάθηκε και ισχύει, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθ. 34 του Ν. 4521/2018 (ΦΕΚ 38/Α/2-3-2018).

Επισημαίνεται ότι «Πληροφοριακό και ενδεικτικό υποστηρικτικό υλικό» σχετικά με την υλοποίηση των Δημιουργικών Εργασιών είναι αναρτημένα στην ιστοθέση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής στην ακόλουθη ηλεκτρονική διεύθυνση: http://iep.edu.gr/el/component/k2/content/37-synthetikes-ergasies.

Οι διδάσκοντες/ουσες να ενημερωθούν ενυπόγραφα.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ

 


Αρ.Πρωτ.194027/Δ2/10-11-2017/ΥΠΠΕΘ

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ
Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ
Πληροφορίες: Σπ. Κωνσταντάτος
Τηλέφωνο: 210-3443422

Θέμα: Τροποποίηση του Π.Δ. 46/2016 (αξιολόγηση των μαθητών/-τριών του Γενικού Λυκείου)

Σας ενημερώνουμε ότι προωθείται τροποποίηση του ΠΔ 46/2016 όσον αφορά τα εξής σημεία: α) Δημιουργικές Εργασίες, β) Αξιολόγηση της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας του προγράμματος Γενικής Παιδείας στη Β΄ Ημερήσιου ΓΕΛ και Γ΄ Εσπερινού ΓΕΛ, γ) Αξιολόγηση μαθημάτων στη Γ΄ Ημερησίου ΓΕΛ και στη Δ΄ Εσπερινού ΓΕΛ και απολυτήριες εξετάσεις.

Ι. Δημιουργικές Εργασίες Ημερήσιου και Εσπερινού Γενικού Λυκείου

Οι Δημιουργικές Εργασίες καθιερώνονται ως υποχρεωτικές στο Γενικό Λύκειο, καθώς κρίνεται αναγκαίο να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα στη δημιουργική σκέψη και δράση. Το ΙΕΠ, λαμβάνοντας υπόψη την ανατροφοδότηση που έλαβε από εκπαιδευτικούς στο πλαίσιο δειγματοληπτικής έρευνας του Ι.Ε.Π. για την αποτίμηση της εφαρμογής των Δημιουργικών Εργασιών κατά το σχολικό έτος 2016-17 («Συνοπτική Αποτίμηση της υλοποίησης των Δημιουργικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο κατά το Σχολικό Έτος 2016-17 – Προτάσεις για την υλοποίηση των Δημιουργικών Εργασιών κατά το Σχολικό Έτος 2017-18», Απόσπασμα Πρακτικού του ΔΣ του ΙΕΠ 30/27-07-2017), εισηγήθηκε μια νέα διαδικασία υλοποίησης των Δημιουργικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο και κατά συνέπεια τροποποιείται το σχετικό άρθρο στο Προεδρικό Διάταγμα της αξιολόγησης του Γενικού Λυκείου.

Σημαντικά ευρήματα της δειγματοληπτικής έρευνας ήταν ότι οι μαθητές και οι μαθήτριες συμμετείχαν ενεργά, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός πολύ αποδοτικού μαθησιακού κλίματος, ότι διαπιστώθηκε βελτίωση της ενεργού εμπλοκής των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες κατά την εκπόνηση των Δ.Ε. και ότι κατά τη διοργάνωσή τους διαμορφώθηκε ένα συνεργατικό κλίμα μεταξύ των εκπαιδευτικών στο σχολείο. Αυτό που κυρίως κρίθηκε αρνητικά ήταν η «ανατροπή» του ημερήσιου ωρολογίου προγράμματος, μια «τεχνική» πλευρά της περσινής διαδικασίας, που θεωρήθηκε ότι δημιούργησε δυσκολίες.

Στο ανωτέρω πλαίσιο και προκειμένου να διευρυνθεί η πρακτική των Δημιουργικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο και να αντιμετωπιστεί η «ανατροπή» του ημερησίου ωρολογίου προγράμματος για την υλοποίηση των Δημιουργικών Εργασιών στην τροποποίηση του Π.Δ. που προωθείται προς έγκριση οι Δ.Ε. εντάσσονται στα μαθήματα.

Συγκεκριμένα προβλέπονται τα ακόλουθα:

1. Σκοπός και γενικά χαρακτηριστικά


Η Δημιουργική Εργασία αποτελεί διδακτική πρακτική που ενισχύει την ενεργό εμπλοκή των μαθητών/-τριών στη διαδικασία οικοδόμησης της γνώσης προωθώντας την κριτική και δημιουργική σκέψη και δράση, μέσα σε ένα παιδαγωγικό κλίμα ελεύθερης και ισότιμης επικοινωνίας των μελών της σχολικής τάξης και αμοιβαίας δέσμευσής τους στην επιτέλεση ενός έργου. Δίνει επίσης έμφαση στις αρχές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας, έτσι ώστε κάθε μαθητής/τρια να ωφελείται με συγκεκριμένο τρόπο, προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες ανάγκες και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά του/της. Ζητούμενο συνεπώς δεν είναι να αναλάβουν μια εργασία εγκυκλοπαιδικού χαρακτήρα, συσσωρεύοντας και παραθέτοντας πληροφορίες από διάφορες πηγές αλλά αυτό που επιδιώκεται είναι να εργαστούν με δημιουργικό τρόπο. Στο πλαίσιο αυτό οι μαθητές/-τριες καλούνται

• είτε να επιλύσουν με τρόπο δημιουργικό ένα πρόβλημα/ερώτημα που τους κινεί το ενδιαφέρον και το οποίο σχετίζεται με κάποιο θέμα της διδασκόμενης ύλης σε ένα ή περισσότερα μαθήματα, εμβαθύνοντας τις γνώσεις τους γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα ή/και αναπλαισιώνοντάς τες με τρόπο κριτικό, πρωτότυπο, ευρηματικό

• είτε να εκφραστούν δημιουργικά, μέσα από ένα δικό τους καλλιτεχνικό έργο, εμπνεόμενοι από κάποια ενότητα που έχουν μελετήσει

• είτε να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν μια κατασκευή/ένα τέχνημα, που σχετίζεται με κάποια διδακτική ενότητα.

Οι Δημιουργικές Εργασίες αφορούν όλα τα μαθήματα Α΄ και Β΄ τάξης Ημερησίου και Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου εκτός από την Ερευνητική Εργασία, υλοποιούνται στο πλαίσιο των μαθημάτων που θα οριστούν για κάθε τμήμα με τη διαδικασία που περιγράφεται στην Ενότητα Οργάνωση, είναι ομαδικές αλλά, αν κριθεί απαραίτητο, δύναται να είναι και ατομικές.

2. Μορφή

Η μορφή της εργασίας μπορεί να ποικίλει π.χ. σύνταξη συνεχούς ή πολυτροπικού κειμένου, παρουσίαση με χρήση προσχεδιασμένου προφορικού λόγου και αξιοποίηση λογισμικού παρουσίασης, δημιουργία είτε καλλιτεχνικού έργου (λογοτεχνικό/μουσικό/εικαστικό έργο, θεατρικό δρώμενο, γελοιογραφία, κόμικ, κινούμενο σχέδιο, ταινία μικρού μήκους, ψηφιακή αφήγηση…) είτε άλλης κατασκευής (μακέτα, τέχνημα με χρήση της τεχνολογίας…), πραγματοποίηση κοινωνικής, οικολογικής, πολιτισμικής παρέμβασης.

3. Θέματα και Θεματικοί Πυλώνες

Τα προτεινόμενα θέματα (βαθμός δυσκολίας και απαιτήσεις) πρέπει να είναι ανάλογα του διατιθέμενου χρόνου (λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Δ.Ε. πρέπει να υλοποιηθούν εντός του σχολείου) και των ενδιαφερόντων και των δυνατοτήτων των μαθητών/-τριών. Τα θέματα των Δημιουργικών Εργασιών καλό είναι να προκύπτουν ως αποτέλεσμα συζήτησης ανάμεσα στους/στις εκπαιδευτικούς και στους/στις μαθητές/-τριες του τμήματος, ώστε να ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα και στις προσλαμβάνουσες παραστάσεις τους, να τους κινούν την περιέργεια και να τους παρακινούν σε δράση. Κάθε Δ.Ε. αναφέρεται και υλοποιείται σε ένα συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο, ενώ είναι δυνατόν να καλύπτει και άλλο ή άλλα, προσλαμβάνοντας έτσι διαθεματικό-διεπιστημονικό χαρακτήρα.

Ειδικότερα, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρακτική εφαρμογή της διαδικασίας κατανομής των Δ.Ε. που περιγράφεται στη συνέχεια, τα θέματα των Δ.Ε. εντάσσονται στους ακόλουθους δύο Θεματικούς Πυλώνες:

Θεματικός Πυλώνας Ι - Ανθρωπιστικές Επιστήμες, Κοινωνικές Επιστήμες και Καλλιτεχνική Παιδεία,

Θεματικός Πυλώνας ΙΙ - Φυσικές Επιστήμες, Μαθηματικά, Πληροφορική και Φυσική Αγωγή.

Οργάνωση

1. Αριθμός Δημιουργικών Εργασιών ανά μαθητή/-τρια και ανά εκπαιδευτικό

Οι μαθητές/-τριες της Α΄ και της Β΄ τάξης Ημερήσιου και Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξης Εσπερινού Γενικού Λυκείου εκπονούν υποχρεωτικά τουλάχιστον δύο (2) Δημιουργικές Εργασίες και τουλάχιστον μία σε κάθε Θεματικό Πυλώνα. Κάθε εκπαιδευτικός που διδάσκει σε κάποια/ες από τις τάξεις αυτές σχεδιάζει, συντονίζει και παρακολουθεί μέχρι την ολοκλήρωσή τους τις Δημιουργικές Εργασίες τουλάχιστον ενός τμήματος σε ένα γνωστικό αντικείμενο. Στην περίπτωση εκπαιδευτικών που υπηρετούν σε περισσότερα του ενός σχολείου, αναλαμβάνουν τις Δ.Ε. τμήματος του σχολείου όπου έχουν τις περισσότερες διδακτικές ώρες ή του σχολείου που το χρειάζεται περισσότερο, μετά από συνεννόηση μεταξύ Διευθυντών/-ντριών των σχολείων.

2. Προετοιμασία υλοποίησης των Δ.Ε.

Ο Σύλλογος Διδασκόντων στην αρχή της σχολικής χρονιάς ορίζει έναν εκπαιδευτικό ως Υπεύθυνο/-η της διαδικασίας κατανομής των Δημιουργικών Εργασιών. Στην περίπτωση σχολικών μονάδων με περισσότερα από τέσσερα εμπλεκόμενα τμήματα οι Υπεύθυνοι/ες μπορεί να είναι δύο.

Ο Υπεύθυνος/η της διαδικασίας κατανομής ενθαρρύνει και διευκολύνει τη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών για την κατανομή τμημάτων και μαθημάτων. Κάθε εκπαιδευτικός τελικά δηλώνει στον/στην Υπεύθυνο/-η της διαδικασίας με σειρά προτίμησης τα μαθήματα και τα τμήματα στα οποία επιθυμεί να αναλάβει την καθοδήγηση και υποστήριξη της εκπόνησης των Δημιουργικών Εργασιών. Επίσης, προσδιορίζει την περίοδο υλοποίησης, που μπορεί να εκτείνεται σε ένα από τα δύο τετράμηνα ή και στα δύο.

Επισημαίνεται ότι οι Δημιουργικές Εργασίες υλοποιούνται σε χρόνο που ορίζουν οι εκπαιδευτικοί. Ειδικά αν πρόκειται για Δ.Ε. που έχουν στόχο τη διερεύνηση ερωτήματος (όχι την παραγωγή κάποιου καλλιτεχνικού έργου ή κάποιας κατασκευής), προτείνεται να υλοποιηθούν αφού έχουν προσεγγιστεί αρκετές διδακτικές ενότητες στο μάθημα, ώστε να είναι περισσότερα τα πιθανά ερωτήματα που θα μπορούν να επεξεργαστούν οι μαθητές/-τριες.

Οι Υπεύθυνοι/ες της διαδικασίας εκπόνησης καταθέτουν εισήγηση στον Σύλλογο Διδασκόντων όσον αφορά τον προγραμματισμό ανά τμήμα και ανά εκπαιδευτικό, σεβόμενοι τους περιορισμούς για τον αριθμό και τους θεματικούς πυλώνες των Δ.Ε. ανά τμήμα και καταβάλλοντας προσπάθεια να ληφθούν υπόψη οι προτιμήσεις των εκπαιδευτικών ανά τμήμα και ανά μάθημα. Η τελική διευθέτηση της κατανομής των Δ.Ε. στους εκπαιδευτικούς ανά τμήμα εναπόκειται στον Σύλλογο των Διδασκόντων κάθε σχολικής μονάδας. Ο Σύλλογος μπορεί να αναθεωρήσει τον σχεδιασμό, αν προκύψει κάποια αλλαγή των δεδομένων ή αν το κρίνει για κάποιο λόγο σκόπιμο.

3. Διαδικασία Επιλογής Θεμάτων

Οι εκπαιδευτικοί προτείνουν στο τμήμα θέματα (με βάση τις διδακτικές ενότητες που θα έχει επεξεργαστεί μέχρι την ημερομηνία που έχει προγραμματιστεί να εκκινήσει η εκπόνηση των Δ.Ε.) και συζητούν παραλλαγές των θεμάτων ή άλλες ιδέες που καταθέτουν οι μαθητές/-τριες. Καλό είναι κάθε ομάδα να ασχοληθεί με διαφορετικό θέμα ή διαφορετικό υποθέμα ενός κοινού θέματος, ώστε κατά την παρουσίαση των Δ.Ε. να διατηρηθεί το ενδιαφέρον της ολομέλειας του τμήματος. Είναι όμως δυνατόν και όλες οι ομάδες να ασχοληθούν με ένα θέμα, εφόσον αυτό επιδέχεται πολλές διαφορετικές προσεγγίσεις ή/και λύσεις. Στην περίπτωση περισσότερων θεμάτων ο/η εκπαιδευτικός διαμορφώνει την τελική λίστα και οι μαθητές/-τριες δηλώνουν με σειρά προτίμησης τα θέματα με τα οποία θέλουν να ασχοληθούν, ώστε ο/η εκπαιδευτικός να τους μοιράσει σε ομάδες 3-5 ατόμων.

Στη συνέχεια οι εκπαιδευτικοί ενημερώνουν τους/τις μαθητές/-τριες για τα κριτήρια αξιολόγησης της δουλειάς τους και καθοδηγούν τις ομάδες τόσο για τον σχεδιασμό όσο και για την υλοποίηση των βημάτων που πρέπει να ακολουθήσουν.

4. Διάρκεια υλοποίησης των ΔΕ

Η διάρκεια υλοποίησης των Δ.Ε. για τα μονόωρα μαθήματα ενδείκνυται να είναι από 3 έως 4 διδακτικές ώρες, ενώ για τα δίωρα, τρίωρα κτλ. από 5 έως 8. Σε περίπτωση «συνδυαστικών» Δημιουργικών Εργασιών (π.χ. Δ.Ε. που αναφέρονται σε περισσότερα από ένα μαθήματα, τα οποία διδάσκονται από τον/την ίδιο/α ή διαφορετικούς/ές εκπαιδευτικούς και ανήκουν στον ίδιο ή ακόμα καλύτερα σε διαφορετικούς Θεματικούς Πυλώνες), ο χρόνος υλοποίησής τους μπορεί να αυξηθεί αναλόγως του αριθμού των εμπλεκόμενων μαθημάτων, με προϋπόθεση να τηρείται η αναλογία ωρών που θα διατίθενται σε κάθε μάθημα.

Η διαδικασία της εκπόνησης των Δ.Ε. πραγματοποιείται εντός του ωρολογίου προγράμματος του μαθήματος σε χρονικό διάστημα τριών έως επτά εβδομάδων (π.χ. 1 ώρα κάθε εβδομάδα για έξι εβδομάδες, 3 δίωρα σε τρεις διαδοχικές εβδομάδες, 3 δίωρα σε έξι εβδομάδες). Καλό είναι η χρονική απόσταση από τη μια διδακτική ώρα στην επόμενη να είναι περιορισμένη, ώστε να μη χάνεται η επαφή των μαθητών/-τριών με την προβληματική/συλλογιστική που έχουν αναπτύξει για την επεξεργασία του θέματος. Τέλος, ενθαρρύνεται η πρόβλεψη «διώρων» στο ωρολόγιο πρόγραμμα, για να διευκολυνθεί η διαδικασία εκπόνησης των Δ.Ε.

Εκπόνηση

Οι Δημιουργικές Εργασίες εκπονούνται στο πλαίσιο των διδακτικών ωρών που προβλέπονται, εκτός αν ο σχεδιασμός τους απαιτεί και χρήση εξωσχολικού χρόνου. Κάθε εκπαιδευτικός καθοδηγεί και υποστηρίζει όλες τις ομάδες εργασίας των μαθητών/-τριών του τμήματος που έχει αναλάβει.

Η υλοποίηση των Δ.Ε. γίνεται σε τρεις φάσεις:

α) σχεδιασμός,
β) υλοποίηση και
γ) παρουσίαση.

Η διάρκεια κάθε φάσης προσδιορίζεται από τον/την εκπαιδευτικό. Σε περίπτωση που η εργασία αφορά τη δημιουργία καλλιτεχνικού έργου ή άλλης κατασκευής, ο σχεδιασμός προσαρμόζεται κατά περίπτωση. Αν πρόκειται για διερεύνηση κάποιου ερωτήματος, ο/η εκπαιδευτικός προμηθεύει την ομάδα με κάποιο αρχικό υλικό και αν είναι αναγκαίο, η ομάδα συλλέγει επιπλέον υλικό είτε εντός είτε εκτός σχολείου (με βιβλιογραφική ή διαδικτυακή έρευνα, ερωτηματολόγια ή συνεντεύξεις, διεξαγωγή πειράματος, μετρήσεις στον χώρο, επίσκεψη σε μουσείο, φωτογράφιση αντικειμένων κ.ά.).

Οι Δ.Ε. παρουσιάζονται εντός του τμήματος, ώστε να λάβουν οι ομάδες ανατροφοδότηση τόσο από τον/την εκπαιδευτικό, όσο και από τους/τις συμμαθητές/-τριες. Είναι δυνατόν όμως η παρουσίαση να επεκταθεί στη συνέχεια και στο σύνολο του σχολείου (με τη μορφή έκθεσης εικαστικών έργων ή κατασκευών, παράστασης θεατρικών δρώμενων, προβολής ταινιών μικρού μήκους κτλ.). Οι Δ.Ε. είναι δυνατόν επίσης να δημοσιεύονται (σε περίληψη ή σε πλήρη μορφή) είτε στο έντυπο ή ηλεκτρονικό μαθητικό περιοδικό είτε στην ιστοσελίδα του σχολείου ή να δημοσιοποιούνται με όποιον άλλο τρόπο κρίνει πρόσφορο ο Σύλλογος Διδασκόντων/-ουσών, υπό την προϋπόθεση ότι συναινούν σε αυτό όλοι οι κηδεμόνες των συντακτών/δημιουργών κάθε εργασίας.

Αξιολόγηση

Οι Δημιουργικές Εργασίες αξιολογούνται από τον/την εκπαιδευτικό και συνεκτιμώνται στην αξιολόγηση της επίδοσης του/της μαθητή/-τριας στο αντίστοιχο μάθημα για το τετράμηνο κατά το οποίο κατατίθενται. Αν μία Δημιουργική Εργασία καλύπτει και άλλο/α μάθημα/μαθήματα η εργασία λαμβάνεται υπόψη κατά την αξιολόγηση του/της μαθητή/-τριας και στα μαθήματα αυτά. Αν πρόκειται για μαθήματα που δεν διδάσκονται από τον ίδιο/α εκπαιδευτικό, η Δ.Ε. αξιολογείται μετά από συνεργασία των οικείων διδασκόντων/-ουσών. Εάν πρόκειται για συλλογική εργασία, αυτή λαμβάνεται υπόψη το ίδιο για όλους τους/τις μαθητές/-τριες που συμμετείχαν σε αυτή, ωστόσο δύναται να υπάρξει και διαφοροποίηση κατά την κρίση του/της διδάσκοντα/-ουσας, αν υπήρξε εμφανώς διαφορετική η συμβολή κάποιων μελών της ομάδας στο τελικό αποτέλεσμα.

Η αξιολόγηση της Δ.Ε. γίνεται περιγραφικά με κλίμακες διαβαθμισμένων κριτηρίων, οι γενικές αρχές των οποίων καθώς και ένα δείγμα τους περιλαμβάνεται στο Συνοπτικό θεωρητικό πλαίσιο για τις Δημιουργικές Εργασίες, που είναι αναρτημένο στην ιστοσελίδα του ΙΕΠ (http://www.iep.edu.gr/el/component/k2/content/37-synthetikes-ergasies), στις σελ. 15-17 και 20-25. Το παράδειγμα διαβαθμισμένων κριτηρίων που περιλαμβάνεται στο «Συνοπτικό θεωρητικό πλαίσιο" είναι ενδεικτικό, αναφέρεται σε ομαδική εργασία που έχει τη μορφή διερεύνησης ερωτήματος και υπηρετεί την αναγκαιότητα της παρώθησης των μαθητών/-τριών προς τη βέλτιστη διαμόρφωση της παραδοτέας εργασίας τους. Για τις Δ.Ε. που δεν ανήκουν στην κατηγορία της διερεύνησης ερωτήματος μπορούν να αξιοποιηθούν τα σημεία 1-4 και 10 του παραδείγματος. Προφανώς ανάλογα με το είδος της δημιουργικής εργασίας (απάντηση/λύση σε ερώτημα/πρόβλημα, ή μουσικό/εικαστικό/λογοτεχνικό έργο ή κατασκευή κτλ.) οι εκπαιδευτικοί επιλέγουν τα κατάλληλα διαβαθμισμένα κριτήρια.

Σημειώνεται ότι στην ιστοθέση του ΙΕΠ «http://www.iep.edu.gr/el/component/k2/content/37-synthetikes-ergasies», εκτός από το Συνοπτικό θεωρητικό πλαίσιο για τις Δημιουργικές Εργασίες, στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και προτάσεις κριτηρίων αποτίμησης των ΔΕ και ορισμένα παραδείγματα σχεδίων και θεμάτων Δ.Ε., έχουν αναρτηθεί και Ενδεικτικές διευθύνσεις διαδικτύου που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στην επιλογή και διαμόρφωση υποστηρικτικού υλικού κατά την εκπόνηση των Δημιουργικών Εργασιών (http://www.iep.edu.gr/images/IEP/EPISTIMONIKI_YPIRESIA/Epist_Monades/B_Kyklos/Genika/2017-09-01_endeiktiko_psifiako_yliko.pdf)

(...)

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Ακολουθεί ενδεικτικό παράδειγμα των φάσεων εκπόνησης Δ.Ε. που αναφέρεται στην περίπτωση θεμάτων που στόχο έχουν τη διερεύνηση ερωτήματος:

1η Φάση

  • Δημιουργία ομάδας
  • Ανάγνωση του ερωτήματος/προβλήματος και του σκοπού της εργασίας.
  • Μελέτη του υλικού που έχει δοθεί από τον/την εκπαιδευτικό.
  • Σύνοψη του υλικού έχοντας κατά νου το ερώτημα/πρόβλημα.
  • Διατύπωση κάποιων πρώτων σκέψεων, συμπερασμάτων.
  • Διερεύνηση του τι επιπλέον χρειάζεται να κάνει η ομάδα για να απαντήσει το ερώτημα (αναζήτηση επιπλέον υλικού από το διαδίκτυο ή από βιβλία ή διατύπωση υποθέσεων και διενέργεια πειράματος ή διενέργεια μικρο-έρευνας με ερωτηματολόγια ή συνεντεύξεις...)
  • Σχεδιάγραμμα των βημάτων/σταδίων που θα ακολουθήσει η ομάδα για να απαντήσει στο ερώτημα.

Με την ολοκλήρωση της 1ης φάσης γίνεται συζήτηση-ανατροφοδότηση μεταξύ των μαθητών/-τριών του τμήματος και ανταλλάσσουν ιδέες για το πώς σχεδίασαν τα επόμενα βήματα.

2η Φάση

  • Ανασκόπηση του νέου υλικού που συγκεντρώθηκε στο μεσοδιάστημα.
  • Επαναξιολόγηση και αναδιαμόρφωση των πρώτων σκέψεων ή συμπερασμάτων, καταγραφή νέων ιδεών.
  • Ανάπτυξη συλλογισμών, επιχειρημάτων και κατάληξη σε συμπέρασμα.
  • Επιλογή των βιβλιογραφικών αναφορών που θα αξιοποιηθούν. Δ
  • ομή της εργασίας (πλαγιότιτλοι για κάθε μέρος της).
  • Σύνταξη του κειμένου (πολυτροπικού ή μη).
  • Καταγραφή των πηγών.
  • Συζήτηση για τον τρόπο που εργάστηκε η ομάδα, για το τι αποκόμισε από αυτή τη διαδικασία κάθε μέλος και για τη συμβολή του στο παραδοτέο.

Με την ολοκλήρωση της 2ης φάσης οι ομάδες παραδίδουν την εργασία τους.

3η Φάση

Όλες οι ομάδες παρουσιάζουν στο τμήμα τους (εντός του χρονοδιαγράμματος που έχει προβλεφθεί για την εκπόνηση των Δ.Ε.) το παραδοτέο τους, κάνοντας και έναν επιγραμματικό απολογισμό για το πώς εργάστηκαν και το τι αποκόμισαν και λαμβάνουν ανατροφοδότηση από τον/την εκπαιδευτικό αλλά και τους/τις συμμαθητές/-τριές τους.

Οι διδάσκοντες/ουσες να ενημερωθούν ενυπόγραφα.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ

 


ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

24-01-17 Δημιουργικές Εργασίες: κάτι διαφορετικό γίνεται στο σχολείο

Η επιστημονική έρευνα έχει αποδείξει ότι βέλτιστα μαθησιακά αποτελέσματα επιτυγχάνει εκείνο το σχολείο που καταφέρνει να κερδίζει καθημερινά το ενδιαφέρον των μαθητών και των μαθητριών, να ξυπνά την περιέργειά τους, να τους εμπλέκει ενεργά στην αναζήτηση της γνώσης, δίνοντάς τους χώρο για δημιουργικότητα και ανάπτυξη πρωτοβουλιών, προωθώντας την αναλυτική, συνθετική και κριτική τους σκέψη. Τα παραπάνω τυγχάνουν κοινής αποδοχής, αναγνωρίζονται από εκπαιδευτικούς, μαθητές/τριες και γονείς, κάτι που επιβεβαιώνεται και από πολλά σχόλια πολιτών στην πλατφόρμα του εθνικού διαλόγου για την παιδεία.

Προφανώς αυτό είναι κάτι που πρέπει το σχολείο να το επιδιώκει σε καθημερινή βάση. Συχνά όμως η πίεση για την ολοκλήρωση της διδακτέας ύλης, ιδίως στο λύκειο, παγιδεύουν τη διδακτική πράξη σε πιο παραδοσιακά σχήματα. Το Υπουργείο σε συνεργασία με το ΙΕΠ έχει ξεκινήσει μια προσπάθεια αναπροσδιορισμού του περιεχομένου των προγραμμάτων σπουδών και ευρείας επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, με στόχο να είναι εφικτή η μετάβαση σε καθημερινές διδακτικές πρακτικές περισσότερο μαθητοκεντρικές και έτσι να αποκτήσει πραγματικό νόημα για τους εφήβους και τις έφηβες αυτό που γίνεται στο σχολείο, μέσα και έξω από την αίθουσα.

Με στόχο να μπολιαστεί η σχολική καθημερινότητα με αυτό το πνεύμα, στάλθηκαν οδηγίες που συνέταξε το ΙΕΠ για τις δημιουργικές εργασίες του ΓΕΛ (που, σημειωτέον, προβλέπονταν στο άρθρο 8 του Π.Δ. 60 του 2006, το οποίο όμως έμεινε επί μια δεκαετία ανενεργό, ακριβώς γιατί ποτέ δεν είχαν σταλεί σχετικές οδηγίες). Οι Δημιουργικές Εργασίες μπορούν να αξιοποιηθούν από τους/τις εκπαιδευτικούς για να εργαστούν με τους μαθητές και τις μαθήτριές τους έξω από την πεπατημένη, σε μια διαδικασία που σπάει τη ρουτίνα του σχολείου, ώστε να αναπτυχθεί ένα διαφορετικό παιδαγωγικό κλίμα. Μπορούν να εξελιχθούν σε μια ευκαιρία για εκπαιδευτικούς και μαθητές/τριες να αναπροσδιορίσουν και την ίδια τη μαθησιακή διαδικασία αλλά και τον ρόλο τους σ’ αυτή.

Το ΥΠΠΕΘ μερίμνησε για την υποστήριξη των εκπαιδευτικών με αναλυτικές οδηγίες και υποστηρικτικό υλικό (αναρτημένο στην ιστοσελίδα του ΙΕΠ) και φρόντισε να ενημερώσει έγκαιρα τους/τις σχολικούς συμβούλους, ώστε να μπορούν να καθοδηγήσουν τις σχολικές μονάδες σε όποιες τυχόν δυσκολίες συναντήσουν στην υλοποίηση. Εξάλλου υπάρχει συσσωρευμένη εμπειρία στην εκπαιδευτική κοινότητα από παρόμοιες δραστηριότητες (προγράμματα σχολικών δραστηριοτήτων, ερευνητικές εργασίες, βιωματικές δράσεις) που μπορεί να αξιοποιηθεί από τις σχολικές μονάδες.

Οι οδηγίες που έχουν σταλεί αποτελούν προτάσεις που δεν είναι περιοριστικές, μπορούν να γίνουν από τους/τις εκπαιδευτικούς προσαρμογές στις ιδιαίτερες συνθήκες κάθε σχολικής μονάδας ή κάθε τμήματος. Άλλωστε πρόθεση του Υπουργείου είναι να αξιοποιηθεί η ανατροφοδότηση που θα δώσουν εκπαιδευτικοί και σχολικοί σύμβουλοι από την εμπειρία της φετινής εφαρμογής, ώστε να γίνουν οι αναγκαίες βελτιώσεις.


Αρ.Πρωτ.5514/Δ2/12-01-2017/ΥΠΠΕΘ

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ
Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ
ΤΜΗΜΑ Α
Πληροφορίες: Αν. Πασχαλίδου
Β. Πελώνη
Τηλέφωνο: 210-3443422

Θέμα: Διευκρινίσεις για την εκπόνηση των Δημιουργικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο

Σε συνέχεια του με αρ. πρωτ. 220473/Δ2/23-12-2016 εγγράφου του ΥΠ.Π.Ε.Θ. με θέμα «Οδηγίες για την εκπόνηση των Δημιουργικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο (άρθρο 8 του Π.Δ. 46/2016) για το σχολικό έτος 2016-2017», με αφορμή ερωτήματα που τέθηκαν στην υπηρεσία μας, διευκρινίζονται τα ακόλουθα:

1. Στο άρθρο 8 του Π.Δ.46/2016 προβλέπεται η εκπόνηση μίας τουλάχιστον Δημιουργικής Εργασίας (Δ.Ε.) σε ένα γραπτώς εξεταζόμενο μάθημα της επιλογής του/της μαθητή/τριας, συνεπώς η Δ.Ε. εντάσσεται στο πλαίσιο της διδασκαλίας συγκεκριμένου μαθήματος και συνεκτιμάται στην αξιολόγηση της επίδοσης του/της μαθητή/τριας στο αντίστοιχο μάθημα στο οποίο έχει επιλέξει να την εκπονήσει.

2. Η διαδικασία εκπόνησης Δ.Ε. κατά το σχολικό έτος 2016-2017 που περιγράφεται στις Οδηγίες εξασφαλίζει την πραγματοποίηση και ολοκλήρωσή τους εντός του σχολείου και εντός του χρόνου λειτουργίας του. Έτσι οι μαθητές/τριες απαλλάσσονται από επιπλέον φόρτο εργασίας στο σπίτι και ταυτόχρονα οι εκπαιδευτικοί δεν επιβαρύνονται πέραν του διδακτικού τους ωραρίου με συναντήσεις καθοδήγησης και υποστήριξης των μαθητών/τριών τους. Επίσης, με αυτή τη διαδικασία μπορεί οι εκπαιδευτικοί να είναι βέβαιοι/ες ότι η εργασία έχει παραχθεί πραγματικά από τους/τις μαθητές/τριες και όχι από τους γονιούς ή από κάποιο άλλο τρίτο πρόσωπο, γιατί ακριβώς παράγεται μέσα στη σχολική τάξη. Τέλος, αυτή η διαδικασία προσφέρει μια δημιουργική παρένθεση στη ρουτίνα του σχολείου, όπου εκπαιδευτικοί και μαθητές/τριες εργάζονται σε άλλη ατμόσφαιρα, με συνεργατικό πνεύμα.

3. Διευκρινίζεται ότι όσον αφορά τα ενδεικτικά θέματα Δ.Ε. που δίνονται στο Παράρτημα IV, και συγκεκριμένα οι ενότητες 1.3 και 1.4 στο μάθημα της Χημείας της Β΄ Λυκείου μπορούν να αξιοποιηθούν από τον/την εκπαιδευτικό και κατά συνέπεια από τον/τη μαθητή/-τρια, ως υποστηρικτικό υλικό για την υλοποίηση της Δ.Ε, μιας που μαζί με το «Σχέδιο υποβολής της ΔΕ του Εκπαιδευτικού» που δίνεται στον/στη μαθητή/-τρια, δίνονται και ενδεικτικές πηγές. Ως εκ τούτου, η παράθεση των συγκεκριμένων «ενδεικτικών» θεμάτων Δ.Ε συμβάλλει στην εμβάθυνση, κατανόηση και εμπέδωση της διδακτέας ύλης, ενώ οι ενότητες 1.3 και 1.4 του σχολικού βιβλίου μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πρόσθετο υλικό.

Οι διδάσκοντες/ουσες να ενημερωθούν ενυπόγραφα.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ


Αρ.Πρωτ.220473/Δ2/23-12-2016/ΥΠΠΕΘ

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ
Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ
ΤΜΗΜΑ Α΄
Πληροφορίες: Αν. Πασχαλίδου, Β. Πελώνη
Τηλέφωνο: 210-3443422

Θέμα: Οδηγίες για την εκπόνηση των Δημιουργικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο (άρθρο 8 του Π.Δ. 46/2016) για το σχολικό έτος 2016-2017

Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 48/08-12-2016 του Δ.Σ.) σας αποστέλλουμε τις παρακάτω Οδηγίες για την εκπόνηση των Δημιουργικών Εργασιών στο Γενικό Λύκειο (άρθρο 8 του Π.Δ. 46/2016) για το σχολικό έτος 2016-2017:

Α. Γενική Περιγραφή

Α1. Σκοπός

Η Δημιουργική Εργασία (ΔΕ) έχει συνθετικό χαρακτήρα και αποσκοπεί στην ανάπτυξη της δημιουργικής ικανότητας και γενικότερα στην καλλιέργεια ερευνητικού πνεύματος του μαθητή. Ο σκοπός αυτός υπηρετείται τόσο με την αναζήτηση στοιχείων από διαφορετικές πηγές και πόρους, όσο και με την τελική, δημιουργική σύνθεση των στοιχείων αυτών.

Με αυτήν την έννοια, δίνεται έμφαση περισσότερο στη διαδικασία εκπόνησης της Δ.Ε. καθεαυτής, και λιγότερο στην εξαντλητική διερεύνηση του υπό μελέτη θέματος από την πλευρά των μαθητών και μαθητριών. Επιπρόσθετα, η Δ.Ε. συνδέεται αναπόσπαστα με τη μαθησιακή διαδικασία, καθώς οδηγεί στην εμβάθυνση στη διδακτέα ύλη ενός μαθήματος και δίνει τη δυνατότητα για μία πιο αναλυτική πραγμάτευσή της, εστιασμένη επιλεκτικά σε ένα θέμα.

Α2. Μορφή

Οι Δημιουργικές Εργασίες αφορούν μόνο στα γραπτώς εξεταζόμενα μαθήματα και δύνανται να είναι είτε ομαδικές (μέχρι 4 μαθητές/-τριες) είτε ατομικές. Ως προς τη μορφή τους, μπορεί να είναι μικρές πραγματείες ή συλλογές ή κατασκευές ή καλλιτεχνικές συνθέσεις. Σε κάθε περίπτωση, η σύνθεσή τους είναι κάθε φορά ανάλογη του διαθέσιμου εκπαιδευτικού χρόνου, των ενδιαφερόντων, του επιπέδου μαθησιακής ετοιμότητας και των κλίσεων των μαθητών/-τριών.

Α3. Θέματα και Θεματικοί Πυλώνες

Τα θέματα των δημιουργικών εργασιών είτε προτείνονται από τους διδάσκοντες στους μαθητές είτε προτείνονται από τους μαθητές και εγκρίνονται από τους διδάσκοντες. Κάθε Δ.Ε. δύναται είτε να αναφέρεται σε ένα συγκεκριμένο γνωστικό αντικείμενο είτε να καλύπτει και άλλα, προσλαμβάνοντας έτσι, σε ορισμένες περιπτώσεις, διαθεματικό-διεπιστημονικό χαρακτήρα.

Ειδικότερα, προκειμένου να διευκολυνθεί η πρακτική εφαρμογή της διαδικασίας, όπως περιγράφεται στη συνέχεια, προτείνεται η οργάνωση των θεμάτων των Δ.Ε. να εντάσσεται στους ακόλουθους δύο Θεματικούς Πυλώνες για καθεμιά από τις Α΄ και Β’ τάξεις του Λυκείου:

Θεματικός Πυλώνας Ι - Ανθρωπιστικές Επιστήμες, Κοινωνικές Επιστήμες και Καλλιτεχνική Παιδεία,

Θεματικός Πυλώνας ΙΙ - Φυσικές Επιστήμες, Μαθηματικά και Πληροφορική.

Β. Οργάνωση

Β1. Αριθμός Δημιουργικών Εργασιών ανά μαθητή και ανά Εκπαιδευτικό

Οι μαθητές και μαθήτριες της Α΄ και της Β΄ τάξης εκπονούν υποχρεωτικά μία ΔΕ, ενώ για τους/τις μαθητές/-τριες της Γ΄ τάξης η εκπόνηση γίνεται σε προαιρετική βάση.

Ο ακριβής αριθμός των Δημιουργικών Εργασιών που κάθε εκπαιδευτικός επιβλέπει κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους καθορίζεται από τον ίδιο, ωστόσο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να είναι μικρότερος των δέκα (10), παρά μόνο στην περίπτωση που είναι μικρότερος ο αριθμός των μαθητών/-τριών που εκδηλώνουν σχετικό ενδιαφέρον. Σε κάθε περίπτωση, η τελική διευθέτηση της κατανομής του αριθμού των Δ.Ε. στους εκπαιδευτικούς εναπόκειται στον Σύλλογο των Διδασκόντων κάθε σχολικής μονάδας (βλ. υποενότητα Β2).

Β2. Διαδικασία Επιλογής Θεμάτων Δ.Ε.

Για τις υποχρεωτικές Δημιουργικές Εργασίες της Α΄ και της Β΄ τάξης γίνεται δήλωση των μαθητών/-τριών στον/-η υπεύθυνο/-η εκπαιδευτικό κάθε τμήματος. Στη δήλωση των μαθητών/-τριών αναγράφεται το μάθημα στο οποίο επιθυμούν να εκπονήσουν Δημιουργική Εργασία, καθώς και δύο ακόμη μαθήματα ως εναλλακτικές επιλογές με ιεραρχική προτίμηση: 1η προτίμηση, 2η προτίμηση, 3η προτίμηση (βλ. Παράρτημα, Υπόδειγμα ΙΙΙ, Α΄ ΤΑΞΗ Πίνακας 1 ή Β΄ ΤΑΞΗ Πίνακας 1, οι οποίοι συμπληρώνονται κατά Τμήμα και αναφέρουν την ιεραρχική προτίμηση των μαθημάτων για κάθε μαθητή/-τρια).

Από τον Σύλλογο Διδασκόντων ορίζονται ένας έως δύο εκπαιδευτικοί για κάθε τάξη του Λυκείου (ανάλογα με τον αριθμό των Τμημάτων του σχολείου) ως Υπεύθυνοι της διαδικασίας των Δημιουργικών Εργασιών (Υπεύθυνοι ΔΕ). Οι Υπεύθυνοι Δ.Ε. ομαδοποιούν τις προτιμήσεις των μαθητών/-τριών αρχικά κατά μάθημα και στη συνέχεια κατά εκπαιδευτικό και τις εντάσσουν στους δύο Θεματικούς Πυλώνες (ομαδοποιώντας/συγκεντρώνοντας τα στοιχεία από τους αντίστοιχους Πίνακες 1, οι οποίοι έχουν συμπληρωθεί αρχικά κατά Τμήμα). Ο Σύλλογος Διδασκόντων επικυρώνει την ομαδοποίηση αυτή και, στην περίπτωση που ορισμένα μαθήματα/γνωστικά αντικείμενα συγκεντρώνουν μεγαλύτερο αριθμό μαθητών από αυτόν που μπορούν να εποπτεύσουν οι διδάσκοντες, κατανέμει τους μαθητές/-τριες με κριτήριο τις εναλλακτικές προτιμήσεις τους και την καλύτερη δυνατή εποπτεία των ΔΕ.

Στο τέλος αυτής της διαδικασίας, κάθε εκπαιδευτικός καταρτίζει έναν πίνακα (βλ. Παράρτημα, Υπόδειγμα ΙΙΙ, Πίνακας 2), για κάθε ένα από τα μαθήματα που διδάσκει, στoν οποίο αναγράφονται τα ονόματα των μαθητών/-τριών των οποίων τις εργασίες θα συντονίσει.

Μετά τη συνεδρίαση, οι εκπαιδευτικοί κοινοποιούν στους μαθητές προτεινόμενα θέματα ΔΕ, με βάση την ύλη που θα έχει διδαχθεί μέχρι και την ημερομηνία εκπόνησης των ΔΕ, και οι μαθητές/-τριες είτε επιλέγουν από τα προτεινόμενα θέματα είτε προτείνουν οι ίδιοι εναλλακτικά θέματα, τα οποία και συμφωνούνται με τον/την διδάσκοντα/-ουσα, οπότε και συμπληρώνεται ο παραπάνω πίνακας. Στη συνέχεια, οι εκπαιδευτικοί διανέμουν στους μαθητές και μαθήτριες το «Σχέδιο υποβολής της Δ.Ε. του Εκπαιδευτικού», το οποίο περιλαμβάνει τον σκοπό, τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα, ενδεικτικές πηγές, τα κριτήρια με τα οποία θα αξιολογηθούν κ.ά. (βλ. Παράρτημα, Υπόδειγμα Ι).

Β3. Προετοιμασία

Με απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων επιλέγονται και ορίζονται ως «Ημέρες ΔΕ» δύο ημέρες μέσα στο σχολικό έτος, κατά προτίμηση στην αρχή του δευτέρου τετραμήνου, μεταξύ των οποίων μεσολαβεί τουλάχιστον μία εβδομάδα και όχι περισσότερες από τρεις εβδομάδες. Οι ημέρες αυτές αφιερώνονται αποκλειστικά στην προπαρασκευή (1η ημέρα) και στη σύνθεση (2η ημέρα) της Δ.Ε. και κατά τη διάρκεια αυτών δεν εφαρμόζεται το ωρολόγιο πρόγραμμα μαθημάτων στις Α΄ και Β΄ τάξεις.

Από την ολοκλήρωση της διαδικασίας επιλογής θεμάτων, όπως περιγράφεται στην υποενότητα Β2, και μέχρι την 1η ημέρα εκπόνησης των Δ.Ε. μεσολαβεί τουλάχιστον μία εβδομάδα και όχι περισσότερες από δέκα ημέρες.

Ανακατανομή μαθητών στα τμήματα κατά τάξη

Σύμφωνα με τον προγραμματισμό που έχει γίνει από τον Σύλλογο Διδασκόντων, με βάση τους δύο Θεματικούς Πυλώνες και τους παρόντες κατά ημέρα διδάσκοντες, οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές/-τριες τους ανακατανέμονται σε «μεικτά» τμήματα ως εξής:

Οι μαθητές/-τριες ανακατανέμονται στις αίθουσες, ανάλογα με το μάθημα και τον Πυλώνα που έχουν επιλέξει, με ευθύνη των Υπευθύνων ΔΕ. Δημιουργούνται έτσι «μεικτά» Τμήματα μαθητών ανά τάξη, τα οποία όμως σε καμία περίπτωση δεν υπερβαίνουν αριθμητικά τη νόμιμη σύνθεση των τμημάτων του Λυκείου (βλ. για παράδειγμα το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ_Υπόδειγμα V_ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ). Εκπαιδευτικοί

Ο Σύλλογος Διδασκόντων λαμβάνει μέριμνα, ώστε τις δύο ημέρες που θα προταθούν για την εκπόνηση των ΔΕ, θα είναι παρόντες όλοι οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν στις τάξεις Α΄ και Β΄, και σε κάθε περίπτωση, τουλάχιστον για μία ημέρα, όλοι όσοι αναλαμβάνουν ΔΕ. Για το ενδεχόμενο της απουσίας ορισμένων εκπαιδευτικών, οι οποίοι συμπληρώνουν ωράριο σε άλλες σχολικές μονάδες, με τη συνεργασία όλων των μελών του Συλλόγου Διδασκόντων, προβλέπεται ο καλύτερος δυνατός τρόπος οργάνωσης της εργασίας και καθοδήγησης των μαθητών.

Ρύθμιση Ωρολογίου Προγράμματος

Κατά τις δύο ημέρες εκπόνησης των Δ.Ε. αναπροσαρμόζεται το ωρολόγιο πρόγραμμα των τάξεων Α΄ και Β΄, χωρίς να διαταράσσεται το ωρολόγιο πρόγραμμα της Γ΄ τάξης, και πάντως όχι ως προς τον αριθμό των διδακτικών ωρών των εκπαιδευτικών, παρά μόνο ως προς την κατανομή τους κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Κατά τη διάρκεια της εκπόνησης των ΔΕ, οι εκπαιδευτικοί που διδάσκουν στη Γ΄ τάξη είτε δεν εμπλέκονται καθόλου στη ΔΕ, εφόσον δεν διδάσκουν στις τάξεις Α΄ και Β΄, είτε, αν εμπλέκονται, συμμετέχουν στη διαδικασία, σύμφωνα πάντοτε με το ημερήσιο διδακτικό τους ωράριο.

Γ. Εκπόνηση

Η διαδικασία της εκπόνησης των Δ.Ε. θα υλοποιηθεί σε δύο ημέρες.

1η Ημέρα: Προπαρασκευή (7ΔΩ)

Αφού ληφθούν παρουσίες κατά τμήμα και σύμφωνα με το τροποποιημένο ωρολόγιο πρόγραμμα, οι εκπαιδευτικοί αναλαμβάνουν τα «μεικτά» τμήματα, εποπτεύουν / συντονίζουν το σύνολο του τμήματος και υποστηρίζουν ειδικότερα τις ομάδες των μαθητών/τριών που έχουν αναλάβει εργασίες υπό την δική τους επίβλεψη. Λαμβάνεται μέριμνα ώστε ο/η εκπαιδευτικός της αίθουσας να έχει ενημερωθεί για τα θέματα όλων των Δ.Ε. που εκπονούνται από τους/τις μαθητές/τριες του «μεικτού» τμήματος, ώστε να είναι σε θέση να ασκεί εποπτεία.

Σε κάθε αίθουσα όπου εκπονείται ΔΕ, θα υπάρχει μια έντυπη κατάσταση με τα ονοματεπώνυμα των μαθητών του «μεικτού» τμήματος, στην οποία θα σημειώνονται οι παρουσίες για κάθε διδακτική ώρα. Με βάση τα παρουσιολόγια αυτά ο Υπεύθυνος εκπαιδευτικός κάθε Τμήματος θα καταχωρίσει στο τέλος της ημέρας τις τυχόν απουσίες.

Τα διαλείμματα για τις δύο ημέρες των Δ.Ε. καθορίζονται με σχετική απόφαση του Συλλόγου Διδασκόντων.

Ο/η εκπαιδευτικός που παρίσταται στην αίθουσα κατά την πρώτη διδακτική ώρα δίνει στους μαθητές/ομάδες το «Σχέδιο υποβολής της Δ.Ε. του Μαθητή ή της Ομάδας» (βλ. Παράρτημα, Υπόδειγμα ΙΙ). Οι μαθητές και μαθήτριες συνεργάζονται και επεξεργάζονται το υλικό που έχουν αναζητήσει οι ίδιοι/ες, καθώς και το υλικό που τους έχει χορηγηθεί. Κατά την τελευταία διδακτική ώρα γίνεται συζήτηση-ανατροφοδότηση μεταξύ των μαθητών του μεικτού τμήματος.

Με το πέρας της πρώτης ημέρας οι μαθητές και μαθήτριες θα έχουν ολοκληρώσει την αναζήτηση, ταξινόμηση και επεξεργασία του υλικού τους και θα έχουν συμπληρώσει το «Σχέδιο υποβολής της Δ.Ε. του Μαθητή ή της Ομάδας» που αφορά στην 1η μέρα (βλ. Παράρτημα, Υπόδειγμα ΙΙ), το οποίο θα παραδώσουν στον/στην εκπαιδευτικό της αίθουσας και, μέσω αυτού, στον/στην επιβλέποντα/ουσα εκπαιδευτικό, προκειμένου να το ολοκληρώσουν κατά τη δεύτερη ημέρα της σύνθεσης της εργασίας τους.

2η Ημέρα: Σύνθεση - Παρουσίαση (7ΔΩ)

Αφού καταγραφούν οι απουσίες, όπως την 1η ημέρα, οι μαθητές και μαθήτριες λαμβάνουν το «Σχέδιο υποβολής Δ.Ε. του Μαθητή ή της Ομάδας» που είχαν συμπληρώσει την 1η ημέρα, συνεχίζουν την εργασία τους, συνεργάζονται μεταξύ τους και με τους διδάσκοντες, ακολουθώντας πάντοτε τις οδηγίες που τους έχουν δοθεί, προκειμένου, αξιοποιώντας το ερευνητικό ή άλλο υλικό που έχει επιλεγεί και ταξινομηθεί, να το συνθέσουν και να συντάξουν μια πραγματεία, να κατασκευάσουν ένα τέχνημα, να φιλοτεχνήσουν μια καλλιτεχνική εργασία ή να δημιουργήσουν μια συλλογή.

Στο τέλος της δεύτερης ημέρας διατίθεται 1-1,5 διδακτική ώρα, ανάλογα με τον αριθμό των εργασιών, ώστε οι μαθητές και μαθήτριες να παρουσιάσουν τις εργασίες τους στην τάξη. Εναλλακτικά, εφόσον υπάρχει η δυνατότητα, η παρουσίαση μπορεί να γίνεται σε ειδική εκδήλωση κατά τάξη ή κατά σχολείο, η οποία αποφασίζεται από τον Σύλλογο των Διδασκόντων. Οι εργασίες αυτές μπορούν επίσης να δημοσιεύονται (σε περίληψη ή σε πλήρη μορφή) ή να δημοσιοποιούνται με όποιον άλλο τρόπο κριθεί πρόσφορος.

Επισημαίνεται ότι οι σχολικές μονάδες στις οποίες έχει ήδη ξεκινήσει η εκπόνηση Δ.Ε., ανάλογα με το σημείο στο οποίο βρίσκεται η πορεία υλοποίησης τους, μπορούν να επιλέξουν σε ποιο στάδιο της διαδικασίας που περιγράφεται στις παρούσες Οδηγίες θα ενταχθούν για να τις ολοκληρώσουν.

Δ. Αξιολόγηση

Θετική συνεκτίμηση και ένταξη στον φάκελο εκπαιδευτικών επιδόσεων και δραστηριοτήτων μαθητή

Οι υποχρεωτικές δημιουργικές εργασίες αξιολογούνται και βαθμολογούνται από τον οικείο διδάσκοντα. Συνεκτιμώνται στην αξιολόγηση της επίδοσης του μαθητή στο αντίστοιχο μάθημα, για το τετράμηνο κατά το οποίο κατατίθενται, μόνο εφόσον αποτιμηθούν θετικά.

Στην περίπτωση που μία δημιουργική εργασία καλύπτει και άλλα συγγενή μαθήματα που διδάσκονται από τον ίδιο εκπαιδευτικό ή άλλους εκπαιδευτικούς, η εργασία λαμβάνεται υπόψη κατά την αξιολόγηση του μαθητή και στα μαθήματα αυτά και βαθμολογείται μετά από συνεργασία των οικείων διδασκόντων.

Εάν πρόκειται για συλλογική εργασία, αυτή λαμβάνεται υπόψη το ίδιο για όλους τους/τις μαθητές/τριες που συμμετείχαν σε αυτή.

Γενικότερα, η αξιολόγηση της Δ.Ε. γίνεται περιγραφικά με «Κλίμακες διαβαθμισμένων κριτηρίων» (βλ. Παράρτημα, Υπόδειγμα Ι). Οι «Κλίμακες» του Παραρτήματος είναι ενδεικτικές, αναφέρονται είτε σε ομαδική, είτε σε ατομική εργασία και, πάντως, υπηρετούν την αναγκαιότητα της παρώθησης των μαθητών/-τριών προς τη βέλτιστη διαμόρφωση της παραδοτέας εργασίας τους.

Αντίγραφο όλων των Δημιουργικών Εργασιών τοποθετείται στον φάκελο εκπαιδευτικών επιδόσεων και δραστηριοτήτων μαθητή, εάν αυτός υπάρχει, και όπου δεν υπάρχει ενημερώνονται με ευθύνη του εκπαιδευτικού που παρακολουθεί την εργασία όλοι οι διδάσκοντες στο ίδιο τμήμα για τη συμπληρωματική αυτή δραστηριότητα κάθε μαθητή/-τριας.

Επισημαίνεται ότι η διαδικασία εκπόνησης των Δημιουργικών Εργασιών κατά το σχολικό έτος 2016-2017 που περιγράφεται στις παρούσες Οδηγίες θα αποτιμηθεί από το Ι.Ε.Π., προκειμένου να γίνουν οι αναγκαίες βελτιώσεις στις Οδηγίες της επόμενης σχολικής χρονιάς.

Οι διδάσκοντες/ουσες να ενημερωθούν ενυπόγραφα.

ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ)

Υπόδειγμα Ι: Σχέδιο Υποβολής Δ.Ε. του Εκπαιδευτικού και Κλίμακες Διαβαθμισμένων Κριτηρίων Αξιολόγησης της ΔΕ

Υπόδειγμα ΙΙ: Σχέδιο Υποβολής Δ.Ε. του Μαθητή ή της Ομάδας, οδηγίες σύνταξης της αναφοράς και οδηγίες για τη βιβλιογραφική καταχώρηση

Υπόδειγμα ΙΙΙ: Πίνακες Επιλογής Θεμάτων της Δ.Ε. κατά Θεματικό Πυλώνα και Γνωστικό Αντικείμενο (Τάξεις Α΄ και Β΄)

Υπόδειγμα ΙV: Ενδεικτικά Θέματα για ορισμένα Γνωστικά Αντικείμενα

Υπόδειγμα V: Συνοπτικό Διάγραμμα της Διαδικασίας Εκπόνησης της ΔΕ
 

Λήψη των αρχείων του Παραρτήματος

Σχετικά Άρθρα