Απαγόρευση Καπνίσματος σε Δημόσιους Χώρους - Αντικαπνιστική Νομοθεσία

ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΚΑΙ ΚΛΕΙΣΤΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ
ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

(Δημοσιευμένο στο ΦΕΚ 161/2019Α)

NOMOΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘΜ. 4633
Σύσταση Εθνικού Οργανισμού Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), ρυθμίσεις για τα προϊόντα καπνού, άλλα ζητήματα του Υπουργείου Υγείας και λοιπές διατάξεις

(...)

ΜΕΡΟΣ Β΄
ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΚΑΠΝΟΥ

Άρθρο 16
Απαγόρευση χρήσης προϊόντων καπνού

Το άρθρο 3 του ν. 3730/2008 (Α΄ 262), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, αντικαθίσταται ως εξής:

«Άρθρο 3

1. Εκτός από όσες απαγορευτικές ή περιοριστικές διατάξεις ισχύουν και εφαρμόζονται ήδη, απαγορεύεται πλήρως, το κάπνισμα και η κατανάλωση προϊόντων καπνού στους ακόλουθους χώρους:

(α) σε όλους τους δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους, κλειστούς ή στεγασμένους, που χρησιμοποιούνται για την παροχή εργασίας, εξαιρουμένων των χώρων που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή προϊόντων καπνού,

(β) σε όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, ιδίως τα καταστήματα παρασκευής και προσφοράς φαγητών, ποτών, γλυκισμάτων, κάθε είδους παρασκευασμάτων γάλακτος, μικτών καταστημάτων και κέντρων διασκέδασης κατά την έννοια των διατάξεων της υπ’ αριθ. Υ1γ/Γ.Π./οικ.47829/2017 Υγειονομικής Διάταξης (Β΄ 2161), εξαιρουμένων των εξωτερικών τους χώρων, σε περίπτωση που είναι περιμετρικά ανοικτοί σε δύο πλευρές τουλάχιστον. Ως «εσωτερικός χώρος», για την εφαρμογή του παρόντος, νοείται και το αίθριο ή ο χώρος με συρόμενη ή αποσπώμενη οροφή, όπως και κάθε χώρος, με σκέπαστρο και ταυτόχρονα κλεισμένος με οποιονδήποτε τρόπο περιμετρικά.

(γ) στους παντός είδους κλειστούς χώρους αναμονής,

(δ) στα αεροδρόμια, εξαιρουμένων των χώρων που ειδικά θα προσδιοριστούν για τους καπνιστές,

(ε) στους σταθμούς μεταφορικών μέσων και επιβατικών σταθμών λιμένων,

(στ) στα παντός είδους κυλικεία,

(ζ) στα παντός είδους μέσα μαζικής μεταφοράς συμπεριλαμβανομένων των επιβατηγών δημόσιας χρήσης αυτοκινήτων, με μετρητή (ταξί) και αγοραίων,

(η) στα πάσης φύσεως αυτοκίνητα, ιδιωτικής και δημοσίας χρήσης, όταν επιβαίνουν ανήλικοι κάτω των 12 ετών.

Για την ως άνω παράβαση επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ποσού χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ στον επιβαίνοντα που καπνίζει ανεξάρτητα αν είναι οδηγός, ενώ διπλασιάζεται το πρόστιμο στο ποσό των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ, αν αυτός που καπνίζει οδηγεί αυτοκίνητο δημοσίας χρήσης. Επιπλέον στους οδηγούς των οχημάτων αυτών επιβάλλεται η αφαίρεση της άδειας ικανότητος οδήγησης για διάστημα ενός (1) μηνός για κάθε παράβαση έστω και αν δεν διέπραξαν οι ίδιοι την παράβαση, αλλά πρόσωπο που επιβαίνει στο αυτοκίνητο.

Η διαπίστωση της παράβασης και η επιβολή των προαναφερόμενων διοικητικών ποινών γίνεται από τα αστυνομικά όργανα. Για τη διαδικασία είσπραξης των προστίμων και τη διάθεση των εσόδων εφαρμόζονται οι διατάξεις της κοινής υπουργικής απόφασης, που εκδίδεται κατ’ εξουσιοδότηση της παραγράφου 6 του άρθρου 6 του ν. 3730/2008, όπως τροποποιήθηκε με τον ν. 3868/2010 (Α΄129).

2. Ο Υπουργός Υγείας ασκεί την εποπτεία εφαρμογής των διατάξεων περί της ολικής απαγόρευσης του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους και σε όλους τους χώρους παροχής εργασίας.

3. Αρμόδιες αρχές για τη διασφάλιση της εφαρμογής του νομοθετικού και κανονιστικού πλαισίου σχετικά με την ολική απαγόρευση του καπνίσματος στους δημόσιους χώρους και σε όλους τους χώρους παροχής εργασίας, μέσω της διαπίστωσης των παραβάσεων και της επιβολής κυρώσεων, είναι οι υγειονομικές υπηρεσίες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Α΄ και Β΄ βαθμού), η δημοτική αστυνομία, οι λιμενικές αρχές στην περιοχή της ευθύνης τους, καθώς και το ένστολο προσωπικό της ΕΛ.ΑΣ..

4. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Προστασίας του Πολίτη, Υγείας και Εσωτερικών καθορίζονται οι ειδικότεροι όροι σχετικά με τη διαδικασία ελέγχου, διαπίστωσης των παραβάσεων, βεβαίωσης και είσπραξης των σχετικών προστίμων, το ύψος των επιβαλλόμενων προστίμων, η διάθεση των εσόδων από τα επιβληθέντα πρόστιμα, και κάθε άλλο αναγκαίο θέμα για την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων, εκτός εάν προβλέπεται σχετικώς ειδικότερη εξουσιοδοτική διάταξη.»

Άρθρο 17
Απαγόρευση κατανάλωσης καπνού σε υπαίθριους χώρους

Η περίπτωση στ΄ της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του ν. 3730/2008 (Α΄ 262) αντικαθίσταται και η παράγραφος 1 του άρθρου 2 του ν. 3730/2008 διαμορφώνεται ως εξής:

«Άρθρο 2
Ρυθμίσεις για τα προϊόντα καπνού

1. Από τη δημοσίευση του παρόντος απαγορεύεται:

α) η πώληση προϊόντων καπνού σε ανηλίκους και από ανηλίκους,

β) η τοποθέτηση προϊόντων καπνού σε προθήκες επιχειρήσεων μαζικής εστίασης και επιχειρήσεων αναψυχής,

γ) η κατασκευή, η προβολή, η εμπορία και η πώληση αντικειμένων που έχουν την εξωτερική μορφή προϊόντων καπνού και συναφών προϊόντων, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 του ν. 4419/2016,

δ) η διαφήμιση και πώληση προϊόντων καπνού σε χώρους υπηρεσιών υγείας και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων όλων των βαθμίδων δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου, καθώς και στα κυλικεία των ιδρυμάτων και των υπηρεσιών αυτών,

ε) η πώληση προϊόντων καπνού και το κάπνισμα σε χώρους παροχής υπηρεσιών διαδικτύου και παιχνιδιών τεχνητής νοημοσύνης και

στ) η κατανάλωση προϊόντων καπνού σε κλειστούς και υπαίθριους χώρους διεξαγωγής αθλοπαιδιών, ψυχαγωγίας και συγκέντρωσης ανηλίκων, σε κλειστούς χώρους ομαδικών αθλημάτων και κλειστούς χώρους αθλητικών εκδηλώσεων. Για κάθε παράβαση της παρούσας διάταξης επιβάλλεται πρόστιμο ύψους διακοσίων (200) ευρώ στους παρανόμως καπνίζοντες και πεντακοσίων (500) ευρώ στους υπεύθυνους διαχείρισης των παραπάνω χώρων. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Προστασίας του Πολίτη, Υγείας και Εσωτερικών καθορίζονται οι ειδικότεροι όροι σχετικά με την απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς και υπαίθριους χώρους όπου υπάρχουν ανήλικοι,

ζ) η κάθε είδους διαφήμιση και προώθηση προϊόντων καπνού σε όλους τους εξωτερικούς, υπαίθριους και εσωτερικούς χώρους. Εξαιρούνται οι εσωτερικοί χώροι των σημείων πώλησης προϊόντων καπνού. Ως εξωτερικός χώρος νοείται και η πρόσοψη και λοιπές πλευρές του κουβουκλίου, οι τέντες και ο περιβάλλων χώρος του περιπτέρου. Οι υπαίθριοι χώροι λογίζονται κατά την έννοια του άρθρου 1 του ν. 2946/2001 (Α΄ 224). Στους εσωτερικούς χώρους περιλαμβάνονται ενδεικτικά οι κινηματογράφοι, τα θέατρα, οι στρατιωτικές μονάδες, τα Δικαστήρια, όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, τα ξενοδοχεία και πάσης φύσεως τουριστικά καταλύματα, καθώς και τα εμπορικά καταστήματα.

Δεν συνιστά προώθηση προϊόντων η διενεργούμενη σύμφωνα με τους κανόνες του Διεθνούς Κώδικα Δεοντολογίας για την Πρακτική της Έρευνας Αγοράς και της Κοινωνικής Έρευνας (International Code of Marketing and Social Research Practice), του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Κοινής Γνώμης και Έρευνας Αγοράς (ICC/ESOMAR) και του Κώδικα Δεοντολογίας του Συλλόγου Εταιρειών Δημοσκόπησης και Έρευνας Αγοράς (ΣΕΔΕΑ) έρευνα αγοράς. Ως έρευνα αγοράς νοείται η συστηματική συλλογή και ανάλυση των απόψεων ή θέσεων ατόμων ή οργανισμών με τη χρήση μεθόδων των εφαρμοσμένων κοινωνικών επιστημών και στόχο την υποβοήθηση προσώπων ή φορέων στη λήψη αποφάσεων.

η) Απαγορεύεται η προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων προϊόντων καπνού στους κινηματογράφους.»

Άρθρο 18
Καπνικά μασώμενα προϊόντα

Η παράγραφος 22 του άρθρου 96 του ν. 4600/2019 (Α΄ 43), όπως τροποποιεί τα άρθρα 15 παράγραφος 2, 17 παράγραφος 13 και 18β του ν. 4419/2016 (Α΄ 174), αντικαθίσταται ως εξής:

«Οι διατάξεις της παραγράφου 13 του άρθρου 17 και του άρθρου 18β αρχίζουν να ισχύουν έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Η διάταξη της παραγράφου 2 του άρθρου 15 αρχίζει να ισχύει από 01.04.2020.»

(...)

Άρθρο 52

Η παράγραφος 22 του άρθρου 96 του ν. 4600/2019 (Α΄ 43), όπως τροποποιεί τα άρθρα 15 παράγραφος 2, 17 παράγραφος 13 και 18β του ν. 4419/2016 (Α΄ 174), αντικαθίσταται ως εξής:

«Οι διατάξεις της παραγράφου 13 του άρθρου 17 αρχίζουν να ισχύουν έξι (6) μήνες από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 15 και του άρθρου 18β αρχίζουν να ισχύουν από 01.04.2020».

Άρθρο 53
Έναρξη ισχύος

Η ισχύς του παρόντος αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως εκτός αν άλλη διάταξη ορίζει διαφορετικά.

Παραγγέλλομε τη δημοσίευση του παρόντος στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και την εκτέλεσή του ως νόμου του Κράτους.

Αθήνα, 16 Οκτωβρίου 2019

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας
ΠΡΟΚΟΠΙΟΣ Β. ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ

Αρ.Πρωτ.Δ1γ/Γ.Π./οικ.55959/26-07-2019

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ
ΔΙΕΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ & ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ
ΤΜΗΜΑ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ
Πληροφορίες : Κ. Μωραΐτου, Μ. Χεργκελετζάκη
Τηλέφωνα : 2132161343, 1346,
Τηλεομοιοτυπία : 2132131907
Email : tyk(ΣΤΟ)moh.gov.gr

ΘΕΜΑ: «Eφαρμογή της Αντικαπνιστικής Νομοθεσίας».

Σχετ: 1. Ο Ν. 3420/2005 (ΦΕΚ 298/ τ. Ά 2005) «Κύρωση της Σύμβασης Πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον έλεγχο του καπνού».
2. Ο N 3730/2008 (ΦΕΚ 262/ τ. Ά/ 2008) «Προστασία ανηλίκων από τον καπνό & αλκοόλ και άλλες διατάξεις».
3. Ο N. 3868/2010 (Φ.Ε.Κ 129/ τ. Ά/ 2010) «Περί αναβάθμισης του Ε.Σ.Υ., απαγόρευση του καπνίσματος και άλλων διατάξεων».
4. Το άρθρο 35 του Ν. 3896/2010 (ΦΕΚ 207/ τ. Ά/ 2010).
5. Το άρθρο 80 του Ν. 3918/2011 (ΦΕΚ 31 / τ. Ά/ 2011).
6. Το άρθρο 45 του Ν. 3986/2011 (ΦΕΚ 152/ τ. Ά/ 2011).
7. Το άρθρο 1 υποπαράγραφος Ι6 του Ν. 4254/2014 (ΦΕΚ 85/ τ. Ά/ 2014).
8. Ο Ν. 4419/2016 (ΦΕΚ 174/ τ. Ά/ 2016) με τον οποίον έγινε η προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς την Οδηγία 2014/40/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 3ης Απριλίου 2014 για την προσέγγιση των νομοθετικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την κατασκευή, την παρουσίαση και την πώληση προϊόντων καπνού και συναφών προϊόντων και την κατάργηση της οδηγίας 2001/37/ ΕΚ.
9. Το άρθρο 96 του Ν. 4472/2017 (ΦΕΚ 96/ τ. Ά/ 2017).
10. Το ΠΔ 121/2017 (ΦΕΚ 148/ τ. Α’/ 2017) «Οργανισμός του Υπουργείου Υγείας».
11. Η ΥΑ Υ1/Γ.Π./οικ.76017 (ΦΕΚ 1001/τ. ΄Β/ 2002) απαγόρευση καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, μεταφορικά μέσα κλπ.
12. Η Κ.Υ.Α. 104720 (ΦΕΚ 1315/τ. ΄Β/ 2010) η οποία καθορίζει τα όργανα, τις διαδικασίες ελέγχου πιστοποίησης των παραβάσεων και επιβολής των προβλεπόμενων κυρώσεων, καθώς και των κριτηρίων προσδιορισμού του ύψους του προστίμου , της διαδικασίας είσπραξης των προστίμων καθώς και άλλης αναγκαίας λεπτομέρειας για τη εφαρμογή του ν. 3868/2010(Φ.Ε.Κ. 129/τ. ΄Β./2010).
13. Η Κ.Υ.Α. Γ.Π./Δ2β/οικ.2986 (ΦΕΚ 103/τ.΄Β/24-01-2019) «Καθορισμός όρων και προϋποθέσεων για τη λειτουργία χώρων καπνιζόντων εντός καζίνο, των κέντρων διασκέδασης με ζωντανή μουσική… όπως αντικαταστάθηκε και ισχύει με το άρθρο 1 υποπαρ. Ι.6. του ν. 4254/2014(85/Α’).
14. H Yγ. Διάταξη με αρ. Υ1γ/ΓΠ. οικ. 47829 «Υγειονομικοί όροι και προϋποθέσεις λειτουργίας επιχειρήσεων τροφίμων /ποτών και άλλες διατάξεις.
15. Tο προοίμιο του Καταστατικού του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που δηλώνεται ότι η απόλαυση του υψηλότερου δυνατού επιπέδου υγείας είναι ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα κάθε ανθρώπου χωρίς διάκριση λόγω φυλής, θρησκείας, πολιτικών πεποιθήσεων, νομικών ή κοινωνικών συνθηκών.
16. Η συνθήκη της Λισσαβόνας, που υπεγράφη στις 13-12-2007.
17. Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΟΔΔΑ) (1948).
18. Το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (Νέα Υόρκη-19 -12-1966 με σύνταξη από την Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα).
19. Το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα (Νέα Υόρκη – 19-12-1966 με σύνταξη από την Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα).
20. Η Συνθήκη για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRC, 1989).
21. Η Εγκύκλιος της Υπηρεσίας μας με αριθμ. πρωτ. Γ.Π./Δ2β/οικ.8809 από 31-01-2018 με ΑΔΑ:6IΓΩ465ΦΥΟ-ΚΔΦ με θέμα «Απαγόρευση καπνίσματος – εφαρμογή της Αντικαπνιστικής Νομοθεσίας»
22. Η Εγκύκλιος της Υπηρεσίας μας με αριθμ. πρωτ. Δ1γ/Γ.Π./οικ.7291 από 29-01-2019 με θέμα «Στοιχεία υγειονομικών ελέγχων για το έτος 2018»

Το Υπουργείο Υγείας στο πλαίσιο της επίτευξης του βασικού στόχου της προστασίας και προάσπισης της Δημόσιας Υγείας, διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο μέσω της προσπάθειας για την καταπολέμηση τόσο του φαινομένου της εξάρτησης από το κάπνισμα όσο και των αρνητικών συνεπειών της χρήσης προϊόντων καπνού στο σύνολο του πληθυσμού. Βασικός πυλώνας είναι ο τομέας της πρόληψης μέσω της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης του κοινωνικού συνόλου καθώς και ευάλωτων ομάδων πληθυσμού ( π.χ. ανήλικων) σχετικά με τις βλαβερές επιπτώσεις του καπνίσματος.

Στόχος της παρούσης εγκυκλίου είναι η διασφάλιση της Δημόσιας Υγείας μέσω της αποτροπής των δυσμενών επιδράσεων του καπνίσματος σε όλους τους δημόσιουςχώρους και χώρους συνάθροισης κοινού. Βασικό στοιχείο πέραν των απαραίτητων και αδιάλειπτων ενεργειών ενημέρωσης του κοινού αποτελεί και η υπενθύμιση της κείμενης νομοθεσίας προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και η εντατικοποίηση των ελέγχων αναφορικά με την ορθή και αυστηρή τήρηση του ανωτέρω σχετικού θεσμικού πλαισίου κατά προτεραιότητα:

I. Σε όλα τα κτίρια όπου στεγάζονται Γραφεία Δημοσίων Υπηρεσιών, Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου που εποπτεύονται και επιχορηγούνται από το Κράτος, Οργανισμοί και άλλα Ιδρύματα (Ο.Τ.Ε., Δ.Ε.Η., ΕΛ.ΤΑ. κ.λπ).

II. Σε όλες τις μονάδες παροχής Υπηρεσιών Υγείας, όπως:

1. Νοσοκομεία,
2. Ιδιωτικές Κλινικές,
3. Κέντρα Υγείας,
4. Περιφερειακά Ιατρεία,
5. Δημοτικά Ιατρεία,
6. Ιατρεία Νομικών Προσώπων Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου,
7. Ιδιωτικά Ιατρεία – Οδοντιατρεία,
8. Φαρμακεία,
9. Λοιπές μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Π.Φ.Υ.),
10. Σε κάθε άλλο χώρο που δεν αναφέρεται παραπάνω, όπου παρέχονται υπηρεσίες υγείας.

III. Σε όλους τους χώρους που παρέχεται εκπαίδευση όπως:

1. Σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Δημόσια ή Ιδιωτικά),
2. Σχολεία Δευτεροβάθμιας και Μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Δημόσια ή Ιδιωτικά),
3. Πανεπιστήμια, Τεχνολογικά Ιδρύματα και γενικά Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευση,
4. Φροντιστήρια.

IV. Στα νηπιαγωγεία, παιδικούς σταθμούς, βρεφονηπιακούς σταθμούς, παιδότοπους.

V. Σε κλειστούς χώρους διεξαγωγής αθλοπαιδιών, ομαδικών αθλημάτων και αθλητικών εκδηλώσεων.

VI. Στους κλειστούς ή στεγασμένους χώρους των χώρων παροχής υπηρεσιών διαδικτύου, καθώς επίσης

α) σε όλους τους δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους, κλειστούς ή στεγασμένους, που χρησιμοποιούνται για την παροχή εργασίας,

(β) στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος

(γ) στους παντός είδους κλειστούς χώρους αναμονής

(δ) στα αεροδρόμια, εξαιρουμένων των χώρων που ειδικά θα προσδιοριστούν για τους καπνιστές,

(ε) στους σταθμούς μεταφορικών μέσων και επιβατικών σταθμών λιμένων,

(στ) στα παντός είδους κυλικεία,

(ζ) στα παντός είδους μέσα μαζικής μεταφοράς συμπεριλαμβανομένων των επιβατηγών δημόσιας χρήσης αυτοκινήτων, με μετρητή (ταξί) και αγοραίων,

η) στα πάσης φύσεως αυτοκίνητα, ιδιωτικής και δημοσίας χρήσης, όταν επιβαίνουν ανήλικοι κάτω των 12 ετών.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι τα συγκεντρωτικά στοιχεία σύμφωνα με την ΚΥΑ (σχετ. 12) που προβλέπεται να υποβάλλονται στο Υπουργείο Υγείας είναι εξαιρετικά ανεπαρκή και δεδομένου ότι κατά τη διεξαγωγή του Υγειονομικού Ελέγχου πραγματοποιείται παράλληλα και ο έλεγχος της εφαρμογής της αντικαπνιστικής νομοθεσίας (σχετ.22) θα πρέπει να αποστέλλετε τα στοιχεία σύμφωνα με το νόμο 3730/2008.

Επιπρόσθετα παρακαλούμε να μας γνωρίσετε τις ενέργειες στις οποίες θα προβείτε προκειμένου να καταστεί αποτελεσματικότερη η εφαρμογή της νομοθεσίας (εντατικοποίηση ελέγχων, επιβολή κυρώσεων σε περίπτωση παραβάσεων κλπ.).

Οι λοιποί αρμόδιοι ελεγκτικοί φορείς στους οποίους κοινοποιείται το παρόν, παρακαλούνται για την διενέργεια συνεχών και αδιάλειπτων ελέγχων και την ενημέρωση της Υπηρεσίας μας καθώς και την υποβολή προτάσεων για την ορθότερη εφαρμογή της νομοθεσίας.

Σε κάθε περίπτωση παρακαλούνται όλοι οι συναρμόδιοι φορείς για την πιστή τήρηση των όρων της νομοθεσίας, ώστε να διασφαλίζεται η δημόσια υγεία και το περιβάλλον, με προτεραιότητα στις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού (π.χ. σε εκπαιδευτικά, νοσηλευτικά ιδρύματα, κλπ.) και σε όλους τους δημόσιους χώρους γενικότερα.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΒΑΣ. ΚΙΚΙΛΙΑΣ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ 2018

Αριθμ. Πρωτ.: Γ.Π. /Δ2β/οικ.8809/31-01-2018

ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ
· ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ
ΤΜΗΜΑ Β΄ - ΛΟΙΠΩΝ ΕΞΑΡΤΗΣΕΩΝ
· ΔΙΕΘΥΝΣΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ
ΤΜΗΜΑ Γ’ - ΤΜΗΜΑ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ
Πληροφορίες : Ε. Σκοπελίτης, Ι. Λιάκουρας, Μ.
Μυρίλλα, Κ. Μωραΐτου, Μ., Χεργκελετζάκη
Τηλέφωνα : 2132161232, 1302, 1418, 1343, 1346
Τηλεομοιοτυπία : 2132131907
Email : exartiseis_b(ΣΤΟ)moh.gov.gr,
tyk(ΣΤΟ)moh.gov.gr 

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ

ΘΕΜΑ: «Απαγόρευση καπνίσματος - εφαρμογή της Αντικαπνιστικής Νομοθεσίας».

Σχετ: 1. Ο Ν. 3420/2005 (ΦΕΚ 298/ τ. Ά 2005) «Κύρωση της Σύμβασης Πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τον έλεγχο του καπνού».
2. Ο N 3730/2008 (ΦΕΚ 262/ τ. Ά/ 2008) «Προστασία ανηλίκων από τον καπνό & αλκοόλ και άλλες διατάξεις».
3. Ο N. 3868/2010 (Φ.Ε.Κ 129/ τ. Ά/ 2010) «Περί αναβάθμισης του Ε.Σ.Υ., απαγόρευση του καπνίσματος και άλλων διατάξεων».
4.Το άρθρο 35 του Ν. 3896/2010 (ΦΕΚ 207/ τ. Ά/ 2010).
5. Το άρθρο 80 του Ν. 3918/2011 (ΦΕΚ 31 / τ. Ά/ 2011).
6. Το άρθρο 45 του Ν. 3986/2011 (ΦΕΚ 152/ τ. Ά/ 2011).
7. Το άρθρο 1 υποπαράγραφος Ι6 του Ν. 4254/2014 (ΦΕΚ 85/ τ. Ά/ 2014).
8. Ο Ν. 4419/2016 (ΦΕΚ 174/ τ. Ά/ 2016) με τον οποίον έγινε η προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας προς την Οδηγία 2014/40/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 3ης Απριλίου 2014 για την προσέγγιση των νομοθετικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την κατασκευή, την παρουσίαση και την πώληση προϊόντων καπνού και συναφών προϊόντων και την κατάργηση της οδηγίας 2001/37/ ΕΚ.
9. Το άρθρο 96 του Ν. 4472/2017 (ΦΕΚ 96/ τ. Ά/ 2017).
10. Το ΠΔ 121/2017 (ΦΕΚ 148/ τ. Α’/ 2017) «Οργανισμός του Υπουργείου Υγείας».
11. Η ΥΑ Υ1/Γ.Π./οικ.76017 (ΦΕΚ 1001/τ. ΄Β/ 2002) απαγόρευση καπνίσματος σε δημόσιους χώρους, μεταφορικά μέσα κλπ.
12. Η Κ.Υ.Α. 104720 (ΦΕΚ 1315/τ. ΄Β/ 2010) η οποία καθορίζει τα όργανα, τις διαδικασίες ελέγχου πιστοποίησης των παραβάσεων και επιβολής των προβλεπόμενων κυρώσεων, καθώς και των κριτηρίων προσδιορισμού του ύψους του προστίμου , της διαδικασίας είσπραξης των προστίμων καθώς και άλλης αναγκαίας λεπτομέρειας για τη εφαρμογή του ν. 3868/2010(Φ.Ε.Κ. 129/τ. ΄Β./ 2010).
13. Η Κ.Υ.Α. 134274 (ΦΕΚ 2931/τ. ΄Β/ 2011) Όροι –προϋποθέσεις για τη λειτουργία χώρων καπνιζόντων εντός καζίνο και των κέντρων διασκέδασης.
14. H Yγ. Διάταξη με αρ. Υ1γ/ΓΠ. οικ. 47829 «Υγειονομικοί όροι και προυποθέσεις λειτουργίας επιχειρήσεων τροφίμων /ποτών και άλλες διατάξεις.
15. Η εγκύκλιος με αρ. πρωτ. οικ.10790/13-03-2017 (ΑΔΑ: 61Γ0465ΦΥΟ-Ζ7Ε) του Υπουργείου Υγείας.
16.Tο προοίμιο του Καταστατικού του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας που δηλώνεται ότι η απόλαυση του υψηλότερου δυνατού επιπέδου υγείας είναι ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα κάθε ανθρώπου χωρίς διάκριση λόγω φυλής, θρησκείας, πολιτικών πεποιθήσεων, νομικών ή κοινωνικών συνθηκών.
17. Η συνθήκη της Λισσαβόνας, που υπεγράφη στις 13-12-2007.
18. Η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΟΔΔΑ) (1948).
19. Το Διεθνές Σύμφωνο για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (Νέα Υόρκη-19 -12-1966 με σύνταξη από την Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα).
20. Το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα (Νέα Υόρκη – 19-12-1966 με σύνταξη από την Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα).
21. Η Συνθήκη για τα Δικαιώματα του Παιδιού (CRC, 1989).

Στο πλαίσιο της επίτευξης του βασικού στόχου της προάσπισης της δημόσιας υγείας, το Υπουργείο Υγείας διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο μέσω της προσπάθειας για την καταπολέμηση, τόσο του φαινομένου της εξάρτησης από το κάπνισμα, όσο και των αρνητικών συνεπειών της χρήσης προϊόντων καπνού στο σύνολο του πληθυσμού. Υπό το πρίσμα αυτό, και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, η χώρα έχει ενεργό συμμετοχή στην αντίστοιχη προσπάθεια που γίνεται σε επίπεδο Ε.Ε. – με το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα την ενσωμάτωση της Οδηγίας 2014/40/ΕΕ, μέσω του Νόμου 4419/2016 – αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο – μέσω της κύρωσης της Σύμβασης Πλαίσιο για τον Έλεγχο του Καπνού (FCTC –Framework Convention on Tobacco Control) του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.

Αποτέλεσμα των προσπαθειών που γίνονται προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η σύνθεση ενός απαραίτητου νομοθετικού πλαισίου, που αξιολογείται, εμπλουτίζεται και βελτιώνεται διαρκώς, και αποτελεί το κυριότερο εργαλείο καταπολέμησης των αρνητικών συνεπειών του καπνίσματος και της ευαισθητοποίησης του πληθυσμού, αλλά και όλων των εμπλεκόμενων φορέων, η συμβολή των οποίων είναι καταλυτική, για το σημαντικό αυτό ζήτημα δημόσιας υγείας.

Στόχος της παρούσας είναι η ενημέρωση των εμπλεκομένων στην εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας για το κάπνισμα και τις επιμέρους πτυχές της, προκειμένου να τηρηθούν οι στόχοι της. Στο πλαίσιο αυτό, επισημαίνουμε και εφιστούμε την προσοχή για την ορθή και αυστηρή τήρηση των κατωτέρω:

Α. ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ

Με το Ν. 3730/2008, όπως αυτός τροποποιήθηκε με τα άρθρα 17 και 32 του Ν. 3868/2010, το άρθρο 35 του Ν. 3896/2010, το άρθρο 80 του Ν. 3918/2011 και το άρθρο 96 του Ν 4472/2017, απαγορεύεται:

1.α) η πώληση προϊόντων καπνού σε ανηλίκους και από ανηλίκους,

β) η τοποθέτηση προϊόντων καπνού σε προθήκες επιχειρήσεων μαζικής εστίασης και επιχειρήσεων αναψυχής,

γ) η κατασκευή, προβολή, εμπορία και πώληση αντικειμένων που έχουν την εξωτερική μορφή προϊόντων καπνού,

δ) η διαφήμιση και πώληση προϊόντων καπνού σε χώρους Υπηρεσιών Υγείας και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων όλων των βαθμίδων Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου, καθώς και στα κυλικεία των Ιδρυμάτων και των Υπηρεσιών αυτών,

ε) η πώληση προϊόντων καπνού και το κάπνισμα σε χώρους παροχής υπηρεσιών διαδικτύου και παιχνιδιών τεχνητής νοημοσύνης και

στ) η κατανάλωση προϊόντων καπνού σε κλειστούς χώρους διεξαγωγής αθλοπαιδιών, ομαδικών αθλημάτων και αθλητικών εκδηλώσεων,

ζ) η κάθε είδους διαφήμιση και προώθηση προϊόντων καπνού σε όλους τους εξωτερικούς, υπαίθριους και εσωτερικούς
χώρους.
Εξαιρούνται οι εσωτερικοί χώροι των σημείων πώλησης προϊόντων καπνού.
Ως εξωτερικός χώρος νοείται και η πρόσοψη και λοιπές πλευρές του κουβουκλίου, οι τέντες και ο περιβάλλων χώρος του περιπτέρου. Οι υπαίθριοι χώροι λογίζονται κατά την έννοια του άρθρου 1 του ν. 2946/2001 (ΦΕΚ 224 Α').
Στους εσωτερικούς χώρους περιλαμβάνονται ενδεικτικά οι κινηματογράφοι, τα θέατρα, οι στρατιωτικές μονάδες, τα Δικαστήρια, όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, τα ξενοδοχεία και πάσης φύσεως τουριστικά καταλύματα, καθώς και τα εμπορικά καταστήματα,

η) η προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων προϊόντων καπνού στους κινηματογράφους.

2. α) Κάθε συνοδευτική ένδειξη σε συσκευασίες προϊόντων καπνού, καθώς και κάθε μορφή διαφημιστικής προβολής ή καταχώρισης, σύμφωνα με τις οποίες η χρήση των προϊόντων καπνού εμφανίζει μειωμένο κίνδυνο για την υγεία και
(β) η κυκλοφορία προϊόντων, που διατίθενται για τη διακοπή του καπνίσματος.

3. Η πώληση προϊόντων καπνού με μηχανήματα αυτόματης πώλησης, καθώς και η πώληση μεμονωμένων σιγαρέτων ή σιγαρέτων σε συσκευασία μικρότερη των είκοσι τεμαχίων.

4. Η δωρεάν διανομή προϊόντων καπνού, με εξαίρεση τη διανομή που γίνεται για σκοπούς έρευνας αγοράς.

Πέρα από τις λοιπές απαγορευτικές ή περιοριστικές διατάξεις, απαγορεύεται πλήρως το κάπνισμα και η κατανάλωση προϊόντων καπνού στους ακόλουθους χώρους:

(α) σε όλους τους δημόσιους ή ιδιωτικούς χώρους, κλειστούς ή στεγασμένους, που χρησιμοποιούνται για την παροχή εργασίας,

(β) σε όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, ιδίως τα καταστήματα παρασκευής και προσφοράς φαγητών, ποτών, γλυκισμάτων, κάθε είδους παρασκευασμάτων γάλακτος, μικτών καταστημάτων και κέντρων διασκέδασης εξαιρουμένων των εξωτερικών τους χώρων, σε περίπτωση που είναι περιμετρικά ανοικτοί σε δύο πλευρές τουλάχιστον. Ως «εσωτερικός χώρος» νοείται και το αίθριο ή ο χώρος με συρόμενη ή αποσπώμενη οροφή, όπως και κάθε χώρος, με σκέπαστρο και ταυτόχρονα κλεισμένος με οποιονδήποτε τρόπο περιμετρικά

(γ) στους παντός είδους κλειστούς χώρους αναμονής,

(δ) στα αεροδρόμια, εξαιρουμένων των χώρων που ειδικά θα προσδιοριστούν για τους καπνιστές,

(ε) στους σταθμούς μεταφορικών μέσων και επιβατικών σταθμών λιμένων,

(στ) στα παντός είδους κυλικεία,

(ζ) στα παντός είδους μέσα μαζικής μεταφοράς συμπεριλαμβανομένων των επιβατηγών δημόσιας χρήσης
αυτοκινήτων, με μετρητή (ταξί) και αγοραίων,

η) στα πάσης φύσεως αυτοκίνητα, ιδιωτικής και δημοσίας χρήσης, όταν επιβαίνουν ανήλικοι κάτω των 12 ετών.

Στους χώρους πώλησης προϊόντων καπνού αναρτάται σε εμφανές σημείο ένδειξη σχετικά με την απαγόρευση πώλησης προϊόντων καπνού σε ανηλίκους.

Η τοποθέτηση προϊόντων καπνού είναι επιτρεπτή σε προθήκες οι οποίες βρίσκονται εντός του καταστήματος μετά το χώρο των ταμείων και στις οποίες παρέχεται πρόσβαση με τη μεσολάβηση προσωπικού του καταστήματος, τηρουμένων των διατάξεων της εθνικής και κοινοτικής νομοθεσίας.
Εξαιρούνται τα καταστήματα αφορολόγητων ειδών, τα περίπτερα και τα καταστήματα που πωλούν αποκλειστικά προϊόντα καπνού.

Με το Ν. 4254/2014, άρθρο 1 υποπαράγραφος Ι6, που αντικατέστησε την παρ. 2 του άρθρου 45 του Ν. 3986/2011, κατ’ εξαίρεση, στα καζίνο και στα κέντρα διασκέδασης με ζωντανή μουσική εμβαδού άνω των 300 τ.μ. και στα καταστήματα όπου νομίμως διεξάγονται τυχερά παίγνια, μπορούν να δημιουργούνται χώροι καπνιζόντων, οι οποίοι δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν το ένα δεύτερο (1/2) του συνολικού εμβαδού του καταστήματος. Για τη δημιουργία τέτοιων χώρων καταβάλλεται ετήσιο τέλος ποσού διακοσίων (200) ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο. Για την τήρηση της συγκεκριμένης διάταξης και τις ειδικότερες λεπτομέρειες της διαδικασίας εφαρμόζεται προς το παρόν η υπ. αρ. πρωτ.Υ1/Γ.Π.οικ.134274/23-11-2011 (ΦΕΚ Β΄2931) Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Υγείας & Κοινωνικής Αλληλεγγύης, ενώ σχεδιάζεται η παρέμβαση των αρμόδιων διοικητικών αρχών για τη βελτίωση και διόρθωση, όπου απαιτείται, του ρυθμιστικού αυτού πλαισίου.

Σύμφωνα με αυτή,  επισημαίνουμε ιδιαίτερα ότι:
α) ο χώρος καπνιζόντων πρέπει να έχει μέγιστο εμβαδόν έως το 1/2 των τετραγωνικών του ωφέλιμου εμβαδού του καταστήματος (αίθουσα πελατών),
β) να διακρίνεται σαφώς από τους χώρους μη καπνιζόντων με κατάλληλη σήμανση και
γ) στους λοιπούς χώρους πρέπει να τοποθετηθεί σήμανση ότι απαγορεύεται πλήρως το κάπνισμα.

Επιπρόσθετα, δυνάμει της υπ. αρ. Υ1/Γ.Π./οικ.76017 (ΦΕΚ 1001/τ.Β`/2002) Απόφασης του Υπουργού Υγείας, ειδικότερα απαγορεύεται το κάπνισμα:

α. Σε όλα τα κτίρια όπου στεγάζονται Γραφεία Δημοσίων Υπηρεσιών, Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου, Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου που εποπτεύονται και επιχορηγούνται από το Κράτος, Οργανισμοί και άλλα Ιδρύματα (Ο.Τ.Ε., Δ.Ε.Η., ΕΛ.ΤΑ. κ.λπ).

β. Σε όλες τις μονάδες παροχής Υπηρεσιών Υγείας, όπως:
1) Νοσοκομεία,
2) Ιδιωτικές Κλινικές,
3) Κέντρα Υγείας,
4) Περιφερειακά Ιατρεία,
5) Δημοτικά Ιατρεία,
6) Ιατρεία Νομικών Προσώπων Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου,
7) Ιδιωτικά Ιατρεία – Οδοντιατρεία,
8) Φαρμακεία,
9) Λοιπές μονάδες Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (Π.Φ.Υ.),
10) Σε κάθε άλλο χώρο που δεν αναφέρεται παραπάνω, όπου παρέχονται υπηρεσίες υγείας.

γ. Σε όλους τους χώρους που παρέχεται εκπαίδευση όπως:
1) Σχολεία Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (Δημόσια ή Ιδιωτικά),
2) Σχολεία Δευτεροβάθμιας και Μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (Δημόσια ή Ιδιωτικά),
3) Πανεπιστήμια, Τεχνολογικά Ιδρύματα και γενικά Ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευση,
4) Φροντιστήρια.

δ. Στα νηπιαγωγεία, παιδικούς σταθμούς, βρεφονηπιακούς σταθμούς, παιδότοπους.

ε. Σε κλειστούς χώρους διεξαγωγής αθλοπαιδιών, ομαδικών αθλημάτων και αθλητικών εκδηλώσεων.

ζ. Στους κλειστούς ή στεγασμένους χώρους των χώρων παροχής υπηρεσιών διαδικτύου.

Υπεύθυνοι για την εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων είναι για τα Νοσηλευτικά Ιδρύματα και τις Ιδιωτικές Κλινικές, οι Διοικητές και οι Διοικητικοί Διευθυντές. Για τους άλλους χώρους, οι άμεσοι προϊστάμενοι των υπηρεσιών των χώρων στέγασης αυτών. Για τους λοιπούς χώρους των ιδιωτικών επιχειρήσεων, οι υπεύθυνοι εκμετάλλευσης αυτών.

Με το Ν. 4419/2016 ενσωματώθηκε στην εθνική έννομη τάξη η Οδηγία 2014/40/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 3ης Απριλίου 2014 για την προσέγγιση των νομοθετικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σχετικά με την κατασκευή, την παρουσίαση και την πώληση προϊόντων καπνού και συναφών προϊόντων. Θα πρέπει να καταστεί απολύτως σαφές για την ορθή εφαρμογή του νόμου, τόσο από τους πολίτες και τους υπευθύνους διάθεσης στην αγορά, όσο και από τα ελεγκτικά όργανα, κατά τη διαδικασία διαπίστωσης των αντίστοιχων παραβάσεων, ότι όσον αφορά στα ηλεκτρονικά τσιγάρα, στα νέα προϊόντα καπνού και στα φυτικά προϊόντα για κάπνισμα, όπως αυτά ορίζονται από τον ανωτέρω νόμο, αυτά εξομοιώνονται με τα προϊόντα καπνού, ως προς τη χρήση, πώληση και διαφήμιση τους.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 23 αυτού, για την πώληση και διαφήμιση προϊόντων καπνού, νέων προϊόντων καπνού, ηλεκτρονικού τσιγάρου και φυτικών προϊόντων για κάπνισμα εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 2 του Ν. 3730/2008 και οι διατάξεις του άρθρου 3 της υπ’ αριθμ. Γ.Π. οικ. 104720/2010 απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Προστασίας του Πολίτη, Πολιτισμού και Τουρισμού. 

Επίσης, έχουν εφαρμογή στα προϊόντα καπνού, στα νέα προϊόντα καπνού, στο ηλεκτρονικό τσιγάρο και στα φυτικά προϊόντα για κάπνισμα και οι διατάξεις της υπ’ αριθμ. Υ1/Γ.Π.οικ. 81348/2005 απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης, Οικονομίας και Οικονομικών, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Επικρατείας.

Αντίστοιχα, δυνάμει του άρθρου 24 για τη χρήση προϊόντων καπνού, νέων προϊόντων καπνού, ηλεκτρονικού τσιγάρου και φυτικών προϊόντων για κάπνισμα εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 3 του Ν. 3730/2008 και οι διατάξεις του άρθρου 3 της υπ’ αριθμόν Γ.Π. οικ. 104720/2010 απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Προστασίας του Πολίτη, Πολιτισμού και Τουρισμού. Επίσης, έχουν εφαρμογή στα προϊόντα καπνού, στα νέα προϊόντα καπνού, στο ηλεκτρονικό τσιγάρο και στα φυτικά προϊόντα για κάπνισμα και οι διατάξεις της υπ’ αριθμ. Υ1/Γ.Π./οικ.76017/2002 απόφασης του Υπουργού Υγείας και Πρόνοιας και οι διατάξεις της υπ’ αριθμόν Υ1/Γ.Π/οικ 93828/2011 απόφασης των Υπουργών Οικονομικών, Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, όπως έχει τροποποιηθεί. Περαιτέρω, ο Ν. 4419/2016, καθορίζει τις ειδικότερες προϋποθέσεις, προδιαγραφές και διαδικασίες που θα πρέπει να τηρούνται όσον αφορά στα προϊόντα καπνού και τα συναφή προϊόντα, προκειμένου να διατίθενται σε ελεύθερη κυκλοφορία, όπως είναι οι μέγιστες επιτρεπόμενες εκπομπές για πίσσα, νικοτίνη, μονοξείδιο του άνθρακα (προϊόντα καπνού), τα επιτρεπόμενα συστατικά και οι επιτρεπόμενες περιεκτικότητες αυτών, οι απαραίτητες πληροφορίες κοινοποίησης των συστατικών και προσθέτων και λοιπών στοιχείων, οι επισημάνσεις και οι συσκευασίες των προϊόντων, οι προειδοποιήσεις (γενικές ή συνδυασμένες), η εμφάνιση το περιεχόμενο και η παρουσίασή τους, η διαδικασία πώλησης και ο τρόπος διάθεσης στην αγορά, κλπ. Καθίσταται σαφές ότι για πρώτη φορά με το νόμο αυτό επιχειρείται να αντιμετωπιστεί δραστικά και συνολικά και με τρόπο ενιαίο και ομοιόμορφο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης, και όχι μόνο κρατών – μελών, ο έλεγχος επί των προϊόντων καπνού και των συναφών προϊόντων για την προστασία της δημόσιας Υγείας, καθώς και επιμέρους πτυχών της κυκλοφορίας τους. Για το λόγο αυτό στο άρθρο 23 ορίζονται σαφώς οι αρμόδιες εθνικές αρχές επιφορτισμένες με το έργο της υλοποίησης των στόχων που θέτει ο Νόμος, καθώς και οι αρχές εποπτείας της αγοράς, όσον αφορά στον έλεγχο της τήρησης των επιμέρους διατάξεων. Πιο συγκεκριμένα, με το άρθρο 23 του νόμου Αρμόδια Εθνική Αρχή για την άσκηση των αρμοδιοτήτων που απορρέουν από τις διατάξεις του είναι το Υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης, τη Διεύθυνση Ενεργειακών Βιομηχανικών και Χημικών Προϊόντων και τις περιφερειακές Χημικές Υπηρεσίες της Γενικής Διεύθυνσης του Γενικού Χημείου του Κράτους, καθώς και τη Γενική Διεύθυνση Τελωνείων και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης (ΕΦΚ) και τα Τελωνεία της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, οι οποίες μεριμνούν για την εφαρμογή των διατάξεων, συντονίζουν και ελέγχουν τις δράσεις των οικείων εποπτευόμενων υπηρεσιών. Αρμόδιες αρχές εποπτείας της αγοράς ορίζονται οι Υγειονομικές Υπηρεσίες των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης Β΄ βαθμού, οι Υπηρεσίες Εμπορίου των Περιφερειακών Ενοτήτων της Χώρας, τα τελωνεία και οι περιφερειακές Χημικές Υπηρεσίες του Γενικού Χημείου του Κράτους.

Καθίσταται σαφές ότι τόσο το εύρος της εφαρμογής, όσο και η πολυπλοκότητα της φύσης των επιμέρους ζητημάτων που άπτονται της εφαρμογής του νόμου, επιβάλουν τη διαρκή, στενή ταυτόχρονη και αποτελεσματική πρωτοβουλία και συνεργασία όλων ανεξαιρέτως των εμπλεκόμενων αρχών και υπηρεσιών, στον εντοπισμό τυχόν προβλημάτων και ακολούθως την βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου.

Β. ΟΡΓΑΝΑ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ – ΕΠΙΒΟΛΗ ΚΥΡΩΣΕΩΝ

Με το άρθρο 5 του Ν. 3730/2008, όπως ισχύει, καθορίζεται ότι Αρμόδιες αρχές για τον έλεγχο εφαρμογής του Νόμου, τη βεβαίωση των παραβάσεων και την επιβολή κυρώσεων είναι αφενός οι Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας & Κοιν. Μέριμνας- Τμήματα Περ. Υγιεινής& Υγ. Ελέγχου των Περιφερειακών Ενοτήτων της επικρατείας, οι Δ/νσεις Υγ. Ελέγχου & Περ. Υγιεινής του Ν. Αττικής και του Ν.Θεσσαλονίκης, η Δημοτική Αστυνομία, καθώς και οι λιμενικές αρχές στην περιοχή ευθύνης τους, αφετέρου ο Τομέας Ελέγχου Δημόσιας Υγείας και Ψυχικής Υγείας του Σώματος Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας (ΣΕΥΥΠ).
 Κατά τη διενέργεια του κατασταλτικού ελέγχου, οι κατά τόπο αρμόδιες αστυνομικές και λιμενικές αρχές, κατόπιν αιτήσεως του Τομέα Ελέγχου, υποχρεούνται να παρέχουν άμεση συνδρομή.

Με την υπ. αρ. 104720 (ΦΕΚ 1315/τ.Β`/25-8-10) ΚΥΑ των Υπουργών Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Οικονομικών, Εσωτερικών Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Προστασίας του Πολίτη και Πολιτισμού και Τουρισμού καθορίστηκαν τα όργανα, η διαδικασία ελέγχου, πιστοποίησης των παραβάσεων και επιβολής των προβλεπόμενων κυρώσεων, καθώς και των κριτηρίων προσδιορισμού του ύψους του προστίμου, της διαδικασίας είσπραξης των προστίμων αλλά και κάθε άλλης αναγκαίας λεπτομέρειας για την εφαρμογή του Νόμου 3868/2010. Σύμφωνα με αυτή, Αρμόδιες Αρχές για τον έλεγχο εφαρμογής του ν.3868/2010, καθώς και για τον έλεγχο εφαρμογής της κείμενης νομοθεσίας, κοινοτικής και εθνικής, τη βεβαίωση των παραβάσεων και την επιβολή κυρώσεων ορίζονται οι Υγειονομικές Υπηρεσίες των Οργανισμών Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α’ και Β΄ βαθμού, η δημοτική αστυνομία, καθώς και οι λιμενικές αρχές στην περιοχή ευθύνης τους, ενώ Όργανα Ελέγχου αποτελούν τα αρμόδια υγειονομικά όργανα των Υγειονομικών Υπηρεσιών των Οργανισμών Περιφερειακής και Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α` και Β` βαθμού, το ένστολο προσωπικό της Δημοτικής Αστυνομίας και το ένστολο προσωπικό των λιμενικών αρχών. Ο Τομέας Ελέγχου Δημόσιας Υγείας και Ψυχικής Υγείας του Σώματος Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας και Πρόνοιας (Σ.Ε.Υ.Υ.Π.). διερευνά τις σχετικές καταγγελίες παραβάσεων, συνεργάζεται σύμφωνα με τις αρμοδιότητές του με τις άλλες ελεγκτικές Αρχές, βεβαιώνει παραβάσεις και επιβάλλει τα οριζόμενα πρόστιμα για την ορθή εφαρμογή της απαγόρευσης χρήσης προϊόντων καπνού, νέων προϊόντων καπνού, ηλεκτρονικών τσιγάρων και φυτικών προϊόντων για το κάπνισμα. Κάθε ελεγκτικός μηχανισμός αυτοβούλως ή μετά από καταγγελία παρεμβαίνει στους δημόσιους και ιδιωτικούς χώρους και διενεργεί ελέγχους στην περιοχή ευθύνης του. Τα όργανα ελέγχου κατά την εκτέλεση του έργου τους και κατόπιν αιτήματός τους συνεπικουρούνται από τις κατά τόπους αστυνομικές και λοιπές αρχές, ή άλλες ελεγκτικές Υπηρεσίες, οι οποίες υποχρεούνται να ανταποκριθούν. Τα ανωτέρω όργανα ελέγχου διενεργούν τακτικούς ελέγχους, έκτακτους ελέγχους και ελέγχους κατόπιν καταγγελίας και ενημερώνουν εγγράφως την Προϊσταμένη τους Αρχή. Όπου κρίνεται σκόπιμο, με Πράξη του Προϊσταμένου της Αρμόδιας Υγειονομικής Αρχής της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, δημιουργούνται κοινά κλιμάκια από ένα υγειονομικό όργανο, ένα όργανο της δημοτικής αστυνομίας ή του λιμενικού, συνεπικουρούμενα, εφόσον παραστεί ανάγκη, από ένα αστυνομικό όργανο ή ένα στέλεχος άλλων ελεγκτικών υπηρεσιών, όπως ειδικότερα καθορίζονται με την εκάστοτε Πράξη συγκρότησης του κλιμακίου. Τα εντεταλμένα αρμόδια ελεγκτικά όργανα φέρουν και επιδεικνύουν κατά τη διάρκεια των ελέγχων την ταυτότητα της υπηρεσίας τους.

Η διαδικασία ελέγχου, ασκείται όπως προβλέπεται στους Οργανισμούς λειτουργίας των αρμοδίων ελεγκτικών Αρχών, αλλά και σύμφωνα με την ως άνω ΚΥΑ, ενώ η επιβολή κυρώσεων σε περιπτώσεις διαπιστωθείσας παράβασης ποικίλει αναλόγως του παραπτώματος και άλλων παραγόντων και γίνεται σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στα Παραρτήματα της εν λόγω ΚΥΑ.

Επισημαίνεται ιδιαίτερα πως βάσει του άρθρου 6 του ν. 3730/2008, όπως ισχύει,:

1. Η παράβαση των διατάξεων για την απαγόρευση του καπνίσματος από τους δημόσιους λειτουργούς, τους δημόσιους υπαλλήλους, τους υπαλλήλους των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και τους υπαλλήλους του δημόσιου τομέα, στους χώρους όπου είναι εγκατεστημένες οι υπηρεσίες τους, αποτελεί πειθαρχικό παράπτωμα και τιμωρείται σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν την πειθαρχική ευθύνη τους.

2. Σε όσους καπνίζουν ή καταναλώνουν προϊόντα καπνού κατά παράβαση του άρθρου 3 επιβάλλεται πρόστιμο πενήντα (50) έως πεντακόσια (500) ευρώ λαμβανομένης υπόψη τυχόν υποτροπής.

3. Σε κάθε υπεύθυνο διαχείρισης και λειτουργίας των χώρων της πρώτης παραγράφου του άρθρου 3, που ανέχεται την παραβίαση της διατάξεων του άρθρου 3, επιβάλλεται πρόστιμο από πεντακόσια (500) έως δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ, λαμβανομένης υπόψη τυχόν υποτροπής.
Στην τέταρτη υποτροπή ανακαλείται προσωρινά η άδεια λειτουργίας του καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος με απόφαση της αρχής, η οποία τη χορήγησε, για χρονικό διάστημα δέκα (10) ημερών, ενώ στην πέμπτη υποτροπή ανακαλείται οριστικά η άδεια λειτουργίας με απόφαση της αρχής, η οποία τη χορήγησε.

4. Σε όσους  πωλούν προϊόντα καπνού σε ανηλίκους ή ανέχονται παραβίαση της σχετικής διάταξης επιβάλλεται
πρόστιμο από πεντακόσια (500) έως δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ.
Η υποτροπή λαμβάνεται υπόψη για το ύψος του επιβαλλόμενου προστίμου.
Στην τέταρτη υποτροπή ανακαλείται προσωρινά η άδεια λειτουργίας, για χρονικό διάστημα δέκα (10) ημερών, ενώ στην πέμπτη ανακαλείται οριστικά η άδεια λειτουργίας με απόφαση της αρχής, η οποία τη χορήγησε.

5. Σε όσους παραβιάζουν τις διατάξεις του παρόντος σχετικά με τη διαφήμιση προϊόντων καπνού επιβάλλεται πρόστιμο από πεντακόσια (500) έως δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ λαμβανομένης υπόψη τυχόν υποτροπής.

Ιδιαίτερα επισημαίνεται πως η επιβολή πειθαρχικών κυρώσεων για την παράβαση των διατάξεων απαγόρευσης του καπνίσματος στους δημόσιους λειτουργούς, τους δημόσιους υπαλλήλους, τους υπαλλήλους ΟΤΑ, τους υπαλλήλους των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, τους υπαλλήλους των νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου και τους υπαλλήλους του ευρύτερου δημόσιου τομέα, στους χώρους που είναι εγκατεστημένες οι υπηρεσίες τους, συνίσταται σε επίπληξη ή οποία καταγράφεται επιτόπου στον προσωπικό υπηρεσιακό φάκελο του υπαλλήλου και επιβάλλεται και πρόστιμο ανάλογου ύψους με το διοικητικό που επισύρει η ίδια παράβαση. Κάθε επαναλαμβανόμενη παράβαση του ιδίου υπαλλήλου στον ίδιο ή άλλο χώρο ή αντίστοιχα επαναλαμβανόμενη παράβαση σε χώρο αρμοδιότητας του ιδίου Προϊσταμένου υπαλλήλου επισύρει διπλασιασμό του αμέσως προηγούμενου επιβληθέντος προστίμου έως το ανώτερο εκ του νόμου 3868/2010 προβλεπόμενο ποσό.

Σε ειδικές περιπτώσεις υπαλλήλων που, εξαντληθέντων όλων των ηπιότερων πειθαρχικών ποινών, από εξαιρετική δυστροπία αρνούνται να συμμορφωθούν ή Προϊσταμένων που παρά των επαναλαμβανόμενων παραβάσεων αρνούνται επιδεικτικώς να λάβουν μέτρα στην Υπηρεσία τους δεν αποκλείεται επιβολή έτι αυστηρότερων πειθαρχικών ποινών, κατά την κρίση του αρμόδιου Υπηρεσιακού−Πειθαρχικού Συμβουλίου.
 Τα πειθαρχικά πρόστιμα είναι ανάλογα των διοικητικών που επισύρει η ίδια παράβαση. Για κάθε παράβαση που διαπιστώνεται σε χώρο δημόσιας υπηρεσίας , προβλέπονται συγκεκριμένα πρόστιμα, που αναφέρονται σε ειδικό Πίνακα των παραρτημάτων της εν λόγω ΚΥΑ. Σε περίπτωση επανάληψης της παράβασης το Πειθαρχικό συμβούλιο οφείλει να διπλασιάσει το επιβαλλόμενο πρόστιμο. Το Πειθαρχικό Συμβούλιο οφείλει να συγκαλείται ταχύτατα προκειμένου να επιληφθεί των συγκεκριμένων παραβάσεων.

Για το πρόστιμο κριτήριο αποτελούν:

Α. Ο χώρος εντός του οποίου διαπιστώνεται η παράβαση.

Για τη εφαρμογή του νόμου ορίζεται η ακόλουθη σειρά προτεραιότητας:

- νοσηλευτικά ιδρύματα όλων των ειδών και των βαθμίδων ,

- εκπαιδευτικά ιδρύματα κατά προτεραιότητα: παιδικοί σταθμοί και νηπιαγωγεία, δημοτικά σχολεία, ειδικά σχολεία, δευτεροβάθμια εκπαίδευση όλων των τύπων, Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, Εκπαιδευτικά Ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, χώροι παροχής κάθε είδους τεχνικής εκπαίδευσης, χώροι παροχής παντός τύπου ιδιωτικής εκπαίδευσης,

-χώροι αθλητικών εγκαταστάσεων ,

-καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος,

-κέντρα διασκέδασης, κλπ.,

Β. Η μη λήψη μέτρων για την αποτροπή των παραβάσεων, όπως ενδεικτικά η μη απομάκρυνση των σταχτοδοχείων.

Γ. η μη ανάρτηση σήματος για την απαγόρευση του καπνίσματος

Δ. η μη ανταπόκριση του υπευθύνου λειτουργίας του καταστήματος σε διαμαρτυρία για την πραγματοποίηση της παράβασης και η μη κλήση των αρμοδίων οργάνων και η μη πραγματοποίηση συστάσεων στους παραβάτες.

Ε. η μη συνεργασία υπευθύνου της επιχείρησης με τα αρμόδια όργανα κατά τη διεξαγωγή του ελέγχου.

ΣΤ. η υποτροπή, ήτοι η επανάληψη της παράβασης στον ίδιο χώρο (δηλαδή η πλέον της μίας παράβαση των κείμενων διατάξεων, που βεβαιώνεται από τις αρμόδιες αρχές στον ίδιο δημόσιο χώρο ή στο ίδιο κατάστημα υγειονομικού ενδιαφέροντος).

Διευκρινίζεται ότι πρόστιμο επιβάλλεται τόσο στους υπευθύνους εφαρμογής των διατάξεων όσο και στον παραβάτη καπνιστή ή χρήστη προϊόντων καπνού, νέων προϊόντων καπνού, ηλεκτρονικού τσιγάρου και φυτικών προϊόντων για κάπνισμα.

Σύμφωνα με το άρθρο 3 του Ν. 3730/2008, όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 35 του Ν.3896/2010, για την παράβαση της απαγόρευσης καπνίσματος στα πάσης φύσεως αυτοκίνητα, ιδιωτικής και δημοσίας χρήσης, όταν επιβαίνουν ανήλικοι κάτω των 12 ετών, επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο ποσού 1.500 ευρώ στον επιβαίνοντα που καπνίζει ανεξάρτητα αν είναι οδηγός, ενώ διπλασιάζεται το πρόστιμο στο ποσό των 3.000 ευρώ, αν αυτός που καπνίζει οδηγεί αυτοκίνητο δημοσίας χρήσης. Επιπλέον στους οδηγούς των οχημάτων αυτών επιβάλλεται η αφαίρεση της άδειας ικανότητος οδήγησης για διάστημα ενός (1) μηνός για κάθε παράβαση έστω και αν δεν διέπραξαν οι ίδιοι την παράβαση, αλλά πρόσωπο που επιβαίνει στο αυτοκίνητο. Η διαπίστωση της παράβασης και η επιβολή των προαναφερόμενων διοικητικών ποινών γίνεται από τα αστυνομικά όργανα με τη διαδικασία του ως άνω (11) σχετικού

Επιπρόσθετα, ο Ν. 4419/2016 καθορίζει τόσο τα όργανα ελέγχου ανά πεδίο αρμοδιότητας (κοινοποίηση συστατικών ή πρόσθετων, εργαστηριακοί φυσικοχημικοί έλεγχοι, τεχνολογικοί – τεχνικοί – ηλεκτρολογικοί έλεγχοι, επιτόπιες δειγματοληψίες, επιθεωρήσεις σε χώρους παραγωγής, διάθεσης, συσκευασίας, αποθήκευσης και διανομής των προϊόντων καπνού και συναφών προϊόντων, είσπραξη τελών, κλπ), όσο και τις ακολουθούμενες διαδικασίες, αλλά και τα επιβαλλόμενα πρόστιμα και κυρώσεις, αναφορικά με τις υποχρεώσεις των κατασκευαστών, εισαγωγέων, καταστημάτων λιανικής πώλησης, κλπ.

Όπου διαπιστώνονται δυσκολίες εφαρμογής και απαιτούνται περαιτέρω διοικητικά μέτρα οι αρμόδιες αρχές οφείλουν να συνεργάζονται και να προβαίνουν σε αυτά για την αποτελεσματικότερη επίλυση τους,σε συνάφεια πάντα με τους στόχους της σχετικής νομοθεσίας.

Ειδικότερα, όλα τα όργανα που έχουν επιφορτιστεί με τον έλεγχο της εφαρμογής των διατάξεων αναφορικά με τις απαγορεύσεις χρήσης, αλλά και την κατασκευή, παρουσίαση, πώληση και προβολή προϊόντων καπνού και συναφών προϊόντων καλούνται να αναλάβουν πρωτοβουλίες για εντατικοποίηση των σχετικών ελέγχων, τακτικών κι έκτακτων, και την επιβολή των αντίστοιχων κυρώσεων, εφόσον διαπιστώνονται οι ανάλογες παραβάσεις.

Οι έλεγχοι αυτοί να γίνονται:

· με μεγάλη προσοχή και αυστηρότητα και να αφορούν κυρίως στον έλεγχο τήρησης των προβλεπόμενων από την κείμενη νομοθεσία.

· με πνεύμα καλής συνεργασίας με τους επαγγελματίες, αλλά και με πιστή εφαρμογή της σχετικής ισχύουσας νομοθεσίας. ώστε να υπάρξει ορθή και αποτελεσματική αντιμετώπιση των προβλημάτων που ανακύπτουν και να προστατευθεί και διασφαλισθεί άμεσα η Δημόσια Υγεία και το Περιβάλλον γενικότερα.

Επιπλέον, πρέπει να μεριμνήσουν για την ενημέρωση του κοινού κατά τρόπο άμεσο και αποτελεσματικό αναφορικά με τα διαθέσιμα μέσα επικοινωνίας και διαδικασίες για την υποβολή καταγγελιών.

Παρακαλούνται οι αρμόδιες ελεγκτικές Αρχές όπως αποστέλλουν τα αποτελέσματα των ελέγχων στο Τμήμα Υγιεινής και Υγειονομικών Ελέγχων της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας της Γεν. Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας και Ποιότητας Ζωής του Υπουργείου Υγείας .

Επιπλέον όλοι οι εμπλεκόμενοι ελεγκτές υπάλληλοι που υπηρετούν στις Υπηρεσίες σας να λάβουν γνώση, της παρούσας εγκυκλίου.

Οι φορείς και αρμόδιες υπηρεσίες στους οποίους απευθύνεται η παρούσα καλούνται να ενημερώσουν σχετικά όλα τα εμπλεκόμενα μέρη αρμοδιότητας τους και να λάβουν όλα τα απαραίτητα εκείνα μέτρα που κρίνονται αναγκαία για την ευαισθητοποίηση του κοινού και την πιστή εφαρμογή των ανωτέρω.

Το Υπουργείο Υγείας, συνεπές στο ρόλο του στην προάσπιση της δημόσιας υγείας, ιδιαίτερα των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού, και την ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου από τις συνέπειες του καπνίσματος, αλλά και την καταπολέμηση της εξάρτησης από τη χρήση των προϊόντων καπνού και συναφών προϊόντων, προβαίνει και θα εξακολουθεί να προβαίνει σε όλες τις σχετικές ενέργειες (έκδοση εγκυκλίων, αποφάσεων, νομοθετικές παρεμβάσεις), σε συνεργασία με τις λοιπές Αρμόδιες Αρχές. Η εφαρμογή της νομοθεσίας και η επακόλουθη δημιουργία ενός περιβάλλοντος απαλλαγμένου από τις επικίνδυνες συνέπειες της χρήσης των προϊόντων αυτών, όπου όλοι θα απολαμβάνουν το υψηλότερο δυνατό επίπεδο υγείας και ποιότητας ζωής, χωρίς διακρίσεις, αποκλεισμούς και με σεβασμό στα ατομικά δικαιώματα, αποτελεί συλλογικό στόχο, που απαιτεί, πέραν του ελέγχου, από όλους ανεξαιρέτως, αφοσίωση και επίδειξη αισθήματος ατομικής, κοινωνικής, επαγγελματικής ευθύνης.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΥΓΕΙΑΣ
Α. ΞΑΝΘΟΣ

ΝΟΜΟΣ 3868/2010 ΑΝΤΙΚΑΠΝΙΣΤΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

(Απόσπασμα από το Ν.3868/2010)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ
ΜΕΤΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΛΙΚΗ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ - ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ 3730/2008 ΚΑΙ 3370/2005

Αρθρο 17.

1. Η περίπτωση ζ' της παραγράφου 3 του άρθρου 13 του ν. 3370/2005 (ΦΕΚ 176 Α') αντικαθίσταται ως εξής:
«ζ. Διεύθυνση Εξαρτήσεων. Η διεύθυνση αυτή διαρθρώνεται στα εξής τμήματα: α) Τμήμα Α' «Εξαρτησιογόνων Ουσιών», β) Τμήμα Β' «Τμήμα Αντιμετώπισης Αλκοολισμού - Κατάχρησης Ουσιών» και γ) Τμήμα Γ' «Τμήμα Ψυχικών Εξαρτήσεων - Εθισμού».

2. Στην παράγραφο 1 του άρθρου 1 του ν. 3730/2008 η φράση «ασκείται από την Ειδική Υπηρεσία Προστασίας Ανηλίκων από τον Καπνό και το Αλκοόλ» αντικαθίσταται από τη φράση «ασκείται από τη Διεύθυνση Εξαρτήσεων της Γενικής Διευθύνσεως Δημόσιας Υγείας».

3. Στο τέλος της παραγράφου 1 του άρθρου 2 του ν. 3730/2008 προστίθενται εδάφια ως εξής:
«ζ) Η κάθε είδους διαφήμιση και προώθηση προϊόντων καπνού σε όλους τους εξωτερικούς, υπαίθριους και εσωτερικούς χώρους. Εξαιρούνται οι εσωτερικοί χώροι των σημείων πώλησης προϊόντων καπνού. Ως εξωτερικός χώρος νοείται και η πρόσοψη και λοιπές πλευρές του κουβουκλίου, οι τέντες και ο περιβάλλων χώρος του περιπτέρου. Οι υπαίθριοι χώροι λογίζονται κατά την έννοια του άρθρου 1 του ν. 2946/2001 (ΦΕΚ 224 Α). Στους εσωτερικούς χώρους περιλαμβάνονται ενδεικτικά οι κινηματογράφοι, τα θέατρα, οι στρατιωτικές μονάδες, τα Δικαστήρια, όλα τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, τα ξενοδοχεία και πάσης φύσεως τουριστικά καταλύματα, καθώς και τα εμπορικά καταστήματα.
η) Απαγορεύεται η προβολή διαφημιστικών μηνυμάτων προϊόντων καπνού στους κινηματογράφους.»

4. Στην περίπτωση α' της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του ν. 3730/2008 διαγράφονται οι φράσεις «εξαιρουμένων των χώρων που ειδικά θα προβλεφθούν για τους καπνιστές από την κατά περίπτωση αρμόδια αρχή ή όργανο, σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, που θα εκδοθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του παρόντος άρθρου».

5. Στο τέλος της περίπτωσης β της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του ν. 3730/2008 προστίθενται τα εξής:
«σε περίπτωση που είναι περιμετρικά ανοικτοί σε δύο πλευρές τουλάχιστον. Ως «εσωτερικός χώρος», για την εφαρμογή του παρόντος, νοείται και το αίθριο ή ο χώρος με συρόμενη ή αποσπώμενη οροφή, όπως και κάθε χώρος, με σκέπαστρο και ταυτόχρονα κλεισμένος με οποιονδήποτε τρόπο περιμετρικά.»

6. Στο άρθρο 3 του ν. 3730/2008 προστίθεται παράγραφος ως ακολούθως:
«Η απαγόρευση του καπνίσματος, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου ισχύει από 1.9.2010. Εξαιρούνται τα καζίνο και τα κέντρα διασκέδασης, άνω των 300 τ.μ., με ζωντανή μουσική, για τα οποία η απαγόρευση του καπνίσματος ισχύει από 1.6.2011. Με απόφαση του Υπουργού Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης καθορίζονται οι όροι και προϋποθέσεις συμμόρφωσης των καζίνο και των κέντρων αυτών για τη μεταβατική περίοδο.»

7. Η παράγραφος 1 του άρθρου 5 του ν. 3730/2008 αντικαθίσταται ως εξής:
«1. Στο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης αρμόδια για θέματα καπνού και αλκοόλ είναι η Διεύθυνση Εξαρτήσεων της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας.»

8. Στην παράγραφο 2 του άρθρου 5 του ν. 3730/2008, οι λέξεις «Η Ειδική Υπηρεσία» αντικαθίστανται με τις λέξεις «Η Διεύθυνση Εξαρτήσεων».

9. Μετά την περίπτωση η' της παραγράφου 2 του άρθρου 5 του ν. 3730/2008, προστίθεται εδάφιο ως εξής:
«Τα όργανα ελέγχου της εφαρμογής της νομοθεσίας για την απαγόρευση του καπνίσματος υποχρεούνται να υποβάλουν εξαμηνιαίες αναφορές και στατιστικά στοιχεία στη Διεύθυνση Εξαρτήσεων της Γενικής Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Με βάση τις αναφορές και τα στοιχεία αυτά συντάσσεται ετήσια έκθεση, η οποία υποβάλλεται στον Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.»

10. Στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 5 του ν. 3730/2008, μετά τη λέξη «αλκοόλ» προστίθεται εδάφιο ως εξής: «και διαχειρίζεται σχετικές καταγγελίες παραβάσεων του νόμου». Στο τελευταίο εδάφιο της παραγράφου 3 οι λέξεις «κατόπιν αιτήσεως» αντικαθίστανται με τις λέξεις «κατόπιν αιτήματος». Στο τέλος της παραγράφου προστίθεται η φράση: «Αρμόδιες αρχές για τον έλεγχο εφαρμογής του παρόντος, τη βεβαίωση των παραβάσεων και την επιβολή κυρώσεων είναι οι Διευθύνσεις Δημόσιας Υγείας των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, η δημοτική αστυνομία, καθώς και οι λιμενικές αρχές στην περιοχή ευθύνης τους.»

11. Το άρθρο 6 του ν. 3730/2008 αντικαθίσταται ως ακολούθως:

«1. Η παράβαση των διατάξεων για την απαγόρευση του καπνίσματος από τους δημόσιους λειτουργούς, τους δημόσιους υπαλλήλους, τους υπαλλήλους των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου και τους υπαλλήλους του δημόσιου τομέα, στους χώρους όπου είναι εγκατεστημένες οι υπηρεσίες τους, αποτελεί πειθαρχικό παράπτωμα και τιμωρείται σύμφωνα με τις διατάξεις που διέπουν την πειθαρχική ευθύνη τους.

2. Σε όσους καπνίζουν ή καταναλώνουν προϊόντα καπνού κατά παράβαση του άρθρου 3 επιβάλλεται πρόστιμο πενήντα (50) έως πεντακόσια (500) ευρώ. Η υποτροπή λαμβάνεται υπόψη για το ύψος του επιβαλλόμενου προστίμου.

3. Σε κάθε υπεύθυνο διαχείρισης και λειτουργίας των χώρων της πρώτης παραγράφου του άρθρου 3, που ανέχεται την παραβίαση της διατάξεων του άρθρου 3, επιβάλλεται πρόστιμο από πεντακόσια (500) έως δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ. Η υποτροπή λαμβάνεται υπόψη για το ύψος του επιβαλλόμενου προστίμου.
Στην τέταρτη υποτροπή ανακαλείται προσωρινά η άδεια λειτουργίας του καταστήματος υγειονομικού ενδιαφέροντος με απόφαση της αρχής, η οποία τη χορήγησε, για χρονικό διάστημα δέκα (10) ημερών.
Στην πέμπτη υποτροπή ανακαλείται οριστικά η άδεια λειτουργίας με απόφαση της αρχής, η οποία τη χορήγησε.

4. Σε όσους πωλούν προϊόντα καπνού και αλκοόλ σε ανηλίκους ή ανέχονται παραβίαση της σχετικής διάταξης του παρόντος επιβάλλεται πρόστιμο από πεντακόσια (500) έως δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ. Η υποτροπή λαμβάνεται υπόψη για το ύψος του επιβαλλόμενου προστίμου. Στην τέταρτη υποτροπή ανακαλείται προσωρινά η άδεια λειτουργίας με απόφαση της αρχής, η οποία τη χορήγησε, για χρονικό διάστημα δέκα (10) ημερών. Στην πέμπτη υποτροπή ανακαλείται οριστικά η άδεια λειτουργίας με απόφαση της αρχής, η οποία τη χορήγησε.

5. Σε όσους παραβιάζουν τις διατάξεις του παρόντος σχετικά με τη διαφήμιση προϊόντων καπνού επιβάλλεται πρόστιμο από πεντακόσια (500) έως δέκα χιλιάδες (10.000) ευρώ. Η υποτροπή λαμβάνεται υπόψη για το ύψος του επιβαλλόμενου προστίμου. Πέραν των ανωτέρω, κυρώσεις που προβλέπονται από άλλους νόμους διατηρούνται.

6. Με απόφαση των Υπουργών Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, Οικονομικών, Εσωτερικών, Προστασίας του Πολίτη και άλλων συναρμόδιων Υπουργών καθορίζονται τα όργανα, η διαδικασία ελέγχου, πιστοποίησης των παραβάσεων και επιβολής των πιο πάνω προστίμων, το ύψος των προστίμων, τα κριτήρια επιμέτρησης του ύψους του προστίμου, η διαδικασία είσπραξης των προστίμων, όπως και η διάθεση των εσόδων και κάθε άλλο σχετικό θέμα.»

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΝΗΛΙΚΩΝ ΑΠΟ ΚΑΠΝΟ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛ

Απόσπασμα από ΦΕΚ 1286/2009

Αριθμ. 88202
Υπουργική απόφαση σε εφαρμογή του άρθρ. 3 του ν. 3730/2008 για την προστασία ανηλίκων από τον καπνό και το αλκοόλ.

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ

Έχοντας υπόψη
1. Τη σύσταση της 2ας Δεκεμβρίου 2008 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου «περί ελέγχου του καπνού και απαγόρευσης του καπνίσματος».
2. Τα άρθρ. 8, 13, 16 του ν 3420/ 2005 (Φ.Ε.Κ. 298, τ.Α΄, 6.12.2005) «περί επικύρωσης της Σύμβασης Πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Π.Ο.Υ. για τον έλεγχο του καπνού».
3. Το άρθρ. 3 του ν. 3730/ 2008 (Φ.Ε.Κ. 262, τ.Α΄, 23.12.2008) «περί προστασίας ανηλίκων από τον καπνό και το αλκοόλ».
4. Την εισήγηση της Ειδικής Υπηρεσίας Προστασίας ανηλίκων από τον καπνό και το Αλκοόλ.
5. Την ανάγκη άμεσης έναρξης εφαρμογής των απαγορεύσεων του Αρθ. 3 ν. 3730/2008 από 1ης.7.2009.
6. Ότι από την παρούσα απόφαση δεν δημιουργείται δαπάνη εις βάρος του Κρατικού προϋπολογισμού,

αποφασίζουμε:

1. Στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος της περίπτωσης β της παραγράφου 1 του αρθ. 3 του ν. 3730/2008 «Προστασία των ανηλίκων από τον καπνό, τα αλκοολούχα ποτά και άλλες διατάξεις» (Φ.Ε.Κ. 262/2008), επιτρέπεται να δημιουργηθεί χώρος για καπνίζοντες πελάτες στις ακόλουθες περιπτώσεις και βάσει των εξής προϋποθέσεων:

Εφ’ όσον η συνολική επιφάνεια του καταστήματος, όπως προκύπτει από το μισθωτήριο συμβόλαιο ή άλλο ισοδύναμο έγγραφο, έχει μικτό εμβαδόν μέχρι 70 τ.μ., (παρ. 3 άρθ. 3), η επιχείρηση δύναται να επιλέξει να λειτουργήσει αποκλειστικά, ως χώρος καπνιζόντων, με δήλωση του κατά νόμου υπευθύνου του καταστήματος στην αρμόδια για την χορήγηση της άδειας λειτουργίας του Δημόσια Αρχή.

Για τη λειτουργία του καταστήματος ως χώρου καπνιζόντων θα πρέπει να τροποποιηθεί η άδεια λειτουργίας του. Η τροποποίηση αυτή προϋποθέτει, με την επιφύλαξη όλων των ισχυουσών διατάξεων, τα κάτωθι:

α. Το κατάστημα πρέπει να διαθέτει ή να εξοπλιστεί, με κατάλληλα και επαρκή μηχανήματα εξαερισμού και καθαρισμού του εσωτερικού αέρα. Η καταλληλότητα των μηχανημάτων κρίνεται από τις κατά τόπους αδειοδοτούσες Αρχές βάσει παγίων οδηγιών της Ειδικής Υπηρεσίας Προστασίας από τον Καπνό και το Αλκοόλ σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

β. Πρέπει να αναρτηθεί από τον υπεύθυνο λειτουργίας στην πρόσοψη, αλλά και στο εσωτερικό ειδικό σήμα, που θα αναφέρει ότι «το κατάστημα είναι χώρος για καπνίζοντες».

Τα καταστήματα τα οποία, δεν έχουν λάβει τον χαρακτηρισμό ως καταστήματα καπνιζόντων, με την ανωτέρω διαδικασία υπόκεινται στην πλήρη απαγόρευση καπνίσματος, από την 1η Ιουλίου 2009.

2. Τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος με συνολική επιφάνεια από 70 τ.μ. έως και 300 τ.μ., δύνανται να δημιουργήσουν χώρο καπνιζόντων. Για τη δημιουργία του χώρου αυτού απαιτείται προηγούμενη αίτηση του υπεύθυνου λειτουργίας της επιχείρησης στην αρμόδια Δημόσια Αρχή, που χορηγεί την άδεια λειτουργίας του καταστήματος και υποβολή όλων των αναγκαίων, σύμφωνα με τους όρους της παρούσης, δικαιολογητικών.

Ο χώρος καπνιζόντων πρέπει:

 α. Να έχει κατά μέγιστο εμβαδό ίσο με το 30 % του ωφέλιμου χώρου του καταστήματος.

 β. Να είναι πλήρως διαχωρισμένος από το υπόλοιπο κατάστημα.

 γ. Να είναι εξοπλισμένος με τα κατάλληλα για τον εξαερισμό του και τον καθαρισμό του εσωτερικού του αέρα μηχανήματα. Η καταλληλότητα των μηχανημάτων κρίνεται από τις κατά τόπους αδειοδοτούσες Αρχές βάσει παγίων οδηγιών της Ειδικής Υπηρεσίας Προστασίας από τον Καπνό και το Αλκοόλ σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης

δ. Να έχει εμφανή επιγραφή τόσο στο εσωτερικό του, όσο και στην εξωτερική επιφάνεια του διαχωριστικού του από το υπόλοιπο κατάστημα, ότι πρόκειται για χώρο καπνιζόντων. Σε όλο το υπόλοιπο κατάστημα πρέπει να αναρτηθούν σε εμφανή σημεία επιγραφές ότι απαγορεύεται πλήρως το κάπνισμα.

ε. Για τη χορήγηση της αιτούμενης άδειας δημιουργίας χώρου καπνιζόντων, πρέπει να υποβληθούν στην αρμόδια Δημόσια Αρχή, σχετική μελέτη για την κατασκευή και τον εξοπλισμό του χώρου καπνιζόντων, καθώς και πλήρης κάτοψη και τοπογραφικό του καταστήματος.

Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται η είσοδος , παραμονή και η οποιασδήποτε μορφής απασχόληση ανηλίκων στους χώρους καπνιζόντων. Επίσης απαγορεύεται η είσοδος και παραμονή των ανηλίκων στους ως άνω χώρους ακόμα και στις περιπτώσεις ιδιωτικών εκδηλώσεων, ανεξάρτητα εάν συνοδεύονται από ενήλικες.

3. Κέντρα διασκέδασης, με ζωντανή έγχορδη μουσική, άνω των τριακοσίων τετραγωνικών μέτρων (300 τ.μ.) δύνανται να δημιουργούν χώρο για καπνίζοντες, με εμβαδό ίσο, κατά μέγιστο, με το 40% του συνολικού χώρου του καταστήματος. Ο χώρος καπνιζόντων διαχωρίζεται από το υπόλοιπο κατάστημα με διαχωριστικό που έχει ελάχιστο ύψος δύο (2) μέτρα.

Ο εξαερισμός του χώρου πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τους όρους των περιπτώσεων γ, δ και ε της παραγράφου 2 της παρούσης. Εκτός του χώρου καπνιζόντων ο υπεύθυνος λειτουργίας του κέντρου πρέπει να λάβει όλα τα μέτρα όπως η τοποθέτηση επιγραφών, η μη ύπαρξη σταχτοδοχείων και η ενημέρωση από το προσωπικό για να τονιστεί ότι απαγορεύεται πλήρως το κάπνισμα. Η χορήγηση της άδειας για τη δημιουργία χώρου καπνιζόντων, με επακριβή καθορισμό αυτού, γίνεται από την αρμόδια για την έκδοση της άδειας λειτουργίας του Δημόσιας Αρχής, κατόπιν αιτήσεως του υπεύθυνου λειτουργίας του κέντρου, υποβολής των δικαιολογητικών και βάσει των όρων που αναφέρονται στην περίπτωση ε της παραγράφου 2 της παρούσης.

4. Οι επιχειρήσεις καζίνο, διέπονται από το ν. 2206/1994 και οι όροι σχετικά με την απαγόρευση του καπνίσματος στις αίθουσες παιχνιδιού, θα καθορισθούν κατόπιν διαβούλευσης με το Υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών και το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης.

Στους υπόλοιπους χώρους και στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, που λειτουργούν μέσα στο καζίνο, καθώς και στα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος που λειτουργούν σε ξενοδοχεία, πλοία και τρένα, εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα από τις παραγράφους 1, 2 και 3 της παρούσης, ως προς τους όρους εφαρμογής της πλήρους απαγόρευσης του καπνίσματος.

Στους κοινόχρηστους χώρους και τους χώρους υγιεινής των καζίνο και του συνόλου των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, ανεξαρτήτως εμβαδού, είδους παρεχομένων υπηρεσιών και αρχής χορήγησης της άδειας λειτουργίας τους, απαγορεύεται το κάπνισμα.

5. Τα καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος, ανεξαρτήτως εμβαδού, είδους παρεχομένων υπηρεσιών και αρχής χορήγησης της άδειας λειτουργίας τους, που δεν έχουν άδεια δημιουργίας χώρου καπνιζόντων, υπάγονται στην απαγόρευση χρήσης προϊόντων καπνού.

Στο πεδίο εφαρμογής της απαγόρευσης του νόμου, δεν εμπίπτουν οι εξωτερικοί χώροι ανάπτυξης τραπεζοκαθισμάτων των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, όπως οι χώροι αυτοί περιγράφονται στην άδεια λειτουργίας τους, ακόμη και αν καλύπτονται με σκέπαστρο.

Οι υπεύθυνοι λειτουργίας των καταστημάτων είναι υποχρεωμένοι να αναρτούν σε εμφανή σημεία του καταστήματος επιγραφές για την απαγόρευση του καπνίσματος, να αποσύρουν το σύνολο των σταχτοδοχείων, να ενημερώνουν τους πελάτες για την απαγόρευση και να λαμβάνουν όλα τα μέτρα για την απομάκρυνση των πελατών που παραβιάζουν τις απαγορεύσεις.

6. Αρμόδια αρχή, πέραν των όσων καθορισθούν από την κοινή υπουργική απόφαση της παρ. 3 του άρθρου 6 του ν. 3730/2008, για τον έλεγχο των παραβάσεων που αφορούν στη κατανάλωση προϊόντων καπνού σε χώρους που εμπίπτουν στην απαγόρευση του καπνίσματος, είναι ο Τομέας Ελέγχου Καπνού και Αλκοόλ του Σ.Ε.Υ.Υ.Π. (Σώματος Επιθεωρητών Υπηρεσιών Υγείας Πρόνοιας).

Τους Επιθεωρητές συνδράμουν στο έργο τους οι αστυνομικές και λιμενικές αρχές, σύμφωνα με την παρ.3 του άρθρου 5 του ν. 3730/ 2008.

Οι Αρμόδιες αρχές για τον έλεγχο, την βεβαίωση των παραβάσεων και την επιβολή των κυρώσεων στους κατά νόμο υπεύθυνους, θα καθορισθούν με την προβλεπόμενη από την παρ. 3 του άρθρου 6 του ν. 3730/2008, κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Ανάπτυξης και Υγείας και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού.

7. Στους χώρους των φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας και πρόνοιας, τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα και στους χώρους των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, κάθε βαθμίδας, τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα απαγορεύεται πλήρως το κάπνισμα.

Εξαιρούνται τα ψυχιατρικά ιδρύματα και οι μονάδες ψυχικής υγείας, καθώς για τους ασθενείς τους αποκλειστικά, δύναται να επιτραπεί το κάπνισμα κατόπιν έγγραφης γνωμάτευσης του θεράποντος ιατρού για θεραπευτικούς και μόνο λόγους.

8. Στους εργασιακούς χώρους του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, επιτρέπεται η δημιουργία χώρων για καπνίζοντες, υπό τους ακόλουθους όρους και προϋποθέσεις:

α. Η δημιουργία χώρου για καπνίζοντες επιτρέπεται, εφόσον υπάρχει σχετικό αίτημα από το αρμόδιο όργανο των εργαζομένων μόνο στις περιπτώσεις των  δημοσίων υπηρεσιών και των ιδιωτικών επιχειρήσεων που απασχολούν περισσότερους από 50 (πενήντα) εργαζόμενους.

β. Οι χώροι για καπνίζοντες, σε καμία περίπτωση δεν είναι χώροι εργασίας και θα είναι πλήρως διαχωρισμένοι από τους εργασιακούς χώρους και τους χώρους εξυπηρέτησης των συναλλασσόμενων και των επισκεπτών της δημόσιας υπηρεσίας ή της ιδιωτικής επιχείρησης. Το εμβαδό των χώρων καπνιζόντων θα καθορισθεί για τους χώρους της δημόσιας υπηρεσίας με απόφαση της διοίκησης μετά από συμφωνία με το αρμόδιο όργανο εκπροσώπησης των εργαζομένων και για τους χώρους της ιδιωτικής επιχείρησης κατόπιν συμφωνίας εργοδοτών και εκπροσώπων των εργαζομένων. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να παρακωλύεται η ομαλή λειτουργία της δημόσιας υπηρεσίας ή της ιδιωτικής επιχείρησης.

γ. Οι χώροι για καπνίζοντες θα διαθέτουν επαρκή εξοπλισμό και κατάλληλα μηχανήματα για τον καθαρισμό του εσωτερικού τους αέρα, σύμφωνα με την εισήγηση της Ειδικής Υπηρεσίας Προστασίας από τον Καπνό και το Αλκοόλ βάσει των σχετικών κατευθυντήριων οδηγιών της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

δ. Οι χώροι για καπνίζοντες θα χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από το προσωπικό της δημόσιας υπηρεσίας ή της κατά περίπτωση ιδιωτικής επιχείρησης και δεν αποτελούν ούτε δύνανται να περιλάβουν τμήμα των κοινόχρηστων χώρων ή των χώρων υγιεινής.

ε. Στους χώρους καπνιζόντων πρέπει να υπάρχουν στην είσοδο αλλά και στο εσωτερικό εμφανείς επιγραφές, ότι επιτρέπεται το κάπνισμα και δεν επιτρέπεται σε αυτούς η είσοδος ανηλίκων.

στ. Στις περιπτώσεις που δημόσιες υπηρεσίες, ή ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν διαμορφώσουν χώρο καπνιζόντων, θα υπάγονται στην πλήρη απαγόρευση χρήσης προϊόντων καπνού.

Από την 1.9.2009 απαγορεύεται κάθε μορφής διαφήμιση προϊόντων καπνού σε όλους τους εξωτερικούς και υπαίθριους χώρους. Η διαφήμιση προϊόντων καπνού επιτρέπεται μόνο στους εσωτερικούς χώρους των σημείων πώλησης προϊόντων καπνού.

Η παρούσα απόφαση επικαιροποιείται την 1.1.2010, με βάση την κτηθείσα εμπειρία και στην κατεύθυνση υλοποίησης των σκοπών του νόμου, εφαρμογής της αντικαπνιστικής πολιτικής και αποτελεσματικής προάσπισης της δημόσιας υγείας.

Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Αθήνα, 25 Ιουνίου 2009

Ο ΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ