ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ (Οδηγίες διδασκαλίας δημοτικού σχολείου)

ΥΛΗ Γεωγραφίας Ε’ Δημοτικού

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΩΡΕΣ

A. Ενότητα:

Οι χάρτες. Ένα εργαλείο για τη μελέτη του κόσμου

1

O χάρτης

Ενασχόληση με τις δραστηριότητες του Τετραδίου Εργασιών.

1

2

Τα είδη χαρτών

1

3

Η ταυτότητα του χάρτη: Τίτλος και Υπόμνημα

1

4

Η ταυτότητα του χάρτη: Κλίμακα

1

5

Προσανατολισμός

1

Σύνολο: 5 ώρες

B. Ενότητα:

Το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας

6

Η μορφή και το σχήμα της Ελλάδας

Ενασχόληση με τις δραστηριότητες του Τετραδίου Εργασιών.

1

7

Η θέση της Ελλάδας

1

8

Οι ακτές της Ελλάδας

1

9

Οι θάλασσες της Ελλάδας

1

10

Μεγάλα νησιωτικά συμπλέγματα και νησιά της Ελλάδας

1

11

Η ζωή στα νησιά

1

12

Οι παραθαλάσσιοι οικισμοί της Ελλάδας

1

13

Τα βουνά της Ελλάδας

1

14

Οι πεδιάδες της Ελλάδας

1

15

Η ζωή στα βουνά και στις πεδιάδες

1

16

Η έννοια του κλίματος – Διαφορές καιρού και κλίματος

1

17

Το κλίμα της Ελλάδας

1

18

Καιρός, κλίμα και ανθρώπινες δραστηριότητες

1

19

Οι ποταμοί της Ελλάδας

1

20

Οι λίμνες της Ελλάδας

1

21

Η ζωή στα ποτάμια και τις λίμνες της Ελλάδας

1

22

Η χλωρίδα και η πανίδα της Ελλάδας

1

23

Η βλάστηση της Ελλάδας

1

24

Χαρακτηριστικά οικοσυστήματα της Ελλάδας

1

25

Αλλαγές στην επιφάνεια της Γης

1

26

Ο ρόλος των ηφαιστείων και των σεισμών στις αλλαγές της φύσης

1

27

Οι φυσικές καταστροφές στο χώρο της Ελλάδας

1

 Σύνολο: 22 ώρες

Γ . Ενότητα: Το ανθρωπογενές περιβάλλον της Ελλάδας

28

Οι Έλληνες: Ένας λαός με μεγάλη και συνεχή ιστορία

Ενασχόληση με τις δραστηριότητες του Τετραδίου Εργασιών.

1

29

Ο πληθυσμός της Ελλάδας

1

30

Η γεωγραφική κατανομή του πληθυσμού της Ελλάδας

1

31

Τα μεγάλα αστικά κέντρα της Ελλάδας

1

32

Οι πόλεις της Ελλάδας

1

33

Η διοικητική διαίρεση της Ελλάδας

1

34

Τα γεωγραφικά διαμερίσματα και οι περιφέρειες της Ελλάδας

1

35

Οι νομοί της Ελλάδας

1

36

Η αγροτική παραγωγή στην Ελλάδα

1

37

Η κτηνοτροφική παραγωγή και η αλιεία στην Ελλάδα

1

38

Ο δασικός και ο ορυκτός πλούτος της Ελλάδας

1

49

Η βιομηχανική παραγωγή στην Ελλάδα

1

40

Οι Υπηρεσίες στην Ελλάδα

1

41

Οι συγκοινωνίες στην Ελλάδα

1

42

Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Να μη διδαχτεί

ΟΧΙ

43

Η σημασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Να μη διδαχτεί

ΟΧΙ

Σύνολο: 14 ώρες

Δ. Ενότητα: Ελληνισμός εκτός συνόρων

44

1. Κύπρος: το φυσικό περιβάλλον

Ενασχόληση με τις δραστηριότητες του Τετραδίου

1

45

2. Κύπρος: το ανθρωπογενές περιβάλλον

1

46

3. Ο ελληνισμός της διασποράς

Εργασιών.

1

47

Το ελληνικό στοιχείο στις αρχαίες ελληνικές εστίες

Να μη διδαχτεί

Σύνολο: 3 ώρες

Μερικό σύνολο: 44 ώρες

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:

Συνιστάται η υλοποίηση δραστηριοτήτων και η αξιοποίηση εκπαιδευτικού υλικού επιλογής του διδάσκοντα, καθώς και αξιοποίηση του ψηφιακού εξοπλισμού από την πλατφόρμα του ψηφιακού σχολείου.

ΠΡΟΤΑΣΗ:

Προτείνεται η υλοποίηση απλών συνθετικών εργασιών διάρκειας 5 ωρών επιλογής του εκπαιδευτικού αναφορικά με το ανθρωπογενές ή το φυσικό περιβάλλον της περιφέρειας που ανήκει το σχολείο σε συνδυασμό με δυνατότητες ανάπτυξης σε σχέση με αυτό (αντίστοιχα). Εναλλακτικά μπορεί να γίνει μια συνολική έρευνα αναφορικά με τις διδαχθείσες ενότητες (Β΄, Γ΄ & Δ΄ και η οποία να αφορά στην περιφέρεια στην οποία ανήκει η σχολική μονάδα.

Επίσης μπορεί να διατεθεί επιπλέον χρόνος έξι ωρών (06) για επαναδιαπραγμάτευση ζητημάτων της ύλης η οποία διδάχτηκε και για τα οποία οι εκπαιδευτικοί εκτιμούν ότι δυσκολεύουν τους μαθητές τους ή εμπεριέχουν εναλλακτικές αντιλήψεις και ιδέες και δημιουργούν παρανοήσεις.

Γενικό σύνολο: 55 ώρες

ΥΛΗ Γεωγραφίας ΣΤ’ Δημοτικού

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟ

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΩΡΕΣ

A. Ενότητα:

H Γη ως ουράνιο σώμα

1

Το σχήμα και οι κινήσεις της Γης

Ενασχόληση με τις δραστηριότητες του Τετραδίου Εργασιών.

1

2

Οι πόλοι, ο Ισημερινός, οι παράλληλοι κύκλοι και οι μεσημβρινοί της Γης

1

3

Οι γεωγραφικές συντεταγμένες της Γης

1

4

Ο άξονας και η περιστροφή της Γης − Ημέρα και Νύχτα

1

5

Η περιφορά της Γης − Οι εποχές

1

6

Το ηλιακό μας σύστημα

1

Σύνολο: 6 ώρες

B. Ενότητα: Το φυσικό περιβάλλον

7

Η κατανομή των ηπείρων και των ωκεανών

1

8

Ωκεανοί και θάλασσες

1

9

Η ατμόσφαιρα

Να μη διδαχτεί, υπάρχει παρόμοια ύλη στην Α΄ Γ/σίου.

ΟΧΙ

10

Οι κλιματικές ζώνες της Γης

1

11

Ζώνες βλάστησης

1

12

Το ανάγλυφο της Γης

Ενασχόληση με τις δραστηριότητες του Τετραδίου Εργασιών.

1

13

Οι μεγάλες οροσειρές, οι μεγάλες πεδιάδες

1

14

Τα μεγαλύτερα ποτάμια και οι μεγαλύτερες λίμνες της Γης

1

15

Η σημασία του υδρογραφικού δικτύου στη ζωή των ανθρώπων

1

16

Οι φυσικές καταστροφές και οι συνέπειές τους στη ζωή των ανθρώπων

1

17

Οι ανθρώπινες δραστηριότητες ως παράγοντας μεταβολών στην επιφάνεια της Γης

1

Σύνολο: 10 ώρες

Γ ΄ Ενότητα:

Η Γη ως χώρος ζωής του ανθρώπου

18

Η κατανομή του πληθυσμού στη Γη

Ενασχόληση με τις δραστηριότητες του Τετραδίου Εργασιών.

1

19

Γλώσσες και θρησκείες

1

20

Η ζωή στην έρημο

1

21

Η ζωή στις πολικές περιοχές

1

22

Η ζωή στα τροπικά δάση

1

23

Η ζωή στις εύκρατες περιοχές

1

Σύνολο: 6 ώρες

Δ. Ενότητα: Οι ήπειροι

24

Η ΕΥΡΩΠΗ: H ταυτότητα της Ευρώπης, Η θέση της Ευρώπης

Ενασχόληση με τις δραστηριότητες του Τετραδίου Εργασιών.

1

25

Ο οριζόντιος διαμελισμός της Ευρώπης.

1

26

Ο κατακόρυφος διαμελισμός της Ευρώπης.

1

27

Το κλίμα της Ευρώπης και οι ανθρώπινες δραστηριότητες.

Να μη διδαχτεί, υπάρχει παρόμοια ύλη στη Β΄ Γ/σίου.

ΟΧΙ

28

Η χλωρίδα και η πανίδα − Η βλάστηση της Ευρώπης.

Να μη διδαχτεί, υπάρχει παρόμοια ύλη στην Β΄ Γ/σίου.

ΟΧΙ

29

Οι κάτοικοι και τα κράτη της Ευρώπης.

Να υλοποιηθεί με τη μορφή συνθετικής εργασίας / project (5 ώρες).

Η προς διδασκαλία ύλη συμπεριλαμβάνεται σε αυτή της Α΄ Γυμνασίου, η οποία όμως είναι πλέον εμπλουτισμένη και θα διδαχτεί αναλυτικά.

1

30

Πολιτιστικά χαρακτηριστικά των λαών της Ευρώπης.

1

31

Αξιοθέατα, μνημεία & ιστορική συνέχεια των λαών της Ευρώπης.

1

32

Τομείς παραγωγής αγαθών και παροχής υπηρεσιών.

1

33

Οι σχέσεις των κρατών της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Ένωση.

1

34*

ΑΣΙΑ: Η ταυτότητα της Ασίας. Η θέση και το φυσικό περιβάλλον της Ασίας.

Να υλοποιηθεί με τη μορφή συνθετικής εργασίας / project (4 ώρες)

1 +1

35*

Τα κράτη της Ασίας.

1

36*

Οι κάτοικοι της Ασίας

1

37*

ΑΦΡΙΚΗ: Η ταυτότητα της Αφρικής

Η θέση και το φυσικό περιβάλλον της Αφρικής.

Να υλοποιηθεί με τη μορφή συνθετικής εργασίας / project (4 ώρες)

1 + 1

38*

Οι κάτοικοι και τα κράτη της Αφρικής

1 + 1

39*

ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ: Η ταυτότητα της Βόρειας Αμερικής

Η θέση και το φυσικό περιβάλλον της Βόρειας Αμερικής.

Να υλοποιηθεί με τη μορφή συνθετικής εργασίας / project (4 ώρες)

1 + 1

40*

Οι κάτοικοι της Βόρειας Αμερικής.

1

41*

Τα κράτη της Βόρειας Αμερικής.

1

42*

ΝΟΤΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ: Η ταυτότητα της Νότιας Αμερικής.

Η θέση και το φυσικό περιβάλλον της Νότιας Αμερικής.

Να υλοποιηθεί με τη μορφή συνθετικής εργασίας / project (4 ώρες)

1 + 1

43*

Οι κάτοικοι και τα κράτη της Νότιας Αμερικής.

1 + 1

44*

ΩΚΕΑΝΙΑ : Η ταυτότητα της Ωκεανίας
Η θέση και το φυσικό περιβάλλον της Ωκεανίας.

Να υλοποιηθεί με τη μορφή συνθετικής εργασίας / project (4 ώρες)

1 + 1

45*

Τα κράτη και οι κάτοικοι της Ωκεανίας

1 + 1

46*

ΑΝΤΑΡΚΤΙΚΗ: ταυτότητα, θέση, φυσικό περιβάλλον

Να υλοποιηθεί με τη μορφή συνθετικής εργασίας / project (2 ώρες). Μπορεί να χρησιμοποιηθεί το Βιβλίο Μαθητή Α΄ Γυμνασίου, Ενότητα Δ6, σ. 140.

2

Σύνολο: 30 ώρες

ΠΡΟΤΑΣΗ

Επίσης μπορεί να διατεθεί επιπλέον χρόνος τριών ωρών (03) για επαναδιαπραγμάτευση ζητημάτων της ύλης η οποία διδάχτηκε και για τα οποία οι εκπαιδευτικοί εκτιμούν ότι δυσκολεύουν τους μαθητές τους ή εμπεριέχουν εναλλακτικές αντιλήψεις και ιδέες και δημιουργούν παρανοήσεις.

Γενικό σύνολο: 55 ώρες

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:
Συνιστάται η υλοποίηση δραστηριοτήτων και η αξιοποίηση εκπαιδευτικού υλικού επιλογής του διδάσκοντα, καθώς και αξιοποίηση του ψηφιακού εξοπλισμού από την πλατφόρμα του ψηφιακού σχολείου.

Επιπρόσθετα, οι διδάσκοντες να συμβουλευτούν τις αναρτημένες στο ψηφιακό σχολείο: ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ «ΜΙΚΡΟ-ΣΕΝΑΡΙΩΝ» ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Στ΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ (34*-46*):
Προτείνεται η υλοποίηση συνθετικών εργασιών διάρκειας 4-5 ωρών η οποία να αφορά στο ανθρωπογενές και το φυσικό περιβάλλον σε συνδυασμό με τομείς παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών καθώς και περιβαλλοντικά, επίκαιρα και κοινωνικά κ.ά. προβλήματα και θέματα σε καθεμία από τις Ηπείρους. Να προστεθεί και η Ανταρκτική με τη μορφή συνθετικής εργασίας 2 ωρών.

Με βάση το ΝΠΣ για κάθε ήπειρο οι μαθητές εκπονούν απλά σχέδια εργασίας και τα παρουσιάζουν στην ολομέλεια της τάξης τους:

• Κάθε ήπειρος θα αποτελεί ένα σχέδιο εργασίας των μαθητών (ομαδοσυνεργατικά) όπου η κάθε ομάδα εξετάζει κάθε ήπειρο μέσα από το ρόλο: α) του γεωγράφου, β) του περιηγητή/ τουρίστα, γ) του δημοσιογράφου, δ) οικολόγου/ περιβαλλοντολόγου ε) του ιστορικού, κ.ά.
• Όλοι οι μαθητές στο τέλος πρέπει να έχουν συμπληρώσει για κάθε ήπειρο τα βασικά χαρακτηριστικά της (ταυτότητα της ηπείρου). Η παρουσίαση μπορεί να περιλαμβάνει χάρτες της ηπείρου, αφίσες που θα έχουν κατασκευάσει οι μαθητές με τα χαρακτηριστικά της (ζωγραφική, κολάζ, κτλ.), έκθεση φωτογραφιών, ιστορία, πολιτισμό – μουσεία, τέχνη, μουσική, ζωγραφική, θέματα της επικαιρότητας, κ.ά.
• Τα έργα των μαθητών και το υλικό μπορεί να αποτελέσει ένα υλικό για μια έκθεση ή ένα θεατρικό δρώμενο στο σχολείο στο τέλος της χρονιάς.