ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Α Λυκείου / Πρόγραμμα Σπουδών

Α' ΛΥΚΕΙΟΥ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες:

1. Να αvτιλαμβάνονται τη λατρεία ως συστατικό στοιχείο της Ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης και τη Θεία Ευχαριστία ως βασικό στοιχείο συγκρότησης του σώματος της Εκκλησίας.
2. Να συσχετLζουν τη μυστηριακή ενότητα στην Εκκλησία με το αLτημα της ενότητας των ανθρώπων ολόκληρου του κόσμου.
3. Να εκτψούν τη σχέση της σωτηρίας με την αγάπη του Θεού στην Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση.
4. Να προσεγγίζουν το περιεχόμενο του εορτασμού στην Ορθόδοξη Εκκλησία.
5. Να αναγνωρίζουν τη σχέση της πίστης στον Τριαδικό Θεό με την ελευθερία του ανθρώπου, την ισότητα, την αγάπη, την ευθύνη και ότι αυτή η στάση ζωής πηγάζει από την εν Αγίω Πνεύματι εμπειρία της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
6. Να αναπτύσσουν κοινωνικές δεξιότητες και στάσεις επικοινωνίας στο πλαίσιο της μαθησιακής κοινότητας.
7. Να συνειδητοποιούν τη σημασία που έχει ο διάλογος, η συνεργασία, ο σεβασμός και η αλληλεγγύη.

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- αναγνωρίζουν την έκφραση του βιώματος στη λατρεια και στη ζωή της Ορθόδοξης Εκκλησίας,

- διερευνούν εκφράσεις θρησκευτικού βιώματος, συλλογικού και ατομικού, στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

- Αναγνώριση της έκφρασης του βιώματος στη λατρεία και στη ζωή της Εκκλησίας

- Διατύπωση με παραδειγματα των τρόπων έκφρασης του βιώματος στη λατρεία και στη ζωή της Εκκλησίας.

Βιώνοντας
Τα θρησκευτικά βιώματα, στη ζωή των πιστών, στη λαϊκή παράδοση και στον ευρύτερο πολιτισμό.

Νοηματοδοτώντας;:
Η αλληλεπLδραση μεταξύ θρησκευτικής π(στης και θρησκευτικού βιώματος.

Αναλύοντας:
Το θρησκευτικό βίωμα στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Εφαρμόζοντας:
Σύγχρονες εκφράσεις του θρησκευτικού βιώματος στον Χριστιανισμό και ο ρόλος τους στον κόσμο.

Προτεινόμενες Δραστηριότητες:

1η δραστηριότητα-Βιώνοντας
«Έντεχνος συλλογισμός (Artful Thinking) - Βλέπω, Ισχυρίζομαι. Αναρωτιέμαι»: Οι μαθητές/μαθήτριες
επεξεργάζονται με το παραπάνω μοτίβο θρησκευτικό πίνακα (π.χ. Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, Η θεραπεία του τυφλού ή σύνχρονο σχετικό θέμα, π.χ. εκκλησιαστική λιτανεία στο κέντρο της πόλης). Χωρισμός του πίνακα σε θεματικές περιοχές, καταγραφή διαφορετικών προσεγγίσεων.

2η δραστηρότητα-Νοηματοδοτώvτcις
«Ομαδοσυνεργασία - Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS) - Εννοιολογικός χάρτης». Οι μαθητές/μαθήτριες διαβάζουν αποσπάσματα από λογοτεχνικά κεLμενα (Οδ. Ζούλα, «Η Παναγιά του βάλτου», Ηλ. Βενέζη, «Η Θεοσκέπαστη», Ν. Καρούζου, «Η Ορθοδοξία») για την έννοια του βιώματος στον Χριστιανισμό. Με αφετηρία το υλικό, οργανώνουν «Εννοιολογικό χάρτη» στον πίνακα με τις επιδράσεις του θρησκευτικού βιώματος.

3η δραστηριότητα-Αναλ.ύοντας
«5π και 1γ (SW1H)»: Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες διερευνούν εμπειρίες, βιώματα και δράσεις μιας σπουδαίας θρησκευτικής προσωπικότητας μέσα από τα κείμενά του.

4η δραστηριότητα-Εφαρμόζοvτcις
«Χάρτης εννοιών - Ομαδοσυνεργασία»: Με αφορμή το κείμενο του π Λίβυου, «Όταν του μοιάσουμε» ή κάποιο άλλο κείμενο ή οπτικοακουστικό υλικό, οι μαθητές/μαθήτριες δημιουργούν χάρτη εννοιών με παραδεLγματα από την καθημερινή ζωή, στα οποία φαινεται ότι το βLωμα του Χριστού μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- ερμηνεύουν την πιστη στον Θεό ως σχέση εμπιστοσύνης,

- συσχετίζουν την ελπίδα και την αγάπη με την πίστη στον Τριαδικό Θεό.

- Ερμηνεία του φαινόμενου της πίστης στον Θεό.

- Προσδιορισμός της σχέσης πίστης στον Τριαδικό Θεό με την ελπίδα και την αγάπη.

Βιώνοντας:
Εμπειρίες σχετικές με την εμπιστοσύνη σε πρόσωπα ή θεσμούς.

Νοημcποδοτώvταc;:
Η έννοια της χριστιανικής πίστης

AvαAύovτac;:
Η πίστη στον Τριαδικό θεό

Εφαρμόζοvταc;:
Σύζευξη χριστιανικής πίστης και αγάπης στον χώρο της κοινωνίας .

Προτεινόμενες Δραστηριότητες:

1η Δραστηριότητα-Βιώνοντας
Ομαδοσυνεργασια -«Σύνδεση λέξεων»: Δίονται καρτέλες με λέξεις που συνδέονται με την πίστη (ή γράφσvται σrσν πίνακα) π.χ. εμπισrσσύνη, απισrία, ευπιστία, δυσπισrία, κακοπισrία, ολιγοπιστία, πείθω, πεισrήριο, πεποίθηση, αυτοπεποίθηση κ.ά. (Επικουρικά, για κάποιες λέξεις δίνονται και οι σημασίες τους από λεξικό). Σε ένα φύλλο χαρτιού Α4 ή Α3, οι μαθητές/μαθήτριες γράφουν στο κέντρο τη λέξη πίστη με κεφαλαία, και γύρω της επιχειρούν να βάλουν τις υπόλουτες λέξεις εξηγώντας τη σχέση τους με την πίστη.

2η Δραστηριότητα-Νοηματοδοτώvτας
«Σύγκριση κειμένων -Σκέψου, Συζήτησε, Μοψάσου (TPS)»: Μελέτη πηγών/παραθεμάτων/κειμένων που περιγράφουν το γεγονός της πίστης. την ποιότητα, το είδος. τη γέννηση, την αμφιβολία, την πίσrη, τις δυνατότητες που γεννά η πίσrη, την πίσrη ως οικοδόμηση προσωπικής σχέσης. την πίστη ως εμπισrοσύνη (π.χ. Γεν 22, 1-3·9-12, Ψαλμ 139, 1-5, 7-10·23-24, Μτ 14, 28-33, Μκ 9, 23-24, Α Κορ 13,2, Εβρ 11,1κ.α.). Σύγκριση με κείμενα που παρουσιάζουν την πίσrη ως ιδεολογία.

3η Δραστηριότητα-ΑvαΑύοvτας
«Συντάσσουν σειρά θέσεων»: Περνώντας από το «πισrεύω ότι ο Θεός είναι Τριαδικός» στο «πισrεύω σrον Τριαδικό Θεό». Οι μαθητές/μαθήτριες κατασκευάζουν δύο πίνακες με τα χαρακτηρισrικά των δύο αυτών τρόπων κατανόησης της χρισrιανικής πίσrης και τις προεκτάσεις τους στις κοινωνικές μας σχέσεις.

4η Δραατηριότητα-Εφαρμόζοντας;
«Μελέτη περίπτωσης» - Σκέφου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS): Με βάση τους λόγους και το παράδειγμα ζωής του αγίου Πορφυρίου, οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν πώς η πίστη συνδέεται με την αγάnη.

Βιώvονταc;:
Προσωπικές εμπεψίες επικοινωνίας με όσους αγαπάμε, έχουμε ανάγκη.

Νοημcποδοτώντας:
Η προσευχή ως σχέση και επικοινωνία με τον Θεό στην Ορθόδοξη πίστη.

Αναλύοντας:
Τρόποι και είδη προσευχής (ευχαριστία, αίτηση, μετάνοια, δοξολογία / κοινή-ατομική, τυπική-αυθόρμητη, αδιάλειπτη προσευχή).

Εφαpμόζοvτας:
Η προσευχή ως μεταμορφωτική δύναμη στην Ορθόδοξη παράδοση.

Προτεινόμενες Δpαατηpιότητες

1η δραατηριότητα-Βιώvοντας
«Ιδεοθύελλα» . Γράφεται στον πίνακα η φράση «Όταν θέλω να μοιραστώ κάτι προσωπικό με έναν άνθρωπο που αγαπώ/επιθυμώ/έχω ανάγκη, φοβάμαι /διακινδυνεύω (ότι)...» και καλούνται οι μαθητές/μαθήτριες να τη συμπληρώσουν.

2η δραατηpιότητα- Νοηματοδοτώντας
«Αφήγηση ιστοριών». Επιλέγονται και διαβάζονται σύντομες ιστορίες ή κειμενα (π.χ. 1. Χρυσόστομος). με τη βοήθεια των οποίων οι μαθητές/μαθήτριες απαντούν στο ερώτημα «ποιος είναι ο ρόλος και η σημασία της προσευχής στην επικοινωνία και τη σχέση με το Θεό;».<
Εναλλακτικά:
Ομαδοσυνεργασία - «Μελέτη περίπrωσης». Με αφορμή ένα κομποσχοίνι και ένα κείμενο οι μαθητές/μαθήτριες προσεγγίζουν την προσευχή ως μια διαρκή επικοινωνία με το Θεό και εννοιολογούν τον όρο «αδιάλειπτη» προσευχή. Παρέχεται πληροφοριακό υλικό (π.χ. λ. «κομποσκοίνι» κ.ά.).

3η δραστηριότητα- Αναλύοντας
«Πέντε π και ένα γ (SW1H)» - Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS). Με αφορμή την προσευχή του Ιησού, όπως μαρτυρείται στην Καινή Διαθήκη (με χαρακτηριστικό παράδειγμα την προσευχή στον κήπο της Γεθσημανή ή την αρχιερατική προσευχή, Μτ 26, 36-46, Λκ 22,42-44, βλ. και Σχολικό Βιβλίο Β' Γυμνασίου, ΔΕ 19), που διαβάζεται στην ολομέλεια, προκαλείται συζήτηση ανά δύο με βάση τις ερωτήσεις του μοτίβου: Ποιος, Ποιο/Τι, Πότε, Πού, Πώς, Γιατί; (π.χ. Γιατί προσεύχονται οι άνθρωποι; Πώς και πότε; Ποια ανάγκη/ποιες ανάγκες προκαλεί την επικοινωνία με τον Θεό;).
Εναλλαιmκά:
Ομαδοσυνεργασία-«Χάρτης εννοιών». Δίνεται η λέξη «προσευχή» και οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να δημιουργήσουν σε ένα μεγάλο φύλλο χαρτι ένα χάρτη εννοιών για τους τρόπους και τα είδη της προσευχής, που γνωρίζουν στην Ορθόδοξη παράδοση ή που έχουν επισημάνει στα κείμενα που ήδη έχουν επεξεργαστεί. Στο τέλος, αναρτώνται στην αίθουσα και, αν υπάρχουν ελλείψεις, συμπληρώνονται.

4η δραστηριότητα-Εφαρμόζοντας;
«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking) - Συνδέοντας, Επεκτείνοντας, Προκαλώντας».] Διαβάζεται απόσπασμα από το λογοτεχνικό έργο του Λ. Τολστόι, Οι φειc ερηuίτεc.Ένας μαθητής αναλαμβάνει τον ρόλο του επισκόπου και δέχεται ερωτήσεις από τους συμμαθητές/τις συμμαθήτριές του σχετικά με τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. (Ανάκηση από edu.klimaka.gr

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- επισημαίνουν την ερμηνεία της αγιότητας στην Ορθόδοξη :χριστιανική παράδοση

- εντοπίζουν την ποικιλία των χαρακτηριστικών της στη ζωή και στο έργο αγιων της ΕκκλησLας,

- Παρουσιαση της διδασκαλίας του Χριστιανισμού για την αγιότητα.

- Διάκριση της ποικιλίας χαρακτηριστικών στοιχείων αγιότητας.

Βιώvονταc;:
Ο ιδανικός άνθρωπος, ο ήρωας, ο άγιος.

Νοηματοδοτώvιας:
Χαρακτηριστικά και ποικίλες μορφές αγιότητας.

Αναλύονταc;:
Η αγιότητα στον Χριστιανισμό.

Εφαρμόζοvιας:
Αγιότητα και Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση.

Προτεινόμενες Δραστηριότητες

1η δραστηριότητα-Βιώvοvιαc;
«Σύνταξη κειμένου - Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)»: Οι μαθητές/μαθήτριες γράφουν μια αγγελία σε εφημερίδα με τίτλο «Άνθρωπον ζητώ» περιγράφοντας τα στοιχεία του χαρακτήρα που θα ήθελαν να έχει.

2η δραστηριότητα-Νοηματοδοτώντας
«Μελέτη περίπτωσης»: Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν τον βίο ενός αγίου/μιας αγίας, μάρτυρα, οσίου/οσίας, ποιμένα, διακόνισσας κ.λπ.. Τους δίνονται ερωτήσεις: Ποιο είναι το βασικό στοιχείο της ζωής του συγκεκριμένου αγίου; τι σε παραξενεύει περισσότερο; Τι θαυμάζεις περισσότερο;
Παρουσίαση στην ολομέλεια της τάξης.

3η δραστηριότητα-Αναλύοvιας
Ομαδοσυνεργασία -«Πέντε π και ένα γ (SWlH)»: Δίνεται θεολογικό κείμενο όπου αναλύεται το «Τά άγια τοίς άγίοις» - «ΕΙς ciγιος...». Οι μαθητές/μαθήτριες το επεξεργάζονται ομαδοσυνεργατικά ακολουθώντας τις ερωτήσεις του μοτίβου (Ποιο προσφέρεται; Πού γίνεται; Πότε γίνεται; Ποιος λέει τη φράση, ποιος απαντάει και ποιοι είναι οι άγιοι; Πώς εξηγείται; Γιατί είναι σημαντικό;).

4η δραστηριότητα-Εφαρμόζονταc;
«Έντεχνος συλλογισμός -Artful thinking:
Με αφορμή ένα κείμενο και ένα βίντεο που ξεναγεί στο εσωτερικό ενός ναού με αγιογραφίες ή ψηφιακής παρουσίασης με εικόνες αγίων ή τρισδιάστιπη περιήγηση μέσω διαδικτύου σε ναό, οι μαθητές/μαθήτριες προσπαθούν να απαντήσουν στις ερωτήσεις: Τί βλέπεις - Τί σκέφτεσαι γι! αυτό που βλέπεις - Τί είναι αυτό που σε κάνει να αναρωτιέσαι;.

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- αναγνωρίζουν τη θρησκευτική ταυτότητα ως παράγοντα που επηρεάζει τις προσωπικές επιλογές,

- εξετάζουν όψεις της θεολογικής σημασίας του προσώπου, κατά την Ορθόδοξη :χριστιανική παράδοση, στο πλαίσιο των διαπροσωπικών σχέσεών τους.

- Σύνδεση της θρησκευτικής ταυτότητας με την ιδιοπροσωπία.

- Ανάλυση της έννοιας του προσώπου όπως προκύπτει από τη θεολογία της Ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης.

- Διατύπωση κριτηρίων αξιολόγησης των σχέσεων με τους άλλους με βάση τη θεολογική σημαμσί.α του προσώπου.

Βιώνοντας:
Χαρίσματα που έχουν οι μαθητές ως μοναδικές και ανεπανάληπτες προσωπικότητες .

Νοηματοδοτώντας:
Η έννοια του προσώπου στη χριστιανική θεολογία και ανθρωπολογία.

Αναλύοντας:
Το άνοιγμα του προσώπου προς τον άλλον.

Εφαρμόζοντας:
Οι προσωπικότητες ως σύνολο ιδιαίτερων Ψυχολογικών και πνευματικών χαρακτηριστικών στην Ορθόδοξη παράδοση

Προτεινόμενες Δραστηριότητες

1η Δραστηριότητα-Βιώνοντας
«Το χέρι μου στο χαρτί». Στο περίγραμμα του χεριού του/της κάθε μαθητής/μαθήτρια γράφει κάτι για τον εαυτό του/της (χάρισμα, δεξιότητα, επίτευγμα, κ.λπ.) που του/της αρέσει. Σε δεύτερο περίγραμμα χεριού γράφει κάποιο χαρακτηριστικό του που δεν του/της αρέσει και που θα ήθελε να το αλλάξει. Συζήτηση κοινών στοιχείων, ιδιαίτερων χαρισμάτων και διαφορών.

2η Δραστηριότητα-Νοηματοδοτώντας
Ομαδοσυνεργασία - «Σύνταξη κειμένου σε ρόλο». Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε ομάδες. Κάθε ομάδα υποδύεται τον λεξικογράφο που πρέπει να καταγράψει τον ορισμό της λ. πρόσωπο με την ορθόδοξη σημασία του. Τίθενται στη διάθεση κάθε ομάδας κείμενα αγιογραφικά (Γεν 1, 26-27. 2, 7. 3, 1-19) και θεολογικά, που θα τη βοηθήσει να συντάξει τον ορισμό. Στο τέλος, δίνεται ο ορισμός της λ. πρόσωπο με την ετυμολογία της από λεξικό (π.χ. Μπαμπινιώτης. 2002).

3η Δραστηριότητα-Αναλύοντας
«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking): Η αρχή, η μέση και το τέλος». Προβάλλεται ένας πίνακας, σκLτσο ή φωτογραφLα από το διαδLκτυο με θέμα την υποκρισLα, και γράφεται στον πLνακα η φράση:
«Η συνάντηση με τον άλλο: έξοδος από τον εαυτό. Απειλή ή ευκαψLα;». Οι μαθητές/μαθήτριες αποφασίζουν αν η εικόνα που τους δίνεται είναι η αρχή, η μέση ή το τέλος μιας ιστορίας και προσπαθούν να φανταστούν τιπροηγήθηκε ή/και τι έπεται

4η Δραστηριότητα-Εφαρμόζοντας
Διαβάζεται στην τάξη και ερμηνεύεται ο περίπατος του Ιησού πάνω στα νερά της λίμνης (Μτ 14, 22-33) και τίθεται το ερώτημα κατά πόσον η θρησκευτική πίστη ενός ανθρώπου επηρεάζει την ταυτότητά του και την προσέγγιση του άλλου.

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- διατυπώνουν συλλογισμούς για την Εκκλησία με βάση το σχετικό άρθρο του Συμβόλου της Πίστης

- εντοπίζουν κοινοτικά στοιχεία στους τρόπους έκφρασης (σύμβολα, εικόνες) και λειτουργίας της Εκκλησίας.

- Προσδιορισμός της έννοιας «Εκκλησία» και του περιεχομένου της με βάση την ερμηνεία του άρθρου της Πίστης «Εις Μίαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν...».

- Συσχέτιση συμβόλων και εικόνων με τον κοινοτικό τρόπο λειτουργίας της Εκκλησίας.

Βιώνοντας:
Η Ορθόδοξη Εκκλησία και τα εκκλησιαστικά σύμβολα.

Νοημαιοδοτώντας:
Η Εκκλησία ως λατρευτική κοινότητα. Χαρακτηριστικά της πρώτης Εκκλησίας.

Αναλύοντας:
Η Εκκλησία στο Σύμβολο της Πίστης.

Εφαρμόζοντας:
Το κοινωνικό έργο της Εκκλησίας.

Προτεινόμενες Δραστηριότητες

1η Δρcιστηριότητα-Βιώνοντας
Ομαδοσυνεργασία-«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking): Συνδέοντας, Επεκτείνοντας, Προκαλώντας»: Προβάλλονται φωτογραφίες με σύμβολα της εκκλησίας (ναυς, άμπελος, άγκυρα, το χριστόγραμμα, η λέξη ΙΧΘΥΣ, ο καλός ποιμήν, κ.ά.) και δίδονται σχετικά αγιογpαφικά (π.χ. Ιω 10, 11·
14-15· Ιω 15, 5, Εβρ 6, 18β19) ή άλλα κείμενα (Σχολικό Βιβλίο Γ' Γυμνασίου, ΔΕ 10). Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να αντιστοιχίσουν τα κείμενα με τα σύμβολα αnαντώvτας στις ερωτήσεις του προτεινόμενου μοτίβου.

2η Δραστηριότητα-Νοηματοδοτώνrας
«'Εντεχνος Συλλογισμός (Artful Thinking): Ακούγοντας/διαβάζοντας 2Χ2 (παραλλαγή του 10Χ2)»: Οι μαθητές/μαθήτριες ακούν (ή διαβάζουν) τον ειρμό: ο:Τό στερέωμα, των έπί σοί nεποιθότων, στερέωσον Κύριε τήν 'Εκκλησίαν, ν έκτήσω, τίj) τιμίιμ σου α'ίματι», ή τις φράσεις του ευαγγελίου «
οί'ί γάρ είσι δύο η τρείς συνηγμένοι είς τό έμόν όνομα, έκεί είμι έν μέσφ αύτίiιν» (Μτ 18, 19-20) και «Καί ίδού έγώ μεθ' ύμίiιν είμι πάσας τάς ήμέρας ως τ"ς συντελείας τοϋ αίωνος» (Μτ 28, 20). Στη συνέχεια, σημειώνουν δύο λέξεις που συνδέονται με το νόημα του ειρμού/της φράσης. Ακολουθεί ερμηνεία (Κυπριανός Καρθαγένης, Ware, 2001) και σύντομη συζήτηση. Επαναλαμβάνεται η διαδικασία.

3η Δραστηριότητα-ΑvαΑύονrας
Ομαδοσυνεργασία - «Χάρτης εννοιών»: Με τη βοήθεια βιβλικών χωρίων (Κολ 1,18, Εφ 5,25-27, Μ κ 16, 15, Εβρ 3,1, Εφ 2,20 κ.ά.) και θεολογικών κειμένων και της εικόνας της Πεντηκοστής, οι μαθητές/μαθήτριες κιπασκευάζουν έναν χάρτη εννοιών, για τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στην Εκκλησία μέσα στο Σύμβολο της Πίστεως (« Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική») εξηγώντας σύντομα κάτω από κάθε όρο τη σημασία του.
ΕναλΑαπικά:
«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking): Ερμηνεία και αιτιολόγηση»: Δίνεται/Προβάλλεται η βυζαντινή εικόνα της Πεντηκοστής και το άρθρο 9 του Συμβόλου της Πίστεως. Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να συνδυάσουν εικόνα και κείμενο, και να δώσουν μια αιτιολογημένη ερμηνεία και των δύο (Επικουρικά θα μπορούσαν να δοθούν και κάποια σχετικά βιβλικά χωρία, π.χ. Κολ 1,18, Εφ 5,25- 27, Μκ 16, 15, Εβρ 3,1, Εφ 2,20).

4η Δραστηρι6τητα-Εφαρμόζοντας
«Ομαδοσυνεργασία-Καθοδηγούμενη ιστοεξερεύνηση και δημιουργία WebQuest» με θέμα: Το κοινωνικό έργο της Εκκλησίας σήμερα ή «Αποστολή»-Βοήθησε κι εσύ να αλλάξει η ζωή μας (Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών).

Οι μαθητές να:

- διακρίνουν τη Θεία Ευχαριστία ως βασικό στοιχείο συγκρότησης του σώματος της Εκκλησίας,

- ερμηνεύουν τη Θεία Ευχαριστία ως σταυρική θυσία του Χριστού

- εξετάζουν τη σχέση Ευχαριστίας και σύγχρονου κόσμου.

- Σύνδεση της Θείας Ευχαριστίας με τη μυστηριακή σύναξη του Σώματος της Εκκλησίας.

- Συσχέτιση της Θείας Ευχαριστίας με τη θυσία, του Χριστού και τη μεταμόρφωση του κόσμου.

Βιώνοντας:
Επίπεδα έκφρασης της θείας Ευχαριστίας στην ιστορία και στην καθημερινότητα.

Νοημματοδοτώντας:
Θεία Ευχαριστία, η ουσία της Εκκλησίας

Αναλύοντας:
Η Εκκλησία ως ευχαριστιακή σύναξη.

Εφαρμόζοντας:
Ο ευχαριστιακός τρόπος ζωής της Ορθόδοξης Εκκλησίας.

Προτεινόμενες Δραστηριότητες

1η Δραστηριότητα-Βιώνοντας
«Ιδεοθύελλα»: Δημιουργούvται τέσσερις στήλες στον πLνακα, όπου καταγράφοvται οι απαvτήσεις των μαθητών/μαθητριών σε κάθε ένα από τα παρακάτω ερωτήματα: Για ποιο λόγο οι άνθρωποι λένε «ευχαριστώ» σε κάποιον; Με ποιους τρόπους εκφράζουν την ευχαριστία τους οι άνθρωποι στους ανθρώπους; Για ποιο λόγο οι άνθρωποι λένε «ευχαριστώ» στον Θεό; Με ποιους τρόπους εκφράζουν την ευχαριστία τους οι άνθρωποι στον Θεό;

2η Δραατηριότητα-Νοηματοδοτώντας
«Σύγκριση κεψένων»: Οι μαθητές/μαθήτριες διαβάζουν αποσπάσματα από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη (π.χ. Γεν 4, 3-4, Αρ 15, 1-3, Λευ'ίτ 14, 1-7, Ψαλμ 69, 31-32"" Ψαλμ 51, 19, Μτ 9, 13, Ρωμ 12, 1, Εβρ 9, 14. 26-28·10, 5-14. 26"" 13, 15-16, Εφ 2, 13·5,2) και τη Θεια Λειτουργία σχετικά με το νόημα της θυσίας προς τον Θεό και της θυσίας του Θεανθρώπου Χριστού στον σταυρό (σε σύνδεση με τη Θεία Ευχαριστία). Εvτοπίζουν ομοιότητες και διαφορές. [Σημείωση: Αντί να δοθούν αποσπάσματα του κειμένου της Θείας Ευχαριστίας, μπορούν να προβληθούν αποσπάσματα από βιντεοσκοπημένη Θ. Λειτουργία με υπότιτλους στη νέα ελληνική.]

3η Δραατηριότητα-ΑναΑύοντας
Ομαδοσυνεργασία-«Παραγωγή κάρτας γνώσεων»: Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε ομάδες και μελετούν καινοδιαθηκικά χωρία (π.χ. Λκ 22, 17-20, Α Κορ 10, 16·11, 28) και θεολογικά κείμενα με θέμα την ευχαριστιακή στάση/διάθεση του ανθρώπου απέναντι στον Θεό διαχρονικά. Στη συνέχεια, σε ένα φύλλο χαρτί γράφουν (στο κέντρο) τις λέξεις «Ευχαριστία-Θεία Ευχαριστία» και καλούνται να σημειώσουν και να συνδέσουν με την κεντρική έννοια ή/και μεταξύ τους τις πληροφορ[ες των κειμένων. Τους δίνονται επιπλέον τρεις :χρονικοί άξονες [Πριν την Πτώση/ Εποχή του Χριστού (Μυστικός Δι:.ίπνος)/Πρώτοι:χριστιανικοί:χρόνοι/Σήμερα], προκειμένου να ομαδοποιήσουν καλύτερα το υλικό τους.Τα βασικά συμπεράσματα κοινοποιούνται στην ολομέλεια.

4η Δραστηριότητα-Εφαρμόζοναιc;
«Ιδεοθύελλα» Γράφεται στον πίνακα η φράση: «Θεία Ευχαριστία=μεταμόρφωση του ανθρώπου και του κόσμου». Οι μαθητές/μαθήτριες αναστοχάζονται όσα διάβασαν, άκουσαν, είδαν, ερεύνησαν κατά τη διάρκεια του δίωρου και εκφράζουν με σύντομες φράσεις τα χαρακτηριστικά του ευχαριστιακού τρόπου ζωής, τις αλλαγές που συντελούνται στον άνθρωπο μέσα στη Θεία Ευχαριστία (π.χ. ευχαριστία, ευγνωμοσύνη, εμπιστοσύνη προς τον Θεό, αγάπη, αλληλεγγύη, προσφορά, «άνοιγμα» προς όλους και όλα, πνεύμα θυσίας, υπομονής, καρτερικότητας, κ.λπ.).
Η δραστηριότητα λειτουργεί και ως αναστοχασμός."

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- να αναδεικνύουν διαστάσεις της ενότητας στη ζωή της χριστιανικής κοινότητας,

- συνδυάζουν τη μυστηριακή ενότητα στην Εκκλησια με το αιτημα της ενότητας των ανθρώπων ολόκληρου του κόσμου.

- Ανάδειξη των διαστάσεων της ενότητας στη ζωή της Εκκλησίας και των μελών της.

- Τεκμηρίωση της επίτευξης της ενότητας μέσω των μυστηΊων στην εκκλησιαστική κοινότητα.

- Ανάλυση του οράματος της ενότητας των ανθρώπων.

Bιώvoντας:
Μοναξιά/αποξένωση και συντροφικότητα.

Νοηματοδοτώvτας:
Η ενότητα στην εκκλησιαστική κοινότητα μέσα από το Βάπτισμα και τη θεία Ευχαριστία.

Αvαλύοvτας:
Προκλήσεις και δυσκολίες ενότητας

Εφαρμόζοντας:
Η ενότητα ως πρόταση υπέρβασης του ατομισμού στην εκκλησιαστική κοινότητα.

Προτεινόμενες Δραστηριότητες

1η Δραστηριότητα-Βιώvονmc;
«Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)»: Προβάλλονται (ή αξιοποιούνται οι φωτογραφίες του βιβλίου) διάφορες φωτογραφίες (μιας συναυλίας, ενός ποδοσφαψικού αγώνα εθνικής ομάδας, μιας χαρούμενης οικογένειας γύρω από τραπέζι. κάποιων φίλων, κ.λπ.). Οι μαθητές/μαθήτριες επιλέγουν μια φωτογραφία και εκφράζουν εάν έχουν εμπειρίες από παρόμοιες καταστάσεις (με ερωτήματα όπως: πώς νιώθετε, τι σημασία έχει για σας η ομάδα, ο τραγουδιστής, η οικογένεια, οι φίλοι...). Στη συνέχεια, επεξεργάζονται φωτογραφίες με ανθρώπους μόνους, αποξενωμένους, περιθωριοποιημένους, και επαναλαμβάνεται η διαδικασία.

2η Δραστηριότητα - Νοηματοδοτώντας
«Συντάσσουν σειρά θέσεων» - «Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)»: Δίνονται δύο σύντομες ευχές, μία από τη Θεία Λειτουργία και μία από την Ακολουθία του Βαπτίσματος [π.χ. ο:Τήν ένότητα τ"ς πLστεως και τήν κοινωνLαν τοΟ ΆγLου Πνεύματος αtτησάμενοι. έαυτούς και άλλήλους, και πfίσαν τήν ζωήν ήμών Χριστίiι τίiι Θείiι παραθώμεθα», από τη Θ. Λειτουργία, και «Όσοι είς Χριστόν έβαπτίσθητε, Χριστόν ένεδύσασθε» (ή «...Γράψον αύτόν έν βίβλφ ζωfjς σου καί eνωσον αύτόν τfi ποίμνη της κληρονομίας σου») από την Ακολουθία του Βαπτίσματος] και το χωρίο Γαλ 3, 26-29. Οι μαθητές/μαθήτριες ανά δύο, αφού μελετήσουν τα κείμενα, συντάσσουν σειρά θέσεων με θέμα: «Η ενότητα της εκκλησιαστικής κοινότητας».

3η Δραστηριότητα-Αναλ.ύοvτας
Ομαδοσυνεργασία - « Πέντε π και ένα γ (SWlH)»: Γράφεται στον πίνακα η φράση «'Ί να πάvτες ν wσιν» (μτφρ., ώστε να εLναι όλοι ένα) και διαβάζεται το ευρύτερο χωρLο Ιω 17, 20-23. Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνrαι να το διερευνήσουν σύμφωνα με τις ερωτήσεις του μοτίβου [Ποιος το εLπε; (Σε ποιον;) Ποιο εLναι το αLτημα; Πότε; Πού; ΓιατL το εLπε; Πώς μπορεL να γίνει πραγματικότητα (επισήμανση των δυσκολιών);].

4η Δραστηριότητα-Εφαρμόζοντας
«Ιδεοθύελλα». Γράφεται στον πίνακα η λέξη «ατομισμός» και οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να εκφράσουν τις σκέψεις τους μονολεκτικά ή με σύντομες φράσεις που καταγράφονται στον πίνακα.Στη συνέχεια, καλούνrαι να συνθέσουν και να δημιουργήσουν ένα πόστερ με συνθήματα κατά του ατομισμού με επιχειρήματα από όσα έμαθαν για την εκκλησιαστική ενότητα.

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- εντοπίζουν το περιεχόμενο της
σωτηρίας στον Χριστιανισμό,

- συσχετ(.ζουν τη σωτηρLα με την αγάπη του Θεού στην Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση,

- Κατανόηση του περιεχομένου της σωτηρίας στον Χριστιανισμό.

- Σύνδεση της αγάπης του Θεού με τη σωτηρία των ανθρώπων στην Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση.

Βιώνοντας:
Ιστορίες «σωτηρίας» από την ιστορία και την καθημερινή ζωή.

Νοηματοδοτώvτας:
Απαντήσεις της Ορθόδοξης χριστιανικής πίστης για τη σωτηρία.

Αvαλύοντας:
Η σωτηρία στην Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση

Εφαρμόζοντας:
Η χρήση της έννοιας «σωτηρία» στον κόσμο και την καθημερινότητα.

Προτεινόμενες Δραστηριότητες

1η Δραστηριότητα-Βιώνοντας
Ομαδοσυνεργασία -«Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking): Βλέπω, Ισχυρίζομαι, Αναρωτιέμαι». Προβολή έργου τέχνης ή φωτογραφίας με θέμα την καταστροφή, τον κίνδυνο, τη σωτηρία.

2η Δραστηριότητα-Νοηματοδοτώvτας
«Επεξεργασία κειμένων και δημιουργία αφίσας»: Μοιράζονται στις ομάδες των μαθητών/μαθητριών χαρακτηριστικά κείμενα σχετικά με τη σωτηρία στην ορθόδοξη χριστιανική πίστη, (π.χ. Ψαλμ 62,2, Ιω 10, 9, Πραξ 13,23, Ρωμ 4, 2s· 10, 4. 10, Β Θεσ 2, 14). Οι μαθητές/μαθήτριες, αφού τα επεξεργασθούν, φτιάχνουν μια αφLσα με θέμα: «Η σωτηρLα στην Ορθόδοξη παράδοση».

3η Δραστηριότητα-Αvαλ.ύοντας
Ομαδοσυνεργασία - «Έντεχνος συλλογισμός (Artful thinking): Συνδέοντας, Επεκτείνοντας, Προκαλώντας». Δίνονται/Προβάλλονται εικόνες της μέλλουσας κρίσης, ανατολικές και δυτικές. Συζητούνται θέματα όπως: συλλογική σωτηρία, ατομική σωτηρία, σωτηρία με την πίστη, σωτηρία με τα έργα, σώζει ο νόμος, σώζει η χάρη.

4η Δραστηριότητα-Εφαρμόζοντας «Σκέψου, Συζήτησε, Γράψε, Μοψάσου (TWPS)». Με αφορμή άρθρα από τον σύγχρονο τύπο (έντυπο και ηλεκτρονικό που αναφέρονται στη «σωτηρία» από πολιτικές. οικονομικές, φυσικές κ.λπ. καταστροφές οι μαθητές/μαθήτριες συμπληρώνουν σε αυτοκόλλητα χαρτάκια τη φράση: «Σωτηρία είναι/σημαίνεί.».

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- διακρίνουν τη λατρεία ως συστατικό στοιχείο της θρησκευτικότητας,

- αναγνωρίζουν βασικά χαρακτηριστικά της λατρείας της Ορθόδοξης Εκκλησίας και την βαθύτερη έννοια της εικόνας στην Ορθόδοξη παράδοση

- συνδέουν τους λατρευτικούς κύκλους της Ορθόδοξης λατρείας με την καθημερινότητα.

- Κατανόηση της σχέσης λατρείας και θρησκευτικότητας.

- Χρήση βασικών όρων της ορθόδοξης λατρευτικής γλώσσας.

- Συσχέτιση της επίδρασης της εκκλησιαστικής λατρείας στη ζωή και την καθημερινότητα.

Βιώvοvταc;:
Σύγχρονα πρότυπα και στοιχεία λατρείας προς αυτά.

Νοηματοδοτώvτας:
Η λατρεία ως αναπόσπαστο στοιχείο της θρησκείας. Με τη λατρεία εκφράζουμε την πίστη.

Αναλύοντας:
Οι λατρευτικοί κύκλοι της Ορθόδοξης Εκκλησίας και η «λειτουργία μετά τη Λειτουργία».

Εφαpμόζοvταc;:
Η σημασια της θεLας ΛειτουργLας για τα προβλήματα του ανθρώπου και του κόσμου.

Προτεινόμενες Δραστηριότητες:

1η Δραστηριότητα-Βιώvοvrας
«Ιδεοθύελλα» με τη φράση: «Σύγχρονα πρότυπα των νέων». Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να ονομάσουν τα πρότυπα που έχουν οι νέοι σήμερα, τα οποία σημειώνονται στον πίνακα. Στη συνέχεια, αναφέρουν τους τρόπους με τους οποίους συνήθως εκφράζεται ο θαυμασμός τους προς αυτά.

2η Δραστηρι6τητα-Νοηματοδοτώvτας
«Ομαδοσυνεργασία - Ασκήσεις συνάρτησης• :Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε 3 ή 6 ομάδες που αντιστοιχούν με τον ημερήσιο, εβδομαδιαίο και ετήσιο λατρευτικό κύκλο και αποτυπώνουν σε διάγραμμα τα σημεία ορόσημα της καθημερινότητας και της ζωής τους και παράλληλα με άλλο χρώμα σημειώνουν τους μεγάλους σταθμούς της λατρείας. (Επικουρικά δίνονται αποσπάσματα από το Σχολικό ΒιβλLο της Α' ΛυκεLου, ΔΕ 7 και 15). Οι μαθητές/μαθήτριες συζητούν πώς η λατρεLα εLναι αναπόσπαστο στοιχείο της Ορθόδοξης Εκκλησίας στην καθημερινότητά του πιστού/της πιστής.

3η Δραστηριότητα-Αναλ.ύοντας
Οι λατρευτικοί κύκλοι της Ορθόδοξης Εκκλησίας και η «λειτουργία μετά τη Λειτουργία». - Ομαδοσυνεργασία - «Λειτουργικά αινίγματα (παραλλαγή του «βιβλικά αινίγματα - κου'ίζ»)»: Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε ομάδες. Κάθε ομάδα παίρνει 4 χαρτιά: Ένα που γράφει «Όρθρος», ένα που γράφει «Εσπερινός», ένα που γράφει «Απόδειπνο» κι ένα που γράφει «Θεία Λειτουργία•. Στη συνέχεια δίνονται μικρά αποσπάσματα από 5 χαρακτηριστικές προσευχές -κείμενο και, αν χρειάζεται, μετάφραση- από κάθε ακολουθία, γραμμένες σε μικρά ορθογώνια χαρτάκια (π.χ. «Φως ιλαρόν»,
«Άγιε άγγελε•, Δοξολογία, «Σοι παρακατατιθέμεθα• ή «Είδομεν το φως το αληθινόν» κ.λπ.). Οι μαθητές/μαθήτριες πρέπει να βρουν σε ποια ακολουθία αντιστοιχεί η κάθε προσευχή. Ακολουθεί συζήτηση για τις βασικές προσευχές του ημερήσιου λατρευτικού κύκλου της Εκκλησίας με ερωταποκρίσεις και προσφορά της νέας γνώσης, όταν κρίνεται απαραίτητο. Τονίζεται το περιεχόμενο των προσευχών (π.χ. ευχαριστLα προς τον Θεό για όσα δίνει στους ανθρώπους στο ξεκLνημα της μέρας, έκφραση εμπιστοσύνης και παράκλησης κ.λπ.). Τονίζεται η διαρκής αναφορά στο τέλος της ζωής, στο αίτημα για •καλή απολογία11. Τέλος, διαπιστώνεται ότι στη λατρεία συνδέεται το παρελθόν, το παρόν (οι ανάγκες, η απόγνωση, η δοξολογία) και το μέλλον (Φουvτούλης, 1993). Η Θεία Λειτουργία δεν τελειώνει στο «Δι' ευχών...», αλλά συνεχίζεται μέσα στον κόσμο («λειτουργία μετά τη Λειτουργία», βλ. Σχολικό Βιβλίο της Α' Λυκείου, ΔΕ 15, σ. 87).

4η Δραcnηριότητα-Εφαρμόζοντας
«'Εντεχvος Συλλογισμός (Artf ul Thinking): Ακούγοντας/Διαβάζοντας SX2 (παραλλαγή του 10χ2)»: Διαβάζεται (είτε από τους μαθητές/τις μαθήτριες ατομικά είτε από τον εκπαιδευτικό σε ολομέλεια) η ευχή του Μ. Βασιλείου «Μνήσθητι, Κύριε, ...» (Σχολικό Βιβλίο Α' Λυκείου, ΔΕ 15, σ. 85). Οι μαθητές/μαθήτριες σημειώνουν πέντε ομάδες ανθρώπων που αναφέρονται στην ευχή και δικαιολογούν στην ολομέλεια γιατί τους έκαναν εντύπωση. Επαναλαμβάνεται η διαδικασία άλλη μια φορά και οι μαθητές/μαθήτριες σημειώνουν άλλες πέντε ομάδες ανθρώπων. Στο τέλος, προσθέτουν και άλλες ομάδες ανθρώπων που θεωρούν ότι λείπουν.

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- εξηγούν το περιεχόμενο του εορτασμού στην Ορθόδοξη Εκκλησία και τις ποικίλες διαστάσεις των θρησκευτικών γιορτών,

- να αναγνωρίζουν την ευσέβεια του ελληνικού λαού προς τη Θεοτόκο

- αξιολογούν τις ποικίλες εορταστικές εκφράσεις της λαϊκής
θρησκευτικότητας.

Ερμηνεία της αργίας και η θεολογική διάσταση της γιορτής στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Εμβάθυνση στις ποικίλες διαστάσεις των γιορτών της Ορθόδοξης Εκκλησιας.

Αξιολόγηση των εκφράσεων της λαϊκής θρησκευτικότητας με κριτήριο το θεολογικό νόημα της γιορτής.

Βιώνοντας:
Η σημασία της γιορτής στην προσωπική και κοινωνική ζωή των πιστών.

Νοηματοδοτώvτας:
Ο εορτασμός σε εβδομαδιαία και ετήσια βάση στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

ΑvαΑύοντας:
Οι γιορτές στην Ορθόδοξη Εκκλησία και η ευσέβεια του ελληνικού λαού προς τη Θεοτόκο.

Εφαρμόζοντας:
Προσέγγwη της λαϊκής θρησκευτικότητας.

Προτεινόμενες Δpαατηpιότητες

1η Δpαατηpιότητα-Βιώνοντας
«Ιδεοθύελλα». Γράφεται στον πίνακα η λέξη «γιορτή». Καλούνται οι μαθητές/μαθήτριες να εκφράσουν μονολεκτικά, συναισθήματα και σκέψεις. τα οποία καταγράφονται στον πίνακα.

2η Δpαατηpι.όtητα-Νοηματοδοτώντας
Ομαδοσυνεργασία - «Κeιtασκευή Ημερολογίου». Κατασκευή ετήσιου ημερολογίου τοίχου. Κάθε ομάδα αναλαμβάνει από 2 μήνες, στους οποιους επισημαινει τις μεγάλες θρησκευτικές γιορτές. με βάση ένα θρησκευτικό ημερολόγιο που τους παρέχεται (σε φωτοτυπία, μόνον οι μήνες που ενδιαφέρουν κάθε ομάδα). Ακολουθεί συζήτηση με άξονα τις ερωτήσεις: Με ποια κριτήρια επιλέξατε τις γιορτές του ημερολογίου σας; Ποιους τιμά η Εκκλησία στις γιορτές; (Χριστό, Θεοτόκο, Αγίους/Αγίες, θαυμαστά γεγονότα). Για ποιο λόγο νομίζετε ότι το ημερολόγιο είναι γεμάτο με γιορτές; Επικουρικά μπορεί να δοθεί ένα κείμενο για το θεολογικό νόημα της γιορτής και τον καθαγιασμό του χρόνου.
Εναλλακτικcί:
Ομαδοσυνεργασία - «Χάρτης εννοιών»: Δίνονται καρτέλες με διάφορες χριστιανικές γιορτές. Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες καλούνται να δημιουργήσουν χάρτη εννοιών σχετικά με το είδος τους (Χριστολογικές, Θεομητορικές, Αγίων, σταθερές, κινητές) και τη θέση τους στον λειτουργικό χρόνο.
Παρουσιάζουν στην ολομέλεια καθώς και απόψεις για την επίδραση των γιορτών στη ζωή τους, στο περιβάλλον τους και στην καθημερινή ζωή στην Ελλάδα.

3η Δραοτηριότητα-Αvαλύοντας
Ομαδοσυνεργασία - «lστοεξερεύνηση». Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε ομάδες και αναζητούν πληροφορίες για τις γιορτές στην Ορθόδοξη Εκκλησία (Χριστολογικές, Θεομητορικές, Αγίων). Ακολουθεί σύνrομη παρουσίαση στην ολομέλεια (ή και ανάρτηση στην ιστοσελίδα του σχολείου).

4η Δραοτηριότητα-Εφαρμόζοvτας
«Ανάλυση Διαστάσεων: "Το πανηγύρι"•: Γίνεται προβολή παρουσίασης (π.χ. PowerPoint), προετοιμασμένης ωτό τον/την εκπαιδευτικό, με εικόνες από ένα θρησκευτικό πανηγύρι (πρόγραμμα της πανηγύρεως από έναν ναό, λιτανεία της εικόνας, χοροί, τραγούδια κ.τ.λ.). Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνrαι καταρχήν να διακρίνουν σε δύο στήλες τα λαϊκά στοιχεία και τα θρησκευτικά στοιχεία της πανηγύρεως. Στη συνέχεια, επιχειρούν ανάλυση των διαστάσεών της (ουσιαστική, χωρική, χρονική, ποσοτική, ποιοτική).

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- εντοπίζουν θρησκευτικούς όρους και θρησκευτικά νοήματα που χρησιμοποιούνται στην επικοινωνια και στην καθημερινότητα,

- αποκωδικοποιούν σύμβολα και εικόνες της Ορθόδοξης χριστιανικής θρησκευτικής παράδοσης,

- διατυπώνουν συλλογισμούς για τα θέματα της γλώσσας στα κείμενα και στη λατρεία στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

- Αναγνώριση θρησκευτικών όρων και νοημάτων στην καθημερινή ζωή.

- Ερμηνεία συμβόλων και εικόνων της Ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης.

- Ανάπτυξη επιχειρημάτων για θέματα γλώσσας που σχετίζονται με τα κείμενα και τη λατρεία στην Ορθόδοξη Εκκλησια.

Βιώνοντας:
Γλώσσα και σύμβολα στην καθημερινότητά.

Νοηματοδοτώvταc;:
Η χρήση κατά περίπτωση της γλώσσας, των όρων και των κωδίκων της Ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης στην καθημερινή ζωή.

Αναλύονται;:
Η χρήση της χριστιανικής θρησκευτικής γλώσσας σε γραπτά και πολυτροπικά κείμενα. Εφαρμόζοντας:
Ερμηνεία σύyχρονων συμβόλων με θρησκευτικό περιεχόμενο και χρήση θρησκευτικών κωδικων επικοινωνιας.

Προτεινόμενεc; Δραστηριότητες

1η Δραστηριότητα-Βιώνοντας
«Ιδεοθύελλα» με τη λέξη «γλώσσα και σύμβολα» Οι ιδέες των μαθητών/μαθητριών καταγράφονται στον πίνακα σε δύο στήλες:. Βοηθητικά μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σχετικές επί του θέματος εικόνες και φωτογραφίες.

2zη Δραστηριότητα-Νοηματοδοτώvτας
«Ομαδοσυνεργασια - Παραγωγή κάρτας γνώσεων»: Δίνονται στους μαθητές/στις μαθήτριες εκφράσεις από τον καθημερινό λόγο που είναι δανεισμένες από τη θρησκευτική γλώσσα: π.χ. σωτήρας, αγρόν ηγόρασε, αντί του μάννα χολήν, άξιος ο μισθός του, από καταβολής κόσμου, από τον Άννα στον Καϊάφα, άρον-άρον, άρρητα ρήματα, ας όψεται, άσωτος υιός, διά το θεαθήναι τοις ανθρώποις, διά τον φόβον των Ιουδαίων, δόξα σοι ο Θεός, είπα και ελάλησα, εκ τού πονηρού, επί ξύλου κρεμάμενος, να βάλω τον δάκτυλον εις τον τύπον των ήλων, (Ζητείται η ερμηνεία τους στη σύγχρονη γλώσσα και η ερμηνεία τους στο βιβλικό/θεολογικό πλαίσιο. ΑκολουθεL παρουσίαση στην ολομέλεια.

3η Δραστηριότητα-Αvαλύοvταc;
«'Εντεχvος συλλογισμός: Παιχνίδι επεξεργασίας»: Οι μαθητές/μαθήτριες παρατηρούν ένα έργο σύγχρονης βυζαντινής ζωγραφικής (π.χ. η παραβολή του σπορέως του} ή προβάλλεται μια βυζαντινή εικόνα ή ένας θρησκευτικός πίνακας ζωγραφικής (π.χ. της παραβολής του Σπλαχνικού πατέρα, του Καλού ΣαμαρεLτη} που χωρ[ζεται σε επιμέρους ενότητες και (προαιρετικά} δίνεται το αντίστοιχο κείμενο. Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες καλούνται να παρατηρήσουν, να επεξεργαστούν και να ερμηνεύσουν από μία επιμέρους ενότητα. Με τον τρόπο αυτό επιχειρείται να αναδειχθούν η πολυσημία, η σημασία και η επικαιρότητα της θεολογικής (εικαστικής) γλώσσας, καθώς και οι παράγοντες που την επηρεάζουν.

4η Δραστηριότητα-Εφαρμόζοvτας
«Επικαιροποίηση κειμένων»: Δίνουμε στους μαθητές/στις μαθήτριες ένα κείμενο βιβλικό ή θεολογικό (π.χ. Α' Κορ. 13, 1-13 ή με οποιοδήποτε άλλο θέμα). Τους ζητούμε να το μεταφέρουν σε έκφραση και περιεχόμενο προσαρμοσμένα στα τωρινά δεδομένα. Μπορούν να ξεκλειδώσουν το νόημά του, ξεπερνώντας το ανοίκειο της γλώσσας; Μπορούν να γράψουν τις βασικές του ιδέες στη δική τους γλώσσα;

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- διατυπώνουν συλλογισμούς για τις προϋποθέσεις εισόδου - ένταξης στην Εκκλησία,

- διακρίνουν εκφράσεις
/εκδηλώσεις /τελετές ένταξης στον Χριστιανισμό

- Διατύπωση συλλογισμών με θεολογικά κριτήρια για τις προϋποθέσεις εισόδου-ένταξης στην Εκκλησία.

- Αναγνώριση προϋποθέσεων και στοιχείων τρόπου ένταξης στον Ορθόδοξη Εκκλησία

Βιώνοντας:
Είσοδος και ένταξη στο σώμα της Εκκλησίας.

Νοηματοδοτώvτας:
Προϋποθέσεις και στοιχεία εισόδου -ένταξης στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Αναλύνοντας
Η θεολογία του μυστηρίου του βαπrίσματος στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Εφαρμόζοντας;:
Η ένταξη στην Εκκλησία του Χριστού.

Προτεινόμενες Δραστηριότητες

1η Δραστηριότητα-Βιώvοντας
«Ιδεοθύελλα». Οι μαθητές/μαθήτριες καλούvται να διατυπώσουν λέξεις/φράσεις που τους έρχονται στον νου με τις λέξεις «είσοδος» και «ένταξη».

2η Δραστηρι6τητα-Νοηματοδοτώντας
«Υπογράμμιση κειμένου». Οι μαθητές/μαθήτριες διαβάζουν και υπογραμμίζουν λέξεις -κλειδιά σε κείμενα που αναφέρονται στο μυστήριο και στην Ορθόδοξη ακολουθία του Βαπτισματος και του χρίσματος (Σχολικό Βιβλίο Α' Λυκείου, ΔΕ 21) και σηματοδοτούν την έναρξη της καινούριας ζωής στην Εκκλησία.

3η Δραστηριότητα-Αναλύοντας;
Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν κείμενα (Σχολικό Βιβλίο Α' Λυκείου, ΔΕ 21, Schmemann 1984, κ.λπ.), παρατηρούν σχεrικές εικόνες και συμπληρώνουν φύλλο εργασ[ας σχεrικά με τα βασικά μέρη, τη σημασία και τους συμβολισμούς του χριστιανικού βαιπίσματος, που σηματοδοτούν την έναρξη της καινούριας ζωής στην Εκκλησία.

4η Δραστηριότητα-Εφαρμόζοντας
«Ομαδοσυνεργασία: Λεύκωμα με ευχές και αφιερώσεις»: Ένας συμμαθητής/μία συμμαθήτρια σε καλεί σε μία τελεrή Βάπτwης. Οργανώνετε ένα λεύκωμα με αφιερώσεις και ευχές κατάλληλες για την περLσταση.

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- διατυπώνουν συλλογισμούς για τις προϋποθέσεις του μυστήριου του γάμου

- αναγνωρίζουν το βαθύτερο νόημα του μυστηρίου του Γάμου στην Ορθόδοξη Εκκλησία

- αξιολογούν με θρησκευτικά κριτήρια τις αντιλήψεις για τον γάμο στον σύγχρονο κόσμο.

- Παρουσίαση των θέσεων της Ορθόδοξης ΕκκλησLας για τον γάμο.

- Αναγνώριση του συμβολισμού των τελουμένων στο Μυστήριο του Γάμου

Βιώνοντας:
Απόψεις των νέων για τον γάμο.

Νοηματοδοτώνιας:
Η διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας για το μυστήριο του γάμου.

Αvαλύοvιας:
Η θεολογία του μυστηρίου του γάμου.

Εφαρμόζονιας:
Αντιλήψεις για τον γάμο στη σύγχρονη εποχή.

Προτεινόμενες Δραστηριότητες

1η Δραστηριότητα-Βιώvοvιαc;
«Ιδεοθύελλα» με τη λέξη «γάμος»: Ο/Η εκπαιδευτικός τις γράφει στον πίνακα μαζί με τις απαντήσεις των μαθητών/μαθητριών. Στη συνέχεια, με τη βοήθειά τους τις ομαδοποιει.

2η Δραστηριότητα-Νοηματοδοτώνιας
Ομαδοσυνεργασία - Επεξεργασία κειμένου με καθοδηγητικές ερωτήσεις». Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες ερευνούν τη θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας για το γάμο. Κείμενα της χριστιανικής παράδοσης: 1. Δημιουργία της γυναίκας (Γεν 1, 27· 2, 18· 2, 23-24·3,12). 2. Αποσπάσματα από το Άσμα Ασμάτων ( 6, 8-9· 8, 6-7). Κείμενα αγίου 1. Χρυσοστόμου για τον έρωτα (ΕΠΕ, 21και PG 62). 3. Απόσπασμα από την Ακολουθία του Γάμου (Εφεσ 5, 20-33) και κείμενα για τους συμβολισμούς του (Σχολικό Βιβλίο Α' Λυκείου, ΔΕ 25) 4. Σχέσεις δύο φύλων Α' Τιμ. 2, 13·Γαλ 3, 28 και Εφ. 5, 21.

3η Δραστηριότητα-Αvαλύοvτας;
«Σκέψου, Συζήτησε ανά 2 και ανά 4, Μοιράσου (TPSS)»: Με βάση τη φράση «Εις σάρκαν μίαν» οι μαθητές ανπrύσσουν σειρά θέσεων και επιχειρηματολογούν στην ολομέλεια της τάξης. Θέματα που τίθεvtαι για τη συζήτηση μπορεί να είναι: Τί απαvtά ο Χριστιανισμός σε ποικίλα ζητήματα που ανακύπτουν στη συζυγία; Τί θεωρούν ότι κρατάει μια σχέση ισχυρή ώστε να μπορέσει να πραγματώσει το «Εις σάρκαν μίαν»;

4η Δραστηριότητας-Εφαρμόζοντας
«Ομαδοσυνεργασία - Χάρτης εννοιών»: Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες, αφού μελετήσουν τα κείμενα που παρατίθενται πιο πάνω, δημιουργούν έναν χάρτη εννοιών με τις λέξεις: άνδρας, γυναίκα, σχέσεις δύο φύλων, γάμος. Οι μαθητές/μαθήτριες κατά την έρευνά τους μπορούν να συνδυάσουν τα κείμενα με εικονιστικό υλικό.

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- ερμηνεύουν την αμαρτία σύμφωνα με τη διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας για τη σχέση ΘεοιJ, ανθρώπου και κόσμου,

- αναγνωρίζουν τη Μετάνοια ως αντίδοτο της αμαρτLας στον Χριστιανισμό και τη σημασLα του μυστηρίου της μετάνοιας.

- Ανάλυση των επιπτώσεων της αμαρτίας σε διάφορα επίπεδα (κοινωνικό - προσωπικό - οικολογίας).

- Αναγνώριση της Μετάνοιας ως αντίδοτο της αμαρτLας.

Βιώvονττας
Αστοχίες και αποτυχίες στην καθημερινότητα.

Νοηματοδοτώvτας:
Θεολογική κατανόηση της έννοιας της αμαρτίας στο βιβλικό πλαίσιο και στην πατερική παράδοση.

Αvαλύοvτας
Η μετάνοια ως αντιδοτο της αμαρτίας στον Χριστιανισμό.

Εφαρμόζοντας:
Η αμαρτία σε σχέση με την ανθρώπινη ελευθερία και η σύσταση και σημασία του μυστηρίου της μετάνοιας .

Προτεινόμενες Δραστηριότητες

1η δραστηριότητα-Βιώνοντας
«Ιδεοθύελλα» . Οι μαθητές/μαθήτριες καλούvται να διατυπώσουν λέξεις/φράσεις που τους έρχονται στον νου με τη λέξη μετάνοια και να εκφράσουν το αντίθετό της.

2η δραστηριότητα-Νοηματοδοτώντας
Έντεχνος Συλλογισμός (Artful Thinking) - Δημιουργικές ερωτήσεις»: Προβάλλεται εικόνα/πίνακας με θέμα το προπατορικό αμάρτημα (πχ. ψηφιδωτά Παλέρμο, William Blake, God judging Adam, Κ. ΚοvταρLνη, Σκηνές από τη Γένεση κ.λπ.) και οι μαθητές/μαθήτριες απαντούν σε ερωτήματα (ΓιατL;... Για ποιους λόγους;...Αν υποθέσουμε ότι;...Τί θα συνέβαινε αν;...Τί θα άλλαζε αν;) σχετικά με τη διακοπή της σχέσης με τον Θεό και τη δυνατότητα επιλογής καλού/κακού από τον άνθρωπο.

3η δραστηριότητα-Αvαλύοντας
«Σκέψου-Συζήτησε-Μοιράσου (TPS)». Ανά δύο οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν το περιστατικό με τον Ζακχαίο (Λκ 19, 1-10) ή την παραβολή του Ασώτου (Λκ 15, 11- 32), σε συνδυασμό με θεολογικό κείμενο για τη μετάνοια (π.χ. Bloom, 2008). Στη συνέχεια συμπληρώνουν: Αμαρτία= ..., Μετάνοια= ...• Ο Χριστός/σπλαχνικός πατέρας αντιμετωπίζει τους αμαρτωλούς με... κ.λπ.

4η δραστηριότητα-Εφαρμόζοvτας
«Διδακτικός διάλογος» (εξελικτικός με ερωτήματα): π.χ. Αναστοχαστειτε την αφήγηση της Γενέσεως για την πτώση. Γιατί ο Θεός επέτρεψε στον άνθρωπο να αμαρτήσει; Γιατί δεν έβαλε φύλακα άγγελο στο δέvτρο του καλού και του κακού, όπως έκανε αργότερα στο δέντρο της ζωής; Γιατί αρκέστηκε σε μια απλή προειδοποίηση;

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- εκτιμούν τη σημασία της Ιεροσύνης (γενικής και ειδικής) στον Χριστιανισμό,

- διερευνούν τη θέση και τη σχέση κλήρου και λαού στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

- Ανάλυση της χριστιανικής θεώρησης και της σημασιας της Ιεροσύνης.

- Αποτίμηση με θεολογικούς όρους της θέσης και της σχέσης κλήρου και λαού στην Ορθόδοξη Εκκλησία.

Βιώνοντας:
Ο ρόλος του ιερέα στην εκκλησιαστική κοινότητα

Νοημcιτοδοτώντας:
Η ιεροσύνη στον Χριστιανισμό.

Αvαπλαισιώvοvτας:
Η ιδιαιτερη αποστολή του κλήρου και ο ρόλος των λαϊκών στην Ορθόδοξη Εκκλησια.

Εφαρμόζοντας:
Οι ιερείς στον σύγχρονο κόσμο.

Προτεινόμενες Δραστηριότητεc;

1η Δραστηριότητα-Βιώνοντας
«Σκέψου, συζήτησε, μοιράσου (TPS) - Ένrεχνος Συλλογισμός (Artful Τhίnkίng)-Δίνω τίτλο». Δίνονrαι εικόνες ή προβάλλεται ολιγόλεπτο νίdeο σχετικό με το ρόλο του ιερέα στην κοινωνία.

2η Δραστηριάrητα-Νοηματοδοτώvτας
Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε ομάδες.) Η κάθε ομάδα μελετά διαφορετικές πηγές με θέματα όπως: «Σύσταση, αποστολική διαδοχή, βαθμοί της ιεροσύνης» (Σχολικό Βιβλίο Α' Λυκείου, ΔΕ 26), «Ιεροσύνη και διακονία» (Ζιλλέ, 1992), «Η ιεροσύνη των γυναικών» (Ματσούκας, 2005), «Ο ρόλος των λαϊκών» (Σχολικό Βιβλίο Α' Λυκείου, ΔΕ 20, Νέλλας, 2002). Εικονιστικό υλικό μπορεί να λειτουργήσει βοηθητικά στην έρευνα των μαθητών/μαθητριών. Στη συνέχεια, η κάθε ομάδα παρουσιάζει τα συμπεράσματα της έρευνάς της μέσα από ένα σύντομο κείμενο, ακολουθούν οι ερωτήσεις-τοποθετήσεις των άλλων ομάδων και σχετική συζήτηση.

3η Δραστηριόrητα-Αναλύοντας
«Ομαδοσυνεργασία - Μαρκάρισμα κειμένου - Βάζοντας τίτλους». Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες μελετούν κείμενα με θέμα τη γενική και ειδική Ιεροσύνη και τον ρόλο των λαϊκών στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Υπογραμμίζουν βασικά σημεία, δίνουν ένα δικό τους τίτλο και παρουσιάζουν με σύvrομο τρόπο στην ολομέλεια. Ακολουθεί συζήτηση με θέμα: «Η συλλειτουργία κληρικών και λαϊκών στην Εκκλησία» ή «Ο ρόλος των λαίκών στην ΕκκλησLα».

4η Δραστηριότητα-Εφαρμόζοvτας
«Σύνταξη επιστολής»: Οι μαθητές/μαθήτριες γράφουν επιστολή προς τον τοπικό επίσκοπο με θέμα την ανάγκη της μεγαλύτερης συμμετοχής των λαϊκών στις ωτοφάσεις της Εκκλησίας ή άλλα θέματα που τους απασχολούν.
Εναλλακτικά:
«Ομαδοσυνεργασία - Μελέτη περίπτωσης»: Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν περιπτώσεις ιερέων που με τη ζωή και τη δράση τους αφήνουν ένα θετικό χνάρι στην κοινωνία γύρω τους.

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- εντοπίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά του χριστιανικού ήθους (πρόσωπο - αγάπη - ελευθερία),

- εξετάζουν τη σύνδεση διδασκαλίας και ήθους στον Χριστιανισμό,

- διακρίνουν τις διαφορές μεταξύ ήθους, ηθικισμού και ηθικολογίας.

- Διατύπωση βασικών χαρακτηριστικών του χριστιανικού ήθους.

- Σύνδεση διδασκαλίας και ήθους στον Χριστιανισμό.

- Σύγκριση ήθους, ηθικισμού και ηθικολογίας.

Βιώνοντας:
Ήθος, ηθικισμός, ηθικολογία, ηθική υποκρισία.

Νοηματοδοτώvιας:
Ηθικές προκλήσεις του καψού μας, διάσταση θεωρίας και πράξης. Η χριστιανική διδασκαλία.

Αναλύοvιας:
Σχέση πεποιθήσεων και ήθους

Εφαρμόζοvτας:
Βασικές αρχές του χριστιανικού ήθους (αγάπη - ελευθερία), σύνδεση με τη θεολογική διδασκαλία και με την κοινωνική πραγματικότητα.

Προτεινόμενες Δραστηριότητες:

1η δραστηριότητα-Βιώνοvιας
«Κείμενο χωρίζεται σε μέρη - Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)». Δίνονται οι λέξεις «ηθική, ηθιχιστής/ηθικίστρια, ηθικολογία, ήθος, υποκριτής-υποκρισία» και τα χωρία Μτ 7, 21 και Μτ 23, 1-28. Ζητείται από τους μαθητές/τις μαθήτριες vα χωρίσουν σε μέρη τα χωρία και να τα αντιστοιχίσουν με τις λέξεις που τους δόθηκαν. [Προαιρετικά: δίνονται και οι ορισμοί των λέξεων από κάποιο λεξικό].

2η δραστηριότητα-Νοηματοδοτώνrας
«Μελέτη περίπτωσης -Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)»: Διαβάζονται στην τάξη πατερικά κείμενα (π.χ. Γρ. Νύσσης) με θέμα τη διάσταση λόγων και έργων. Οι μαθητές/μαθήτριες ερευνούν τα κLνητρα, αναλύουν την πολυπλοκότητα ηθικών ζητημάτων και εξερευνούν τη σχέση κινήτρων και αποτελεσμάτων.

3η δραστηριότητα-Αvαλύονrας
«Μελέτη περίπτωσης»: Δίνεται ο βίος ενός αγίου/μιας αγίας (π.χ. Ιωάννη του Χρυσοστόμου) και χωρία από την Κ. Δ. (π.χ. Α Ιω 3, 17-18' 4, 20 και Ιακ 2, 14-18). Οι μαθητές/μαθήτριες επιχειρούν να αντιστοιχίσουν τα χωρία της Κ.Δ. με συγκεκριμένα σημεία του βίου του αγίου/της αγίας. Παρουσιάζουν στην ολομέλεια της τάξης.

4η δραστηριότητα-Εφαρμόζοντας
«Συμπλήρωση κειμένου»: Δίνεται στους μαθητές/στις μαθήτριες το χωρίο Ρωμ 12, 9-10. 13- 21, με κενά για συμπλήρωση. Η προσπάθειά τους συγκρίνεται με το πρωτότυπο και αξιολογείται. Ακολουθεί συζτηση με θέμα: «Οι στίχοι του χωρίου είναι ηθικές εντολές δεtκτες ελευθερtας;»

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- αναγνωρίζουν τη σημασία της οντολογικής ελευθερίας του
ανθρώπου στη χριστιανική ανθρωπολογία,

- εντοπίζουν τη σχέση πίστης στον Θεό και της ελευθερίας.

Βιώνοντας:
Το αίτημα της ελευθερίας σε διάφορες καταστάσεις.

Νοηματοδοτώνrας:
Η αναίρεση της ελευθερίας και οι συνέπειές της.

Αvαλύονrας:
Το αυτεξούσιο του προσώπου ως εγγύηση ελευθερLας του και βάση της χριστιανικής ανθρωπολογίας.

Εφαρμόζοντας:
Η σημασία της ελευθερίας ως προσωπική επιλογή και ως κοινωνική κατάσταση.

Προτεινόμενες Δραστηριότητες

1η Δραστηριότητα-Βιώνοντας
«Έντεχνος Συλλογισμός» (Artfυl Thinking)- Δημιουργικές Ερωτήσεις». Με αφορμή μια φωτογραφία ή έναν πίνακα ζωγραφικής (π.χ. κάγκελα φυλακής ή η έξοδος του Μεσολογγίου), οι μαθητές/μαθήτριες θέτουν ερωτήματα σχετικά με την ελευθερία: Γιιπί...; Για ποιους λόγους...; Για ποιο σκοπό...; Τί θα γινόταν αν...;

2η Δραστηρι.ότητα-Νοηματοδοτώντας
«Τοποθέτηση απέναντι στο κείμενο». Διαβάζονται κείμενα με περιστατικό φυλάκισης ή σχετικά με την ψυχολογική κατάσταση ενός φυλακισμένου (π.χ. Πραξ 16, 16-23). Οι μαθητές/μαθήτριες εκφράζουν μία σκέψ η και ένα συναίσθημα που τους προκάλεσαν τα κείμενα και απαντούν στο ερώτημα κατά πόσο η ελευθερία είναι αγαθό και δικαίωμα για κάθε άνθρωπο.

3η Δραστηριότητα-Αναλύοντας
Δίνονται βιβλικά, πατερικά και θεολογικά κείμενα με θέμα το αυτεξούσιο του ανθρώπου (π.χ. Γεν 1,26, Μάξιμος Ομολογητής, Διάλογος με Πύρρο, MPG 91:304C ή Ιωάννης Δαμασκηνός, Έκδοσις Ακριβής της Ορθοδόξου Πίστεως, MPG 94:9208 και 9248 ή Γρηγορίου Θεολόγου, Λόγος 14, 25,PG35,892A, Κ. Ware, 1991). Οι μαθητές/μαθήτριες κατανοούν και αναλύουν με καθοδηγητικές ερωτήσεις το αυτεξούσιο ως βασικό γνώρισμα της ανθρώπινης φύσης σύμφωνα με τη χριστιανική διδασκαλία.

4η Δραστηριότητα-Εφαρμόζοντας
«Εφημερίδα τοίχου». Ζητείται από τους μαθητές/μαθήτριες με αφορμή ένα θεολογικό κείμενο να αναστοχαστούν όσα μελέτησαν για τη νοημιποδότηση της ελευθερίας στη σχέση με τον Θεό και να συμπληρώσουν τη φράση: •Ελευθερία είναι...». Δημιουργούν ένα πόστερ με τις σκέψεις και τις απόψεις τους (με αυτοκόλλητα χαρτάκια στον τοίχο ή ψηφιακά στον Η/Υ).

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- προσδιορίζουν την αγάπη ως υπέρβαση του εγωισμού και πρόταση ζωής στον Χριστιανισμό,

- αναδεικνύουν διαστάσεις της
:χριστιανικής αγάπης ως θεμελιώδους αξLας για τον σύνχρονο κόσμο.

- Ανάλυση της σχέσης αγάπης και εγωισμού με θεολογικούς όρους στον Χριστιανισμό.

- Παρουσίαση της
διδασκαλίας του Χριστιανισμού για την αγάπη και της επίδρασής της στις αξίες του σύνχρονου κόσμου.

Βιώνοντας:
Τρόποι έκφρασης της αγάπης.

Νοηματοδοτώντας:
Αγάπη και εγωισμός με βάση τη χριστιανική θεολογία.

Αναλύοντας
Η χριστιανική αγάπη ως υπέρβαση του εγωισμού και πρόταση ζωής στον Χριστιανισμό

Εφαρμόζοντας
Προσωπικές απόψεις και συγκεκριμένα πρότυπα αγάπης.

Προτεινόμενες Δραστηριότητες

1η Δραστηριότητα-Βιώνοντας
«Ιδεοθύελλα». Οι μαθητές κατγράφουν στον πίνακα όσες λέξεις τους έρχονται στο μυαλό με τη λέξη «αγάπη». Κατόπιν κατηγοριοποιούμε στον πίνακα.

2η Δραστηριότητα-Νοηματιτοδοτώντας
«Ομαδοσυνεργασία - Επεξεργασία κεψένων με καθοδηγητικές ερωτήσεις». Οι μαθητές/μαθήτριες επεξεργάζονται πατερικά ή σύγχρονα θεολογικά κεLμενα [π.χ. Αββά Δωροθέου, [(Το παράδειγμα του κύκλου) Διδασκαλία 6, 9PG 881696BD, Μαξίμου Ομολογητού, Κεφάλαια περί αγάπης, 2, 9, PG90, 985CD, Κεφάλαια διάφορα 1, 26, PG 90, 1189Α), αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, 2008, Bloom, 2011] με καθοδηγητικές ερωτήσεις (πηγή της αγάπης, ιδιοτελής-ανιδιοτελής αγάπη, πλησίον-Θεός κ.λπ.)].
- Εvιιλλακτικά:
«Μετασχηματισμός βιβλικού κειμένου». Δίνεται ο ύμνος της αγάπης (Α Κορ 13, 1- 13). Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να το αναπλάσουν γλωσσικά (π.χ. σύντομη απόδοση περιεχομένου), χωρίς ν' αλλάξουν το περιεχόμενό του.

3η Δραστηριότητα-Αvαλύοντας
:nαραγωγή κάρτας γνώσεων». Δίνονται θεολογικά κείμενα. Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να γράψουν στη μέση μιας λευκής σελίδας τη λέξη «αγάπη» και γύρω της να σημειώσουν τους τρόπους έκφρασής της χρησψοποιώντας τα κείμενα. Στο τέλος, οι εργασίες τους αναρτώνται στον πίνακα ανακοινώσεων ή στον τοίχο της αίθουσας όπου αναρτώνται εργασίες.

4η Δραστηριότητα-Εφαρμόζοντας
«Έντεχνος Συλλογισμός (Artful Τhίηkίηg)-Βάζοντας τίτλους»: Δίνονται διάφορες φωτογραφίες σχετικά με την προσφορά αγάπης και οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να βάλουν τίτλους. nαρουσιάζουν στην ολομέλεια της τάξης και εξηγούν αναδεικνύοντας τις διαστάσεις της αγάπης με χριστιανικά κριτήρια.

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- επισημαίνουν στοιχεία της χριστιανικής διδασκαλίας για την ισότητα,

- αναγνωρίζουν τις θέσεις του Χριστιανισμού για την εξάλειψη της ανισότητας και των διακρίσεων.

- Ανάλυση της χριστιανικής διδασκαλίας για την ισότητα.

- Έκφραση επιχεψημάτων έναντι των ανισοτήτων με βάση τη χριστιανική διδασκαλία.

Βιώνοντας:
Ισότητα και ανισότητα στην ανθρώπινη κοινωνία.

Νοηματοδοτώντcιc;
Η ισότητα στον Χριστιανισμό και στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Αvαλύοντας:
Η Ορθόδοξη Εκκλησία και σύγχρονα ζητήματα ισότητας

Εφαρμόζονττας
Προσωπική τοποθέτηση για την ευθύνη των πιστών σε ζητήματα ισότητας και ανισότητας.

Προτεινόμενεc; Δραστηριότητες

1η Δραστηριότητα-Βιώνοντας
«Έντεχνος Συλλογισμός (Artful Thinking) - Δημιουργικές ερωτήσεις»: Παρουσιάζονται στους μαθητές/στις μαθήτριες φωτογραφίες με θέμα την ανισότητα. Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να καταρτίσουν έναν κατάλογο με ερωτημάτων γύρω από το θέμα των φωτογραφιών (π.χ. ποια είναι τα σημαvtικότερα ζητήματα ανισοτήτων, ποιες ομάδες τα αντιμετωπίζουν, για ποιους λόγους. τι θα συνέβαινε αν..., κ.λπ.). Από αυτές επιλέγουν τις πιο πρωτότυπες και ενδιαφέρουσες και επιχεφούν να τις απαντήσουν σύντομα.

2η Δραστηριότητας-Νοηματοδοτώνταc;
«Σύνταξη κειμένου (ημερολογίου)». Δίνονται χωρία από την Καινή Διαθήκη [π.χ. Ιω 8, 1-11(Ιησούς και μοιχαλίδα) και Μκ 10, 13-16 (Ιησούς και παιδιά). Οι μαθητές/μαθήτριες. αφού τα μελετήσουν, γράφουν «μια σελίδα από το ημερολόγιο της αμαρτωλής γυναίκας» ή «του παιδιού που προσπάθησε να πλησιάσει τον Χριστό».

3η Δραστηpιότητα-Αvαλύοντας
«Αξιολογική επιλογή βιβλικών κειμένων». ΔLνοvtαι φωτογραφLες ανθρώπων που ανήκουν σε ευάλωτες πληθυσμιακές ομάδες. Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να συνδέσουν κάθε φωτογραφία με κάποιο βιβλικό χωρίο από αυτά που μελέτησαν προηγουμένως. Στη συνέχεια, συζητούν στην ολομέλεια γιατί έκανε ο καθένας/η καθεμία αυτήν την επιλογή και τι μήνυμα δίνει στον σύγχρονο άνθρωπο.

4η Δραστηριότητα-Εφαρμόζονταc
«Θετικό-αρνητικό». Τοποθέτηση με επιχεψήματα πάνω σε προτάσεις (π.χ. οι άνθρωποι πρέτιει να απολαμβάνουν ομότιμα την αξLα τους ως «Κατ' εικόνα και ομοLωσιν» του Θεού/Η διαφορετικότητα (διαφορά χαρισμάτων) δικαιολογεί τις διακρίσεις και διαιρέσεις μεταξύ των ανθρώπων/Η ισότητα ταυτLζεται με τη δικαιοσύνη/Δεν μπορεL να εLμαστε Lσοι αφού εLμαστε διαφορετικοί, κ.ά.).

Οι μαθητές και μαθήτριες να:

- ερμηνεύουν τη χριστιανική αντίληψη της εuθύνης (Θεός - άνθρωπος - κόσμος),

- σuνδuάζοuν την εuθύνη που προσδίδει ο χριστιανισμός με την αντιμετώπιση προβλημάτων του σύγχρονου κόσμου.

- Ερμηνεία των θέσεων του Χριστιανισμού νια την ανάληψη ευθύνης του πιστού για την αντιμετώπιση προβλημάτων του σάγχρονου κόσμου.

-Αναγνώριση της αλληλεπιδραστικής σχέσης της χριστιανικής ταυτότητας και της ανάληψης ευθύνης για κοινωνικά και ατομικά ζητήματα.

Βιώνοντας:
Δικαιώματα και ευθύνες.

Νοηματοδοτώνταc;:
Η ευθά νη των Χριστιανών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων του σάγχρονου κόσμου.

Αvαλύοντας
Η χριστιανική αντίληψη της ευθάνης (Θεός-άνθρωπος-κόσμος).

Εφαρμόζοντας:
Ατομική και συλλογική ευθύνη. Η ευθύνη στον Χριστιανισμό.

Προτεινόμενες Δραστηριότητες

1η Δραστηριδτητα-Βιώνοvτας
«Ιδεοθύελλα». Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται να διατυπώσουν λέξεις/φράσεις που τους έρχονται στον νου με τη λέξη ευθύνη.

2η Δραστηριότητα-Νοηματοδοτώντας
«Μελέτη περ[πτωσης». Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζονται σε ομάδες και κάθε ομάδα αναλαμβάνει να μελετήσει τον βίο ή/και κυρίως τη δράση κάποιου προσώπου από την παράδοση της Εκκλησίας. Στο τέλος, παρουσιάζει σύντομα στην ολομέλεια πώς η πίστη οδήγησε το συγκεκριμένο πρόσωπο στην ευθύνη της δράσης.

3η Δραστηpιότητα-ΑvαΑύοντας
«Ομαδοσυνερyασία Σύνταξη σεψάς θέσεων». Δίνονται βιβλικά χωρία (π.χ. Γεν 2, 15, Μτ 5, 14-16. 20, 26-28. 28, 18-20) και σύνχρονα θεολογικά κείμενα σχετικά με το νόημα της ευθύνης στη χριστιανική διδασκαλία. Οι μαθητές/μαθήτριες καλούνται σε ομάδες να συντάξουν σεψά θέσεων νια τη χριστιανική διδασκαλLα σχετικά με την ευθύνη του ανθρώπου.

4η Δραστηpιότητα-Εφαρμόζοvτας
«Ιδεοθύελλα». Πώς συμμετέχω σε δράσεις αλληλεννύης της ενορLας; Ανταλλαγή ιδεών νια μια δημιουργικότερη συμμετοχή στη ζωή της εκκλησιαστικής μας κοινότητας.