ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ & ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Γ Γυμνασίου : Οδηγίες Διδασκαλίας 2021-22

Διδακτέα ύλη (Περιεχόμενο - Διαχείριση και ενδεικτικός προγραμματισμός)

ΜΕΡΟΣ Α΄

Ενότητα Ι : ΤO ATOMO KAI Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Πίνακας περιεχομένων

Παρατηρήσεις

Ώρες-
Δραστη-
ριότητες

Κεφάλαιο 1:
Εισαγωγικές έννοιες

1.1 Άτομο «φύσει κοινωνικό ον»

1.2 Τι είναι κοινωνία

1.3 Ατομική και κοινωνική συμπεριφορά

Προτείνεται εστίαση:

- στις πολιτισμικές και κοινωνικές διαφορές ανάμεσα στις κοινωνίες

- στους διαφορετικούς πολιτισμούς των κρατών της ΕΕ

2

Κεφάλαιο 2: Κοινωνικές ομάδες

2.1 Διακρίσεις και χαρακτηριστικά των κοινωνικών ομάδων

2.1.1 Έννοια και χαρακτηριστικά των κοινωνικών ομάδων

2.1.2 Διακρίσεις των κοινωνικών ομάδων

Προτείνεται εστίαση:

-στις προκαταλήψεις και διακρίσεις σε βάρος ομάδων
(φωτ. 2.5 ο λόγος του Μάρτιν-Λούθερ Κίνγκ “I have a dream”)

2

Κεφάλαιο 3: Κοινωνική οργάνωση και κοινωνική μεταβολή

3.1 Η κοινωνική θέση

3.2 Κοινωνικός ρόλος

3.3 Κοινωνικοί κανόνες

3.4 Κοινωνική διαστρωμάτωση και κοινωνική κινητικότητα

3.5 Κοινωνική μεταβολή

Ο διδάσκων μπορεί να αξιοποιήσει την προβολή της ταινίας Goodbye Lenin, στην οποία καταγράφονται οι τεράστιες αλλαγές της ζωής των κατοίκων του Βερολίνου, μετά την κατάρρευση του τείχους (η ταινία μπορεί να αναζητηθεί στο διαδίκτυο).

4

Κεφάλαιο 4: Κοινωνικοί Θεσμοί

4.1 Τι είναι κοινωνικός θεσμός

4.2 Αναγκαιότητα των θεσμών

4.5 Ο θεσμός της οικογένειας

Προτείνεται εστίαση:

- στην κατανόηση της έννοιας του θεσμού μέσα από σχετικά παραδείγματα, όπως π.χ. η εξέλιξη του θεσμού της οικογένειας ή του θεσμού της εκπαίδευσης στην ελληνική κοινωνία.

2

Κεφάλαιο 5: Κοινωνικοποίηση και κοινωνικός έλεγχος

5.1 Έννοια και περιεχόμενο της κοινωνικοποίησης

5.2 Φορείς της κοινωνικοποίησης

5.3 Τρόποι κοινωνικοποίησης

5.4 Ο κοινωνικός έλεγχος

5.5 Τα είδη του κοινωνικού ελέγχου

Προτείνεται εστίαση:

- στη διαρκή και δυναμική διαδικασία της κοινωνικοποίησης π.χ. ηλικιωμένοι και χρήση των νέων τεχνολογιών, του υπολογιστή ή του skype για την επικοινωνία τους με μέλη της οικογένειάς τους.

4

Κεφάλαιο 6: Κοινωνικά προβλήματα

6.1 Κοινωνικά προβλήματα: προσδιορισμός και συνέπειες

6.2 Αίτια και αντιμετώπιση

6.3 Φτώχεια, ανεργία, καταναλωτισμός, αγωγή καταναλωτή

6.4 Τροχαία ατυχήματα, κυκλοφοριακή αγωγή

6.5 Αθλητισμός και βία

Οι ενότητες 6.1 και 6.2 προτείνεται να διδαχτούν περιληπτικά.

Ο διδάσκων μπορεί να ζητήσει συνθετικές ή ατομικές εργασίες παρουσίασης κοινωνικών προβλημάτων

3

ΜΕΡΟΣ Β
Ενότητα ΙΙ: ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Κεφάλαιο 8: Τα πολιτεύματα και το Σύνταγμα

8.1 Μορφές πολιτευμάτων

8.2 Το πολίτευμα της Ελλάδας

8.3 Τι είναι Σύνταγμα

8.4 Βασικές αρχές του Συντάγματος

8.4.1 Λαϊκή κυριαρχία

8.4.2 Κράτος Δικαίου

8.4.3 Κοινωνικό Κράτος

8.4.4 Η αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

Ο/η διδάσκων/ουσα μπορεί επιπλέον να κάνει χρήση μιας σειράς από δραστηριότητες για θέματα όπως:

- η παρουσίαση των πολιτευμάτων των κρατών της ΕΕ μέσα από εργασίες των μαθητών

- ο ρόλος του δημοψηφίσματος

- η κατάργηση της θανατικής ποινής στη χώρα μας ως απόδειξη του εκδημοκρατισμού της
Κ.λπ.

4

Κεφάλαιο 9: Εκλογές, κόμματα, ΜΜΕ

9.1. Εκλογικό σώμα

9.2. Ψηφοφορία-βασικές αρχές

9.3 Εκλογικά συστήματα

9.4 Τα πολιτικά κόμματα

9.5 Μ.Μ.Ε.

Οι ενότητες 9.3, 9.4 και 9.5 προτείνεται να διδαχτούν περιληπτικά

Προτείνεται εστίαση:

- στο δικαίωμα «του εκλέγειν» για τις γυναίκες στην Ελλάδα

- στο ρόλο των ΜΜΕ και του διαδικτύου στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη κοινωνία

3

Κεφάλαιο 10: Οι λειτουργίες του κράτους

10.1 Νομοθετική λειτουργία

10.1.1 Η σύνθεση της Βουλής

10.1.2 Οι αρμοδιότητες της Βουλής

10.2. Εκτελεστική λειτουργία(1)

10.2.1 Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας

10.2.2 Η Κυβέρνηση

10.2.3 Η Δικαστική λειτουργία

Το κεφάλαιο 10 προτείνεται να διδαχτεί περιληπτικά.

Ο/η διδάσκων/ουσα προτείνεται να αξιοποιήσει:

- την ιστοσελίδα της βουλής
http://www.parliament.gr,
για να καθοδηγήσει τους μαθητές να γνωρίσουν τις λειτουργίες του κράτους.

- την ιστοσελίδα http://www.efivoi.gr,
για να αντλήσει υλικό για τη «Βουλή των Εφήβων».

- Προτείνεται να αξιοποιηθεί αναλυτικά στην τάξη ο πίνακας στη σελ. 93
«Τα όργανα της πολιτείας και ο ρόλος των πολιτών».

3

Κεφάλαιο 11: Η διοίκηση

11.1 Η διοίκηση του κράτους

11.2 Τοπική αυτοδιοίκηση

11.2.1 Α’ βαθμός: Δήμοι και Κοινότητες

11.2.2 Β’ Βαθμός: Περιφέρειες

Ο/η διδάσκων/ουσα προτείνεται να αξιοποιήσει την ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών για την αποκεντρωμένη διοίκηση και αυτοδιοίκηση
http://www.ypes.gr

2

Κεφάλαιο 12: Δικαιώματα και υποχρεώσεις

12.1. Αντιστοιχία Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων

12.2 Προστασία των δικαιωμάτων

12.3. Ατομικά Δικαιώματα

12.4 Πολιτικά Δικαιώματα

12.5 Κοινωνικά Δικαιώματα

12.5.1 Το δικαίωμα της παιδείας

12.5.2 Το δικαίωμα της εργασίας

12.5.3 Προστασία της υγείας-Αγωγή Υγείας

12.5.4 Προστασία του περιβάλλοντος- περιβαλλοντική αγωγή

Προτείνεται εστίαση:

- στη διαφορά των ατομικών-πολιτικών-κοινωνικών δικαιωμάτων

- στη σύνδεση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.

Προτείνεται το κεφάλαιο να αξιοποιηθεί και με εργασίες από τους μαθητές.

Ο/η διδάσκων/ουσα επίσης μπορεί να χρησιμοποιήσει εκπαιδευτικό υλικό για δραστηριότητες, π.χ. ιστοσελίδα
http://www.living-democracy.com/el/

8+2

Κεφάλαιο 13:Ευρωπαϊκή Ένωση

13.1 Ίδρυση και εξέλιξη

13.2 Βασικοί θεσμοί

13.4 Πολίτης και Ευρωπαϊκή Ένωση

Ο/η διδάσκων/ουσα να αξιοποιήσει την ιστοσελίδα:
http://europa.eu/teachers-corner/home_el
για εκπαιδευτικό και διδακτικό υλικό

4+1

ΜΕΡΟΣ Α΄

Ενότητα Ι: ΤO ATOMO KAI Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Πίνακας περιεχομένων

Παρατηρήσεις

Ώρες-
Δραστη-
ριότητες

Κεφάλαιο 1:
Εισαγωγικές έννοιες

1.1 Άτομο «φύσει κοινωνικό ον»

1.2 Τι είναι κοινωνία

1.3 Ατομική και κοινωνική συμπεριφορά

Προτείνεται εστίαση:

- στις πολιτισμικές και κοινωνικές διαφορές ανάμεσα στις κοινωνίες

- στους διαφορετικούς πολιτισμούς των κρατών της ΕΕ

3

Κεφάλαιο 5: Κοινωνικοποίηση και κοινωνικός έλεγχος

5.1 Έννοια και περιεχόμενο της κοινωνικοποίησης

5.2 Φορείς της κοινωνικοποίησης

5.3 Τρόποι κοινωνικοποίησης

5.4 Ο κοινωνικός έλεγχος

5.5 Τα είδη του κοινωνικού ελέγχου

Προτείνεται εστίαση:

- στη διαρκή και δυναμική διαδικασία της κοινωνικοποίησης
π.χ. ηλικιωμένοι και χρήση των νέων τεχνολογιών, του υπολογιστή ή του skype για την επικοινωνία τους με μέλη της οικογένειάς τους.

6

Κεφάλαιο 6: Κοινωνικά προβλήματα

6.1 Κοινωνικά προβλήματα: προσδιορισμός και συνέπειες

6.2 Αίτια και αντιμετώπιση

6.3 Φτώχεια, ανεργία, καταναλωτισμός, αγωγή καταναλωτή

6.4 Τροχαία ατυχήματα, κυκλοφοριακή αγωγή

6.5 Αθλητισμός και βία

Οι ενότητες 6.1 και 6.2 να διδαχτούν περιληπτικά.

Ο/η διδάσκων/ουσα μπορεί να ζητήσει συνθετικές ή ατομικές εργασίες παρουσίασης κοινωνικών προβλημάτων

6

ΜΕΡΟΣ Β
Ενότητα ΙΙ: ΤΟ ΑΤΟΜΟ ΚΑΙ Η ΠΟΛΙΤΕΙΑ

Κεφάλαιο 8: Τα πολιτεύματα και το Σύνταγμα

8.1 Μορφές πολιτευμάτων

8.2 Το πολίτευμα της Ελλάδας

8.3 Τι είναι Σύνταγμα

8.4 Βασικές αρχές του Συντάγματος

8.4.1 Λαϊκή κυριαρχία

8.4.2 Κράτος Δικαίου

8.4.3 Κοινωνικό Κράτος

8.4.4 Η αρχή της διάκρισης των λειτουργιών

Ο/η διδάσκων/ουσα μπορεί επιπλέον να κάνει χρήση μιας σειράς από δραστηριότητες για θέματα όπως:

- η παρουσίαση των πολιτευμάτων των κρατών της ΕΕ μέσα από εργασίες των μαθητών

- ο ρόλος του δημοψηφίσματος

- η κατάργηση της θανατικής ποινής στη χώρα μας ως απόδειξη του εκδημοκρατισμού της Κ.λπ.

6+4

Κεφάλαιο 10: Οι λειτουργίες του κράτους

10.1 Νομοθετική λειτουργία

10.1.1 Η σύνθεση της Βουλής

10.1.2 Οι αρμοδιότητες της Βουλής

10.2. Εκτελεστική λειτουργία(1)

10.2.1 Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας

10.2.2 Η Κυβέρνηση

10.2.3 Η Δικαστική λειτουργία

Το κεφάλαιο 10 να διδαχτεί περιληπτικά.

Ο/η διδάσκων/ουσα προτείνεται να αξιοποιήσει:

- την ιστοσελίδα της βουλής
http://www.parliament.gr,
για να καθοδηγήσει τους μαθητές να γνωρίσουν τις λειτουργίες του κράτους.

- την ιστοσελίδα http://www.efivoi.gr,
για να αντλήσει υλικό για τη «Βουλή των Εφήβων».

- Προτείνεται να αξιοποιηθεί αναλυτικά στην τάξη ο πίνακας στη σελ. 93
«Τα όργανα της πολιτείας και ο ρόλος των πολιτών».

5

Κεφάλαιο 12: Δικαιώματα και υποχρεώσεις

12.1. Αντιστοιχία Δικαιωμάτων και Υποχρεώσεων

12.2 Προστασία των δικαιωμάτων

12.3. Ατομικά Δικαιώματα

12.4 Πολιτικά Δικαιώματα

12.5 Κοινωνικά Δικαιώματα

12.5.1 Το δικαίωμα της παιδείας

12.5.2 Το δικαίωμα της εργασίας

12.5.3 Προστασία της υγείας-Αγωγή Υγείας

12.5.4 Προστασία του περιβάλλοντος-περιβαλλοντική αγωγή

Προτείνεται εστίαση:

-στη διαφορά των ατομικών-πολιτικών-κοινωνικών δικαιωμάτων

- στη σύνδεση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.

Προτείνεται το κεφάλαιο να αξιοποιηθεί και με εργασίες από τους μαθητές.

9+5