Σύγχρονος Κόσμος : Πολίτης και Δημοκρατία (Β Λυκείου Οδηγίες) 2018 - 2019

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ (Δ.Ω.): 4

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:

- να προσεγγίζουν την έννοια της δημοκρατίας

- να αντιλαμβάνονται τη δημοκρατία ως θεσμική οργάνωση

- να ονομάζουν τις αρχές της δημοκρατίας

- να αναγνωρίζουν συγκεκριμένα είδη της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας

- να διακρίνουν την άμεση από την έμμεση-αντιπροσωπευτική δημοκρατία

- να συλλογίζονται πάνω στις δυνατότητες, τις προϋποθέσεις και τα όρια της άμεσης δημοκρατίας

- να στοχάζονται πάνω στις προοπτικές, στα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της άμεσης και της έμμεσης δημοκρατίας στη σύγχρονη εποχή

- να προβληματίζονται για «όψεις» του σύγχρονου δημοκρατικού πολιτεύματος

- να προσδιορίζουν τη σημασία και την αξία της αρχής της δημοσιότητας και των διαδικασιών διαβούλευσης

- να περιγράφουν τις στρεβλώσεις της δημοκρατίας

- να εντοπίζουν την αντιδημοκρατική συμπεριφορά και να επιχειρηματολογούν εναντίον της

- να συλλαμβάνουν τη δημοκρατία ως ζητούμενο και να αξιολογούν θετικά τον ρόλο των πολιτών στην υπεράσπισή της

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

1. Tο Πολίτευμα της Δημοκρατίας: Αρχές και Θεσμοί

- Σύνταγμα και πολιτειακοί-δημοκρατικοί θεσμοί (Κοινοβούλιο, Πρόεδρος, Κυβέρνηση, Δικαστικές αρχές)

- Κοινοβουλευτική διαδικασία (εθνικές εκλογές, δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, ευρωπαϊκές εκλογές)

- Αρχές της δημοκρατίας: λαϊκή κυριαρχία, ισότητα (ισονομία, αξιοκρατία, ισηγορία), ελευθερία (ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης, ελευθερία του τύπου), διάκριση των εξουσιών, αιρετό των οργάνων της πολιτείας, πολυκομματισμός

- Προεδρευόμενη και προεδρική κοινοβουλευτική δημοκρατία: διάκριση και διαφορές

2. Η σημασία της συμμετοχής: η «καρδιά» του Δημοκρατικού Πολιτεύματος

- Ορισμός και διαδικασίες της σύγχρονης δημοκρατίας, της έμμεσης-αντιπροσωπευτικής και της άμεσης δημοκρατίας

- Διάκριση της οργάνωσης, των λειτουργιών, του ρόλου του πολίτη στην άμεση και έμμεση-κοινοβουλευτική δημοκρατία

3. Η Δημοκρατία στις μέρες μας: σύγχρονες προσεγγίσεις
- Αναστοχασμός πάνω στη σύγχρονη δημοκρατία και προοπτικές υπέρβασης των προβλημάτων

4. Αγώνας για Δημοκρατία
- Δημαγωγός-Δημαγωγία:μια απειλή για τη δημοκρατία
- Ρατσισμός, αντιδημοκρατικές και ρατσιστικές συμπεριφορές στην καθημερινή ζωή (διακρίσεις και περιθωριοποίηση «ευάλωτων» κοινωνικών ομάδων)

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η. Προεδρευόμενη και προεδρική κοινοβουλευτική Δημοκρατία (Κριτική ανάγνωση και επεξεργασία κειμένου-Συζήτηση στην τάξη)

2η. Ένα παράδειγμα άμεσης Δημοκρατίας στον χώρο του αθλητισμού (Κριτική ανάγνωση και επεξεργασία κειμένων-Συζήτηση στην τάξη)

3η. Άμεση και έμμεση Δημοκρατία: πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα (Κριτική ανάγνωση και επεξεργασία κειμένων-Συζήτηση στην τάξη-Αντιγνωμία)

4η. Η Δημοκρατία: ένα διαρκές διακύβευμα (Κριτική ανάγνωση και επεξεργασία κειμένων-Συζήτηση στην τάξη)

5η. Οι εχθροί της Δημοκρατίας: ο δημαγωγικός λόγος (Κριτική ανάγνωση και επεξεργασία κειμένων-Συζήτηση στην τάξη)

6η. Το δημοκρατικό επιχείρημα ενάντια στον δημαγωγικό λόγο (Παιχνίδι ρόλων-Συζήτηση στην τάξη)

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Α. Η δύναμη της συμμετοχής: πολίτης και Δημοκρατία

Β. «Εμείς» και οι «Άλλοι»: η πάλη για την ισότητα

Γ. Περιθωριοποιημένες ομάδες: ένα παράδειγμα για τη φτώχεια

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΠΟΛΙΤΗΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ (Δ.Ω.): 4

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:

- να προσδιορίζουν τις έννοιες του πολίτη, της ιδιότητας του πολίτη και των δικαιωμάτων, πλαισιώνοντας αυτές ιστορικά και κοινωνικά

- να διακρίνουν τις έννοιες ιθαγένεια, λαός, έθνος, κράτος

- να αντιλαμβάνονται τη βασική διάκριση ανάμεσα σε ανθρώπινα και ατομικά, πολιτικά, κοινωνικά δικαιώματα και να την προσεγγίζουν κριτικά

- να εξηγούν γιατί η συμμετοχή των πολιτών αποτελεί όρο λειτουργίας της δημοκρατίας

- να εντοπίζουν τα χαρακτηριστικά και τις προϋποθέσεις της συμμετοχής του πολίτη στη σύγχρονη δημοκρατία

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

1. Πώς ορίζονται οι έννοιες πολίτης και δικαιώματα;

- Η σύγχρονη έννοια του πολίτη, ιδιότητα του πολίτη και ιθαγένεια

- Πολίτης και κράτος, έθνος, έθνος-κράτος

- Τα δικαιώματα, τα είδη τους (ανθρώπινα, ατομικά ή ατομικές ελευθερίες, πολιτικά, κοινωνικά) και η νομική τους κατοχύρωση (αναφορά στο Δίκαιο και στο Σύνταγμα)

- Η μορφή του κράτους σύμφωνα με το είδος των δικαιωμάτων που προάγει: κοινωνικό κράτος δικαίου

2. Ο ενεργός πολίτης: ο πολίτης που συμμετέχει σε μια δημοκρατική κοινωνία

- Ο ενεργός πολίτης και η λειτουργία της δημοκρατίας

- Πολιτική συμμετοχή και πολιτική απάθεια

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η. Ατομικά, πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα (Συζήτηση στην τάξη)

2η. Ο πολίτης και τα δικαιώματά του σε βασικές πηγές (Διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου και του πολίτη-Γαλλική Επανάσταση, Οικουμενική διακήρυξη δικαιωμάτων του ανθρώπου-Ο.Η.Ε., Σύνταγμα της Ελλάδας) (Κριτική ανάγνωση και ερμηνεία κειμένων-Εργασία σε ομάδες)

3η. Ομάδες Κοινωνικής Δράσης ή «Τι Πολίτες είστε;»: «Απαθείς», «Διαδικτυωμένοι», «Κυνικοί» ή «Κινηματικοί»;
(Παιχνίδι ρόλων σε ομάδες)

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Α. Πώς μπορώ να γίνω Έλληνας Πολίτης;

Β. Μαθητικά συμβούλια και δημοκρατική συμμετοχή

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 3: ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ (Δ.Ω.): 4

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:

- vα καταδεικνύουν την πολιτισμική ποικιλομορφία της Ε.Ε. μελετώντας τον σημερινό χάρτη των κρατών μελών της

- vα ερμηνεύουν τους λόγους δημιουργίας της Ε.Ε. και τις σύγχρονες προκλήσεις που αντιμετωπίζει

- vα κατανοούν τις έννοιες της διεύρυνσης και της εμβάθυνσης της Ε.Ε.

- vα προσδιορίζουν τον όρο ευρωπαϊκή ιθαγένεια συγκριτικά με την εθνική-ελληνική ιθαγένεια

- vα προσδιορίζουν τα δικαιώματα των ευρωπαίων πολιτών

- vα αναγνωρίζουν τους πρωταρχικούς τομείς πολιτικής της Ε.Ε. και να αξιολογούν την επίδραση των πολιτικών αυτών στη ζωή του ευρωπαίου πολίτη

- να περιγράφουν οφέλη και προκλήσεις από τη χρήση του κοινού νομίσματος για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις και τα κράτη μέλη

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

1. Η δημιουργία και η εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης

- Τα κράτη μέλη της Ε.Ε. σήμερα, δυνατότητες μελλοντικής διεύρυνσης και εμβάθυνσης

- Λόγοι δημιουργίας της Ε.Ε., στόχοι και σύγχρονες προκλήσεις

- Η εμβάθυνση και η διεύρυνση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος

- Ευρωπαϊκή ιθαγένεια σε σχέση με την ελληνική ιθαγένεια

2. Βασικοί τομείς πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης - Οικονομική και Νομισματική Ενοποίηση (ΟΝΕ)

- Πρωταρχικοί τομείς πολιτικής της Ε.Ε.

- Η χρήση ενιαίου νομίσματος: υφιστάμενη κατάσταση, οφέλη και προκλήσεις

- Η Ευρωζώνη: δεσμεύσεις και προκλήσεις για τα κράτη μέλη

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η. Διεύρυνση της Ε.Ε. – από τις 6 στις 28 χώρες (Αξιοποίηση οπτικού υλικού-Συζήτηση στην τάξη)

2η. Η Διακήρυξη Σουμάν (1950) (Κριτική ανάγνωση και ερμηνεία κειμένων)

3η. Η Διακήρυξη της Ρώμης (2017) (Κριτική ανάγνωση και ερμηνεία κειμένων)

4η. Eμβάθυνση-διεύρυνση στην Ε.Ε. Τα κριτήρια προσχώρησης (Κριτική ανάγνωση και ερμηνεία κειμένου)

5η. Ευρωπαϊκή ιθαγένεια και τα δικαιώματα του ευρωπαίου πολίτη (Κριτική ανάγνωση και ερμηνεία κειμένων)

6η. Οι τομείς πολιτικής της Ε.Ε. (Αξιοποίηση οπτικού υλικού-Συζήτηση στην τάξη)

7η. Το ευρώ ως όχημα για την ONE (Εργασία σε ομάδες-Συζήτηση στην τάξη)

8η. Αποχώρηση κράτους μέλους από την Ε.Ε. (Κριτική ανάγνωση και ερμηνεία κειμένων)

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Α. Η ένταξη και η πορεία της Ελλάδας στην Ε.Ε.

Β. Η διεύρυνση της Ε.Ε. – υποψήφια και δυνάμει υποψήφια προς ένταξη κράτη στην Ε.Ε.

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 4: ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ (Δ.Ω.): 4

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:

- να προσδιορίζουν τα φαινόμενα (κοινωνικά, οικονομικά κ.ά.) που αφορούν στον πληθυσμό

- να παρακολουθούν και να ερμηνεύουν τις μεταβολές των πληθυσμιακών φαινομένων στη διαχρονική τους εξέλιξη

- να τοποθετούν τα πληθυσμιακά φαινόμενα εντός συγκεκριμένων ιστορικών και κοινωνικών πλαισίων

- να «διαβάζουν» και να ερμηνεύουν τις στατιστικές πληροφορίες για τον πληθυσμό

- να αντιλαμβάνονται την καταγραφή του πληθυσμού ως επιστημονικό αντικείμενο

- να αμφισβητούν κοινότοπες και μη τεκμηριωμένες επιστημονικά αντιλήψεις που αποδίδονται σε ορισμένες ομάδες του πληθυσμού

- να ερμηνεύουν αξιολογικές κρίσεις περί του πληθυσμού και τις συνέπειές τους
- να εξηγούν το χαρακτηριστικό της ανομοιογένειας του πληθυσμού

- να συσχετίζουν τα διάφορα χαρακτηριστικά του πληθυσμού μεταξύ τους και να προβληματίζονται για τις ανισότητες που άμεσα ή έμμεσα φανερώνουν

- να εντοπίζουν τρόπους και μέσα με τα οποία τα κράτη και η διεθνής κοινότητα «ρυθμίζουν» τον πληθυσμό

- να εξηγούν τον τρόπο με τον οποίο ρατσιστικές ή ξενοφοβικές αντιλήψεις επικαλούνται την επιστήμη για να αντλήσουν νομιμοποίηση

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

1. Ο πληθυσμός ως μέγεθος: «μετρώντας» τον πληθυσμό

- Οι «τροχιές» των πληθυσμιακών φαινομένων

- Οι λόγοι μεταβολής των πληθυσμιακών φαινομένων

- Παράμετροι που σχετίζονται με τον παγκόσμιο πληθυσμό: ρυθμός γονιμότητας, μέση ηλικία, πυκνότητα (άτομα ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο), προσδόκιμο ζωής

2. Ο πληθυσμός ως μέγεθος: ποικιλομορφία και ανομοιογένεια

- Η «γεωγραφία» του παγκόσμιου πληθυσμού

- Πληθυσμιακή ανομοιογένεια και ποικιλία: διαφορές του πληθυσμού ως προς τη γεωγραφική περιοχή, το θρήσκευμα, την εθνότητα, την ηλικία

3. Ο πληθυσμός ως σύσταση: διακρίσεις και διαχωρισμοί

- Ο «σωστός» πληθυσμός, «ανώτεροι-κατώτεροι» πληθυσμοί

- Αποκλεισμός, γκετοποίηση, φυσική εξόντωση πληθυσμών: ιστορικά παραδείγματα (π.χ. Ολοκαύτωμα, γενοκτονίες)

- Φυλετικές διακρίσεις, μορφές ρατσισμού στην καθημερινότητα, διακρίσεις σε βάρος πληθυσμών

4. Ο πληθυσμός ως σύσταση: η επιστήμη και η «ρύθμιση» του πληθυσμού

- Έλεγχος των γεννήσεων

- Αναπαραγωγική υγεία

- Κοινωνική θέση και αναπαραγωγικά δικαιώματα των γυναικών

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η. Τάση του παγκόσμιου πληθυσμού (Επισκόπηση και επεξεργασία στατιστικών δεδομένων- Συζήτηση στην τάξη)

2η. Πρόβλεψη για τον παγκόσμιο πληθυσμό (Επισκόπηση και επεξεργασία στατιστικών δεδομένων- Συζήτηση στην τάξη)

3η. Η ανομοιογένεια του πληθυσμού (Επισκόπηση και επεξεργασία στατιστικών δεδομένων- Συζήτηση στην τάξη)

4η. Διακρίσεις και διαχωρισμοί πληθυσμιακών ομάδων (Κριτική ανάγνωση και ερμηνεία κειμένων-Αξιοποίηση οπτικοακουστικού υλικού-Εργασία σε ομάδες- Συζήτηση στην τάξη)

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Ζητήματα Βιοηθικής

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 5: ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ (Δ.Ω.): 4

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:

- να περιγράφουν πώς οι ταυτότητες διαμορφώνονται και μεταβάλλονται ανάλογα με τις κοινωνικές συνθήκες και τις παρεμβάσεις του ατόμου

- να εξηγούν πώς οι ταυτότητες συνθέτουν ένα συλλογικό «εμείς», το οποίο διαφοροποιεί από τους «άλλους»

- να αντιλαμβάνονται ότι το ίδιο άτομο έχει διαφορετικές ταυτότητες, οι οποίες συχνά βρίσκονται σε σύγκρουση

- να αναγνωρίζουν την καθοριστική σημασία που έχουν το φύλο και το σώμα στις διαδικασίες διαμόρφωσης ταυτότητας

- να αποδέχονται την ενεργητική σχέση του ατόμου με το σώμα του και να σέβονται τη δυνατότητα του ατόμου να εκφράζεται με διάφορους τρόπους

- να σέβονται τα δικαιώματα που συνδέονται με τις διαφορετικές ταυτότητες και να τα συσχετίζουν με τους αγώνες διεκδίκησής τους

 ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

1. Προσδιορισμός και εξέλιξη του όρου Ταυτότητα «Εμείς» και οι «Άλλοι»

- Η έννοια της ταυτότητας και τα συστατικά της

- Ουσιοκρατική και μη ουσιοκρατική αντίληψη της ταυτότητας

- Οι ταυτότητες από τις προβιομηχανικές κοινωνίες μέχρι τον 21ο αιώνα

- Ατομικές και συλλογικές ταυτότητες

- Σύγκρουση ταυτοτήτων

2. Φύλο, Σώμα και Ταυτότητα Ταυτότητες και Δικαιώματα

- Έμφυλες ταυτότητες

- Σώμα και δήλωση ταυτοτήτων

- Πολιτική της ταυτότητας: η ταυτότητα ως μέσο διεκδίκησης δικαιωμάτων

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η. Τα «Αν», τα «Πώς» και τα «Γιατί» των Ταυτοτήτων (Συζήτηση στην τάξη)

2η. Ταυτότητες: έννοια, εξέλιξη, ατομικότητα-συλλογικότητα, σύγκρουση (Εργασία σε oμάδες)

3η. Θέματα φύλου και ταυτότητα (Κριτική ανάγνωση και ερμηνεία κειμένων)

4η. Φύλο - Σώμα - Ταυτότητες (Αντιγνωμία)

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Α. Πρακτικές παρέμβασης πάνω στο σώμα για τη δήλωση ταυτοτήτων

Β. Πολιτική της ταυτότητας

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 6: ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ

 ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ (Δ.Ω.): 2

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:

- να περιγράφουν το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης και τη δυναμική του εξέλιξη

- να εντοπίζουν τα αίτια και τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης στην οικονομική, πολιτική, κοινωνική και πολιτισμική διάστασή της

- να διατυπώνουν τις απόψεις τους για το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης και να τις τεκμηριώνουν με επιχειρήματα

- να αξιολογούν τις σύνθετες διαστάσεις του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης σήμερα και να προβληματίζονται σχετικά με την πιθανή εξέλιξή του σε μια μελλοντική προοπτική

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

1. Η εξέλιξη του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης. Αίτια και συνέπειες

- Έννοια της παγκοσμιοποίησης

- Τα αίτια και οι συνέπειες του φαινομένου της παγκοσμιοποίησης σε διαφορετικά πεδία (οικονομία, πολιτική, κοινωνία, πολιτισμός, περιβάλλον)

2. Παγκοσμιοποίηση: προκλήσεις και κίνδυνοι

- Προκλήσεις και κίνδυνοι στην οικονομία και την πολιτική

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η. Πώς ορίζεται η παγκοσμιοποίηση; (Κριτική ανάγνωση και ερμηνεία κειμένων-Εργασία σε ομάδες)

2η. Αποικιοκρατία και παγκοσμιοποίηση (Αντιγνωμία)

3η. Προκλήσεις και κίνδυνοι για ανθρώπους και αγαθά στην παγκοσμιοποίηση (Εργασία σε ομάδες)

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Α. Παγκόσμια ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα

Β. Πολιτισμική παγκοσμιοποίηση: ομογενοποίηση ή πολιτισμική ποικιλομορφία;

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 7: ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ (Δ.Ω.): 4

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:

- να εξοικειωθούν με τις βασικές έννοιες που αναφέρονται στο μεταναστευτικό και το προσφυγικό φαινόμενο

- να διακρίνουν τους λόγους που αναγκάζουν τους ανθρώπους να εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους

- να αξιολογούν τις συνέπειες της μετανάστευσης και του προσφυγικού φαινομένου

- να ερμηνεύουν τη διαχρονικότητα του φαινομένου της μετανάστευσης - να μελετούν και να προσεγγίζουν κριτικά τις διαφορετικές οπτικές για τη μετανάστευση

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

1. Βασικές εννοιολογικές διευκρινίσεις και διαστάσεις των μετακινήσεων των πληθυσμών: Μετανάστευση - Προσφυγιά

- Μετανάστευση - μετανάστες (παράτυποι μετανάστες), πρόσφυγες, αιτούντες και αιτούσες άσυλο

2. Μετανάστευση: διαφορετικές οπτικές και οι κοινωνικές προεκτάσεις τους

- Αίτια και συνέπειες της μετανάστευσης: α. στα άτομα και β. στις κοινωνίες προέλευσης και υποδοχής

- Μετακίνηση μεταναστών και μεταναστριών, αιτούντων και αιτουσών άσυλο και προσφύγων στον κόσμο, στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, άλλοτε και σήμερα

- Η προσφυγική κρίση στην Ελλάδα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η. Εικόνες και αριθμοί για τη μετανάστευση και την προσφυγιά (Αξιοποίηση οπτικού υλικού-Επισκόπηση και ερμηνεία στατιστικών δεδομένων)

2η. Μετανάστης και μετανάστρια, πρόσφυγας: «Ποιος» είναι «ποιος»; (Κριτική ανάγνωση και ερμηνεία κειμένων)

3η. Μετανάστευση: «Πότε» και «Πού»; «Γιατί» και «Μετά τι»; (Εργασία σε ομάδες)

4η. «Εγώ, ο μετανάστης, η μετανάστρια, ο πρόσφυγας» (Εργασία σε ομάδες-Παιχνίδι ρόλων)

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Αντίπαλες ρητορικές για τη μετανάστευση: στερεότυπα, προκαταλήψεις, ξενοφοβία, ρατσισμός

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 8: ΦΤΩΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΡΓΙΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ (Δ.Ω.): 4

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:

- να αξιολογούν τις διαστάσεις της σχετικής και απόλυτης φτώχειας σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, καθώς και τις πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του φαινομένου - να εντοπίζουν παράγοντες που οδηγούν στην όξυνση φαινομένων φτώχειας προσδιορίζοντας «ευάλωτες» ομάδες του πληθυσμού

- να εντοπίζουν και να συγκρίνουν τις διαστάσεις της ανεργίας διαχρονικά
- να περιγράφουν βασικά χαρακτηριστικά και αίτια των διαφορετικών τύπων ανεργίας

- να ευαισθητοποιηθούν ως προς το δικαίωμα στην εργασία, τα εργασιακά δικαιώματα και τις συνέπειες της ανεργίας

- να τεκμηριώνουν τη σημασία των πολιτικών ενίσχυσης της απασχόλησης και να προτείνουν πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση της ανεργίας σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

1. Φτώχεια

- Διακρίσεις και διαστάσεις της φτώχειας

- Φτώχεια και «ευάλωτες» ομάδες του πληθυσμού

- Αίτια και συνέπειες της φτώχειας, ανισοκατανομή του πλούτου, όξυνση ανισοτήτων σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο

- Πολιτικές και παρεμβάσεις καταπολέμησης της φτώχειας
- Φτώχεια και κατανάλωση

2. Ανεργία

- Ορισμός και διαστάσεις της ανεργίας σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, ειδική αναφορά σε «ευάλωτες» ομάδες

- Τύποι και αίτια της ανεργίας

- Συνέπειες της ανεργίας σε κοινωνικό, οικονομικό, ατομικό και ψυχολογικό επίπεδο

- Πολιτικές και παρεμβάσεις αντιμετώπισης της ανεργίας σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο

- Το δικαίωμα στην εργασία

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η. Εισαγωγή στο φαινόμενο της φτώχειας (Συζήτηση στην τάξη)

2η. Φτώχεια και ανισότητες (Επισκόπηση και ερμηνεία στατιστικών δεδομένων)

3η. Σχέση φτώχειας και κατανάλωσης (Κριτική ανάγνωση και ερμηνεία κειμένου)

4η. Ορισμός και διαστάσεις του φαινομένου της ανεργίας (Επισκόπηση και ερμηνεία στατιστικών δεδομένων)

5η. Τάσεις εξέλιξης της ανεργίας (Επισκόπηση και ερμηνεία στατιστικών δεδομένων)

6η. Το δικαίωμα στην εργασία: θεσμική θωράκιση και πραγματικές συνθήκες (Συζήτηση στην τάξη)

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Α. Η ψυχοκοινωνική οπτική της ανεργίας

Β. Φτώχεια και ηλικιωμένοι

Γ. Μια διευρυμένη θεώρηση των διαστάσεων της ανεργίας

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 9: ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ (Δ.Ω.): 2

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:

- να αναφέρουν παραδείγματα κοινωνικών κινημάτων σε τοπικό, εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο

- να περιγράφουν τα κοινωνικά κινήματα ως μια ξεχωριστή μορφή κοινωνικής έκφρασης, αμφισβήτησης και διεκδίκησης που αποβλέπει στην αλλαγή (ή στην αντίσταση στην αλλαγή) και στον κοινωνικό μετασχηματισμό

- να εντοπίζουν σύγχρονα κοινωνικά κινήματα και τα μέσα δράσης τους, προσδιορίζοντας ομοιότητες και διαφορές τους σε σχέση με το παρελθόν

- να προβληματίζονται για τον ρόλο των Μέσων Μαζικής Επικοινωνίας (ΜΜΕ) και των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στη δράση των κοινωνικών κινημάτων σήμερα

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

Κοινωνικά κινήματα: ορισμός και μορφές κινητοποίησης. Παλαιότερα και σύγχρονα παραδείγματα

- Η σύγκρουση και ο παρατεταμένος χαρακτήρας των διεκδικητικών δράσεων

- Κινήματα και συλλογική ταυτότητα

- «Το προσωπικό είναι και πολιτικό»: το ζήτημα της άρσης της διχοτόμησης προσωπικού-πολιτικού

- Μέσα δράσης, ομοιότητες και διαφορές των σύγχρονων κοινωνικών κινημάτων σε σχέση με το παρελθόν

- Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας (ΜΜΕ), Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και σύγχρονα κοινωνικά κινήματα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Μελέτη και παρουσίαση κοινωνικών κινημάτων (Εργασία σε ομάδες-Κριτική ανάγνωση και ερμηνεία κειμένων)

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Ο Νέλσον Μαντέλα και ο αγώνας εναντίον του Απαρτχάιντ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 10: ΜΕΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ (ΜΚΔ)

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ (Δ.Ω.): 2

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:

- να αξιολογούν κριτικά και να τηρούν τις προϋποθέσεις συνετής χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης (ΜΚΔ)

- να προσδιορίζουν πιθανές επιπτώσεις της χρήσης των ΜΚΔ και του διαδικτύου στις ανθρώπινες σχέσεις

- να περιγράφουν τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα ΜΚΔ για να διατυπώσουν τη γνώμη τους

- να αξιολογούν τη συμβολή των ΜΚΔ στην ατομική και συλλογική έκφραση, στην ανάδειξη νέων κοινωνικών κινημάτων και στην εξέλιξη της «κοινωνίας των πολιτών»

- να εντοπίζουν καλές πρακτικές ηλεκτρονικής διακυβέρνησης για την παροχή ψηφιακών διευκολύνσεων στους δημότες

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

1. Η χρήση του Διαδικτύου και των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στη σημερινή εποχή. Προσωπικά δεδομένα

- Ψηφιακός γραμματισμός, παραπληροφόρηση, εγκυρότητα πληροφοριών, αξιοπιστία πηγών, σεβασμός πνευματικών δικαιωμάτων, προστασία προσωπικών δεδομένων

- Συμπεριφορά στα ηλεκτρονικά μέσα (ψηφιακή δεοντολογία, ασφαλής χρήση) και συνέπειες χρήσης στις ανθρώπινες σχέσεις (εθισμός, επιφανειακοί δεσμοί, εκφοβισμός, φόβος περιθωριοποίησης)

2. Συμμετοχή, νέες μορφές συλλογικότητας και ηλεκτρονική δημοκρατία

- Επιπτώσεις της χρήσης των ΜΚΔ στην πολιτική, κοινωνική και καταναλωτική συμπεριφορά και στην ανταπόκριση φορέων και οργανισμών

- Ηλεκτρονική συμμετοχή του πολίτη σε τοπικές αποφάσεις

- Ηλεκτρονική διακυβέρνηση: η αξιοποίηση του Διαδικτύου και των ηλεκτρονικών μέσων για τις συναλλαγές πολιτών και κράτους

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η. Διαστάσεις χρήσης του διαδικτύου (Επισκόπηση και ερμηνεία στατιστικών δεδομένων)

2η. Προστασία προσωπικών δεδομένων (Συζήτηση στην τάξη)

3η. Έκφραση γνώμης μέσω των ΜΚΔ και ηλεκτρονική συμμετοχή στα κοινά (Συζήτηση στην τάξη)

4η. Καλές πρακτικές ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (Εργασία σε ομάδες)

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ

Το Διαδίκτυο που θέλουμε

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 11: ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΠΑΡΑΒΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΩΡΕΣ (Δ.Ω.): 4

ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΑ ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι μαθητές και οι μαθήτριες θα είναι σε θέση:

- να εξηγούν τι είναι δίκαιο, τι είναι το «δίκαιο» και πώς το «δίκαιο» διακρίνεται από την έννοια της Ηθικής

- να διερευνούν τη σχέση ανάμεσα στην υπακοή στους νόμους και στην έννοια του «καλού πολίτη»

- να εντάσσουν την παραγωγή του «δικαίου» στο πλαίσιο των κοινωνικών δεδομένων, καταστάσεων και νοοτροπιών

- να περιγράφουν τη διαδικασία παραγωγής νόμων

- να προσεγγίζουν τις έννοιες της κοινωνικής απόκλισης, της παραβατικότητας και της εγκληματικότητας

- να διακρίνουν τα είδη του εγκλήματος

- να περιγράφουν το σύστημα απονομής της ποινικής δικαιοσύνης

- να προβληματίζονται για την έννοια της ποινής και τον τρόπο απονομής της δικαιοσύνης

ΘΕΜΑΤΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ

1. Δίκαιο, Νόμος, Ηθική

- Οι έννοιες του Δικαίου και της ηθικής

- Η υπακοή στον νόμο

- Κοινωνικές συνθήκες και διαμόρφωση των νόμων

- Τα στάδια της παραγωγής των νόμων

2. Κοινωνική Απόκλιση, Παραβατικότητα και Έγκλημα

- Κοινωνική απόκλιση, παραβατικότητα, έγκλημα και ο κοινωνικός χαρακτήρας τους

- Η αντεγκληματική πολιτική: πρόληψη, καταστολή, επανένταξη

- Το τεκμήριο της αθωότητας και καμία ποινή χωρίς νόμο

- Οι εναλλακτικές ποινές

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1η. «Καλός κανόνας - Κακός κανόνας» (Συζήτηση στην τάξη)

2η. «Το δίλημμα του Χάινζ». Το νόμιμο είναι και ηθικό; (Συζήτηση στην τάξη)

3η. «Υπακοή στους νόμους» - Το ιστορικό παράδειγμα της δίκης της Νυρεμβέργης (Συζήτηση στην τάξη)

4η. Το Οικογενειακό Δίκαιο, άλλοτε και σήμερα (Συζήτηση στην τάξη)

5η. «4 μέρες σχολείο» - Ας φτιάξουμε έναν υποθετικό νόμο (Εργασία σε ομάδες)

6η. «Ο Μενέλαος»: η παραβατικότητα άλλοτε και σήμερα (Εργασία σε ομάδες)

ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

Α. «Αθωότητα μέχρι την απόδειξη της ενοχής» και «καμία ποινή χωρίς νόμο»

Β. Η ποινή της φυλάκισης και οι εναλλακτικές ποινές

Γ. Η έννοια, οι συνέπειες και η καταπολέμηση της διαφθοράς

ΣΥΝΟΛΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΩΡΩΝ: 38

Προτείνεται να διατεθούν επιπλέον 6 ώρες για την εκπόνηση δημιουργικών εργασιών και 4 ώρες για επαναλήψεις