ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΑ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Γ' ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ
Δημοσιευμένο στο ΦΕΚ 699/2020
Αριθμ. 31603/Δ2
Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών Γενικού και Επαγγελματικού Λυκείου.
Η ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
Έχοντας υπόψη:
1. Τις διατάξεις του άρθρου 42 παρ. 2 περ. α του ν. 4186/2013 (Α΄ 193) «Αναδιάρθρωση της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και λοιπές διατάξεις» και την παρ. 2 εδάφιο ι του άρθρου 43 του ν. 4186/2013 (Α΄ 193), όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 16 του άρθρου 45 του ν. 4264/2014 (Α΄ 118) και με την παρ. 2(β) του άρθρου 34 του ν. 4415/2016 (Α΄ 159).
2. Τις διατάξεις του άρθρου 2 παρ. 3 περ. α υποπ. ββ του ν. 3966/2011 (Α΄ 118) «Θεσμικό πλαίσιο των Πρότυπων Πειραματικών Σχολείων, Ίδρυση Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Οργάνωση του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ» και λοιπές διατάξεις».
3. Το π.δ. 81/2019 (Α΄ 119) «Σύσταση, συγχώνευση, μετονομασία και κατάργηση Υπουργείων και καθορισμός των αρμοδιοτήτων τους - Μεταφορά υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων μεταξύ Υπουργείων».
4. Το π.δ. 83/2019 (Α΄ 121) «Διορισμός Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης, Υπουργών, Αναπληρωτών Υπουργών και Υφυπουργών».
5. Το π.δ. 84/2019 (Α΄ 123) «Σύσταση και κατάργηση Γενικών Γραμματειών και Ειδικών Γραμματειών/Ενιαίων Διοικητικών Τομέων Υπουργείων».
6. Την 6631/Υ1/20-07-2019 (Β΄ 3009) απόφαση του Πρωθυπουργού και της Υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων με θέμα: «Ανάθεση αρμοδιοτήτων στην Υφυπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, Σοφία Ζαχαράκη».
7. Τις διατάξεις του άρθρου 90 του Kώδικα Νομοθεσίας για την Κυβέρνηση και τα κυβερνητικά όργανα, που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του π.δ. 63/2005 (Α΄ 98).
8. Τη με αριθμ. 11/27-02-2020 (ανακοινοποίηση στο ορθό 03-03-2020) πράξη του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής.
9. Το γεγονός ότι από την παρούσα απόφαση δεν προκαλείται δαπάνη εις βάρος του προϋπολογισμού του Υ.ΠΑΙ.Θ. για τις δαπάνες που καλύπτονται από αυτόν, σύμφωνα με την με αριθμ. Φ.1/Γ/104/31534/Β1/ 04-03-2020 εισήγηση του άρθρου 24 του ν. 4270/2014 (Α΄ 143), όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 10 παρ. 6 του ν.4337/2015 (Α΄ 129), της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, αποφασίζουμε:
Άρθρο μόvοv
Το Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος των Θρησκευτικών Γενικού και Επαγγελματικού Λυκείου ορίζεται ως εξής:
Πρόγραμμα Σπουδών στα Θρησκευτικά Λυκείου
1. Κριτήρια σύνταξης του Προγράμματος Σπουδών
Ο σχεδιασμός του Προγράμματος Σπουδών (ΠΣ) στα Θρησκευτικά Λυκείου λαμβάνει υπόψη:
- Τη γενική και την ειδική σκοποθεσία της Γενικής Εκπαίδευσης, σύμφωνα με το υφιστάμενο πλαίσιο, το οποίο απορρέει από το Σύνταγμα της Ελλάδας και τους βασικούς Νόμους για την Εκπαίδευση και τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ.
- Την παράδοση της κατ' άρθρο 3 του Συντάγματος επικρατούσας θρησκείας στην Ελλάδα, δηλαδή της Ορθόδοξης Εκκλησίας, ως θεμελιώδους πυλώνα του θρησκευτικού γραμματισμού των μαθητών και μαθητριών, αλλά και το ευρύτερο θρησκευτικό και πολιτισμικό πλαίσιο, το οποίο την περιβάλλει.
- Τις επιστημονικές προτάσεις της επιστήμης της Θεολογίας όπως και της Θρησκειοπαιδαγωγικής, σε συνδυασμό με τα σύγχρονα πορίσματα στα επιστημονικά πεδία της Παιδαγωγικής και ειδικά της Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας, της Διδακτικής και των Θεωριών Μάθησης.
- Τα παιδαγωγικά χαρακτηριστικά των (μετ)εφήβων μαθητών, την προγενέστερη γνώση και τα μαθησιακά επιτεύγματά τους, τις εμπειρίες που κομίζουν από το περιβάλλον, στο οποίο ζουν, και επιπλέον τις προσδοκίες και τις ιδιαίτερες ανάγκες τους αναφορικά με τη διαδικασία διδασκαλίας/μάθησης του Μαθήματος των Θρησκευτικών (ΜτΘ).
- Το πλαίσιο οργάνωσης, τις παιδαγωγικές αρχές, τους εκπαιδευτικούς προσανατολισμούς καθώς και το σύστημα αξιολόγησης του Λυκείου.
- Τον εκπαιδευτικό προσανατολισμό και την ανάπτυξη των περιεχομένων του ΠΣ στα Θρησκευτικά Δημοτικού και Γυμνασίου.
2. Γενικός Σκοπός της Θρησκευτικής Εκπαίδευσης στο Λύκειο
Ο Γενικός Σκοπός της διδασκαλίας του Μαθήματος των Θρησκευτικών εντάσσεται αναπόσπαστα στον Γενικό Σκοπό της Ελληνικής
Σχολικής Εκπαίδευσης στην Ελλάδα. Ως εκ τούτου, το Μάθημα των Θρησκευτικών, όπως και όλα τα άλλα διακριτά μαθήματα, τα οποία ανήκουν στον κανόνα των σχολικών μαθημάτων, συμβάλλει ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριες να καταστούν ελεύθεροι και υπεύθυνοι πολίτες, που κατανοούν και σέβονται τις αρχές της Δημοκρατίας και των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Ειδικότερα, η διδασκαλία του Μαθήματος των Θρησκευτικών στο Λύκειο συμβάλλει:
- Στην ανάπτυξη και καλλιέργεια της θρησκευτικής συνείδησης των Ορθόδοξων Χριστιανών μαθητών και μαθητριών, με κριτήριο τη διδασκαλία, τη ζωή και την παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
- Στον θρησκευτικό γραμματισμό των μαθητών και μαθητριών, με επίκεντρο τη Βίβλο, τα Δόγματα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, την ηθική της διδασκαλία και γενικότερα την εν Αγίω Πνεύματι ζωή και παράδοσή της, όπως έχει διατυπωθεί στο έργο των Πατέρων της και εκφραστεί διά των μνημείων του πολιτισμού. Εν προκειμένω, ο θρησκευτικός γραμματισμός αποβλέπει και στην πρόσκτηση πληροφοριών και γνώσεων για τις θρησκείες του κόσμου σε διακριτές θεματικές ενότητες.
- Στην καλλιέργεια ανθρωπιστικής και Ελληνικής παιδείας, με έμφαση στα μορφωτικά αγαθά που χρειάζεται να ανακαλύψει ο μαθητής και η μαθήτρια ως απαραίτητη υποδομή για την ίδια του/της τη ζωή.
- Στη γνωριμία και επικοινωνία με τον «άλλον», η οποία αποβλέπει στην καλλιέργεια της ικανότητας για διάλογο και για σεβασμό απέναντι στην ετερότητα.
- Στην κοινωνικοποίηση, όχι ως παθητική υιοθέτηση του κοινωνικού συστήματος, αλλά ως μία διαδικασία εξατομίκευσης, η οποία θεμελιώνεται στη δημιουργική και αμοιβαία σχέση ανάμεσα στην ανάπτυξη της προσωπικότητας και την κοινωνική ένταξη {Εκκλησία, παράδοση, πολιτισμός, θρησκευτικές κοινότητες, θρησκευτική πίτση, τοπικές κοινωνίες, έθνος, προσωπικές πεποιθήσεις και αντιλήψεις).
Με βάση τα παραπάνω, το Μάθημα των Θρησκευτικών αποκτά τον χαρακτήρα ενός μαθήματος Παιδείας και Ορθόδοξης Χριστιανικής Παράδοσης, όπως αυτή αποτυπώνεται στον ελληνικό πολιτισμό.
3. Η δομή του νέου Προγράμματος Σπουδών
Η ανάπτυξη του νέου ΠΣ στη Θρησκευτική Εκπαίδευση του Λυκείου, ακολουθεί ιεραρχικά την παρακάτω δομή:
1. Θεματικός προσανατολισμός της τάξης: Γενικός τίτλος.
2. Γενικές Επάρκειες: Παρουσιάζονται συνοπτικά οι γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που θα πρέπει να έχουν κατακτήσει οι μαθητές και μαθήτριες κατά το τέλος της φοίτησής τους στην εν λόγω τάξη. Η τριμερής κατηγοριοποίησή τους (γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες) βοηθά τον εκπαιδευτικό να συνειδητοποιήσει:
- Τον ολιστικό χαρακτήρα της Θρησκευτικής Εκπαίδευσης, καθώς και τις πολλαπλές του διαστάσεις και κλιμακώσεις: από την κατάκτηση, την εμπέδωση και ενίσχυση της γνώσης, έως τη διεύρυνση της ζωής- προσωπικής και κοινωνικής - των μαθητών.
- Την αλληλεξάρτησή τους, καθώς η ανάπτυξη μίας Επάρκειας ευνοεί την ανάπτυξη της άλλης.
- Την αλληλουχία και την ανέλιξή τους από τάξη σε τάξη.
3. Θεματικές Ενότητες της τάξης: Σε κάθε Διδακτική Ενότητα αναπτύσσεται ένα επιμέρους μορφωτικό περιεχόμενο που προκύπτει από το θεμελιώδες θρησκευτικό θέμα της Θεματικής Ενότητας, με βάση τις παιδαγωγικές έρευνες και γνώσεις για τη μέση εφηβεία, τη σχέση των νέων με την Ορθόδοξη Εκκλησία και το επίπεδο του θρησκευτικού τους γραμματισμού.
4. Στο Πρόγραμμα Σπουδών για κάθε Διδακτική Ενότητα περιλαμβάνονται στις ανάλογες στήλες:
- Τα Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα, τα οποία περιγράφουν τί καλούνται οι μαθητές και μαθήτριες να έχουν επιτύχει στο τέλος του μαθήμΓος.
- Οι Δείκτες Αξιολόγησης της μαθησιακής διαδικασίας.
- Τα στάδια εφαρμογής της βιωματικής μεθόδου διδασκαλίας καθώς και η θεματολογία αλλά και οι δραστηριότητες που αντιστοιχούν σε κάθε επιμέρους στάδιο.
4. Βιβλίο Μαθητή/Οδηγός Εκπαιδευτικού
Για την εφαρμογή του ΠΣ απαιτούνται Βιβλίο για τον μαθητή και τη μαθήτρια για κάθε τάξη του Δημοτικού και Γυμνασίου και Οδηγός Εκπαιδευτικού ώστε να υποστηρίζεται το διδακτικό έργο του/της.
Α' Τάξη Ορθόδοξη πίστη και λατρεία | Β' Τάξη Χριστιανισμός και Θρησκεύματα | Γ' Τάξη Χριστιανισμός και σύγχρονος κόσμος |
Θ.Ε.1: ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΙΣΤΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ | Θ.Ε.1: Ο ΘΕΟΣ | Θ.Ε.1: ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ |
1.1 Ο άνθρωπος ζει με τον Θεό 1.2 Η πίστη στον Τριαδικό Θεό 1.3 Η μεταμορφωτική δύναμη της προσευχής στην Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση 1.4 Η αγιότητα στην Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση 1.5 Η έννοια του προσώπου στη θεολογία της Ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης | 1.1 Η αναζήτηση του Θεού 1.2 Η αποκάλυψη του Θεού στον κόσμο 1.3 Ο Θεός δημιουργός του κόσμου 1.4 Το μυστήριο του Τριαδικού Θεού 1.5 Σχέση ζωής με τον Θεό στην Ορθόδοξη Εκκλησία 1.6 Ιησούς Χριστός, λυτρωτής και σωτήρας 1.7 Το τέλος της ζωής στην Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση | 1.1 Επιστήμη και θρησκεία 1.2 Ηθική της τεχνολογίας 1.3 Εφαρμογές της Γενετικής 1.4 Οικο-θεολογία |
Θ.Ε.2: ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ | Θ.Ε.2: Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ | Θ.Ε.2: Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ |
2.1 «Εις Μίαν, Αγίαν, Καθολικήν και Αποστολικήν ...» 2.2 Θεία Ευχαριστία: Η ταυτότητα της Εκκλησίας 2.3 Η ενότητα της εκκλησιαστικής κοινότητας 2.4 Το περιεχόμενο της σωτηρίας στον Χριστιανισμό" | 2.1 Η παράδοση της Ορθόδοξης Εκκλησίας 2.2 Η έκφραση της πιστης στην Ορθόδοξη χριστιανική παράδοση 2.3 Το χριστιανικό μήνυμα και οι πανανθρώπινες αξίες 2.4 Η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων 2.5 Η συνχ.ώρηση ως υπέρβαση στον Χριστιανισμό 2.6 Ο άλλος για τον Χριστιανό | 2.1 Πλούτος και φτώχεια 2.2 Η ηθική της εργασίας 2.3 Η μοναξιά του ανθρώπου 2.4 Η επανάσταση του Χριστιανισμού |
Θ.Ε.3: ΛΑΤΡΕΙΑ ΚΑΙ ΜΥΣΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ | Θ.Ε.3: Η ΧΡΙΣΤ1ΑΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΕ ΕΝΑ ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΤΚΟ ΚΟΣΜΟ | Θ.Ε.3: ΤΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΟΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΑΣ |
3.1 Η λατρεία ως έκφραση της πίστης 3.2 Οι γιορτές στην Ορθόδοξη Εκκλησία 3.3 Η γλώσσα της Ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης 3.4 Είσοδος και ένταξη στην Εκκλησία: Το μυστήριο του βαπτίσματος 3.5 Το βαθύτερο νόημα του μυστηρίου του γάμου 3.6 Μετάνοια, η υπέρβαση της αμαρτίας 3.7 Η ιεροσύνη στην Ορθόδοξη Εκκλησία | 3.1 Οι Χριστιανοί στον δημόσιο χώρο 3.2 Η πρόταση της Ορθόδοξης χριστιανικής παράδοσης για την υπέρβαση των στερεοτύπων 3.3 Η χριστιανική κοινότητα σε ένα πολυπολιτισμικό κόσμο 3.4 Ο διάλογος ως άσκηση αγάπης στην Εκκλησία 3.5 Χριστιανισμός και εκκοσμίκευση 3.6 Το φαινόμενο της αθεfuς 3.7 Το ασύμβατο του χριστιανικού ήθους με τον φανατισμό 3.8 Ο «δούλος του Θεού» ελεύθερος από κάθε δουλεια | 3.1 Το όραμα της ειρήνης 3.2 Η ευθύνη για τη δικαιοσύνη 3.3 Η κατάκτηση της ευτυχΙ.ας 3.4 Η ελπίδα για τη μεταμόρφωση του κόσμου |
Θ.Ε.4: ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ | Θ.Ε.4: ΤΑ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ θΡΗΣΚΕΥΜΑΤΑ | |
4.1 Χαρακτηριστικά χριστιανικού ήθους 4.2 Η ελευθερια του ανθρώπου στην Ορθόδοξη χριστιανική ανθρωπολογία 4.3 Η αγάπη ως πρόταση ζωής στον Χριστιανισμό 4.4 Η διδασκαλία της Ορθόδοξης Εκκλησίας για την ισότητα 4.5 Η θεολογική χριστιανική θεώρηση για την ευθύνη | 4.1 Η αρχαία Ελληνική θρησκεία 4.2 Τα αφρικανικά θρησκεύματα 4.3 Ο Ιουδαϊσμός 4.4 Το Ισλάμ 4.5 Ο Ινδουισμός 4.6 Ο Βουδισμός 4.7 Η Κινεζική θρησκεία 4.8 Η Ιαπωνική θρησκεία | |
(...)
Γ ΛΥΚΕΙΟΥ
Τίτλος τάξης | Χριστιανισμός και σύγχροvος κόσμος |
Γενικές Επάρκειες | Οι μαθητές και οι μαθήτριες: - Να προσεγγίζουν κριτικά σύγχρονα κοινωνικά, επιστημονικά και ηθικά ζητήματα με κριτήρια βασισμένα στην ηθική διδασκαλία και τις παραδόσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
- Να αξιοποιούν τις θέσεις της Ορθόδοξης Εκκλησίας απέναντι σε προβλήματα και προκλήσεις της σύγχρονης κοινωνίας σε παγκόσμια και τοπική διάσταση.
- Να διερευνούν τη σύνδεση του χριστιανικού οράματος για τη μεταμόρφωση της ζωής και του κόσμου με τη σύγχρονη διανόηση και τον πολιτισμό.
|
Θ.Ε.1: ΟΙ ΘΕΣΕΙΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ ΠΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
1.1 ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑ
|
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα | Δείκτες Αξιολόγησης | Προτεινόμενη Μέθοδος - Προτεινόμενες Δραστηριότητες | Εκπαιδευτικό Υλικό (ισχύει νια όλες τις ενότητες της τάξης) |
Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: - προσεγγίζουν με χριστιανικά κριτήρια τη σχέση επιστήμης και πίστης. | - Αξιολόγηση των σχέσεων επιστήμης και πίστης με χριστιανικά κριτήρια. | Βιώνονrας: Η αξία της επιστήμης στη σύγχρονη σκέψη. Νοηματοδοτώντας: Η θέση της επιστήμης και της Ορθόδοξης θεολογίας στην κατανόηση του κόσμου. Αναλύονrαις Σχέση επιστήμης και θεολογίας. Εφαρμόζοντας: Σύγχρονα ζητήματα από τη σκοπιά της επιστήμης και της θρησκείας. Προτεινόμενες Δραστηριότητες 1η δραστηριότητα-Βιώνοντας «Χιονοστιβάδα»: Οι μαθητές/μαθήτριες στοχάζονται στο ερώτημα «πώς θα ήταν ο κόσμος χωρίς την ιατρική και τις ανακαλύψεις της;» . 2η δραστηριότητα-Νοηματοδοτώvτας «Τοποθέτηση αnέναντι στο κειμενο» και «Σκέψου, Γράψε, Συζήτησε, Μοιράσου (TWPS)»: Οι μαθητές/μαθήτριες εκφράζουν απόψεις πάνω σε θεολογικό κείμενο (π.χ. Αγίου Λουκά, Αρχιεπισκόπου Κριμαίας) 3η δραστηριότητα-Αναλύοντας «Μετάδοση βίνrεο»: Προβάλλεται βίνrεο με θέμα «Επιστήμη και Εκκλησία» (π.χ. Μητρ. Μεσογαίας Νικολάου ή κείμενο Μητροπολίτη Περγάμου Ιω. Ζηζιούλα, 2002). Στη συνέχεια οι μαθητές/μαθήτριες συμπληρώνουν φύλλο εργασίας σχετικό με τους προβληματισμούς που τίθενrαι. 4η δραστηριδτητα-Εφαρμόζοvτας «Συζήτηση στρογγυλής τράπεζας»: Πείραμα CERN. Οι μαθητές/μαθήτριες παρουσιάζουν την κενrρική ιδέα του πειράμcπος και την αξιολογούν από επιστημονική και θεολογική σκοπιά (απαιτείται έρευνα σε ομαδοσυνεργασία από πριν). | Παραγωγή νέου, πρωτότυπου και συμβατού με το παρόν ΠΣ εκπαιδευτικού υλικού, στο πλαίσιο της συγκεκριμένης φιλοσοφίας και μεθοδολογίας του, με βάση: • βιβλικά, πατερικά και ιστορικά κείμενα από την Ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση, • αξιοποίηση θεολογικών, λογοτεχνικών, λαογραφικών, ιστορικών, φιλοσοφικών, κοινωνιολογικών, ψυχολογικών και άλλων επιστημονικών κειμένων και δοκιμίων, • αξιοποίηση ποιητικών, καλλιτεχνικών, μουσικών έργων και βυζαντινών ύμνων • αξιοποίηση ιστορικών μνημείων και έργων τέχνης, καθώς και ποικίλου εικαστικού και φωτογραφικού υλικού, • αξιοποίηση αποσπασμάτων και αναφορών από τον Τύπο, • αξιοποίηση των ΤΠΕ και εν γένει των πολυμεσικών εκπαιδευτικών εργαλείων (εικόνα, ήχος, διαδίκτυο), • αξιοποLηση των σύγχρονων και κατάλληλων για κάθε θεματική ενότητα στρατηγικών μάθησης. Στο ίδιο πλαίσιο είναι επίσης δuνατό να αξιοποιηθούν κατάλληλα επεξεργασμένα ή προσαρμοσμένα: • στοιχεία και εκπαιδευτικά αντικείμενα από παλαιότερα εγκεκριμένα διδακτικά υλικά (βιβλία και λογισμικά) του ΥΠΠΕΘ/Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, • στοιχεία και εκπαιδευτικά αντικείμενα από το Αποθετήριο Μαθησιακών Αντικειμένων Φωτόδεντρο: http://photodentro.edu.gr/lor • στοιχεία και εκπαιδευτικά αντικε[μενα από το Οπτικοακουστικό Αρχείο της ΕΡΤ: https://archίνe.ert.gr/ • στοιχεία και εκπαιδευτικά αντικείμενα από Συλλογές Πολιτισμικών Φορέων. |
1.Ζ ΗΘΙΚΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ |
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα | Δείκτες Αξιολόγησης | Προτεινόμενη Μέθοδος- Προτεινόμενες Δραστηριότητες |
Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: - διατυπώνουν ηθικά κριτήρια με βάση τη χριστιανική ηθική διδασκαλία, για τη χρήση της τεχνολογίας. | - Διατύπωση ηθικών κριτηρίων με βάση τη χριστιανική ηθική διδασκαλία για τη χρήση της τεχvολογ[ας. | Βιώνοντας: Η τεχνολογία στην καθημερινότητα του σύγχρονου ανθρώπου Νοηματοδοτώvτας: Το ανθρώπινο πρόσωπο της τεχνολογίας. Ηθικά κριτήρια χρήσης της τεχνολογίας. Αναλύοντας: Η θέση του Χριστιανισμού στη χρήση της τεχνολογίας Εφαρμόζοντας: Κριτική θέση απέναντι στη θεοποίηση ή δαιμονοποίηση της τεχνολογίας. Προτεινόμενες Δραστηριότητες 1η δραστηριότητα-Βιώνοντας «Υπέρ και κατά»: Tablet ή βιβλίο; - Μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή προσωπική συνάντηση; Ενσύρματο τηλέφωνο ή smart phone; Κεριά ή ηλεκτρικό φως; Θερινό σινεμά ή home cinema; Μετρητά ή πιστωτική κάρτα; 2η δραστηριότητα-Νοηματοδοτώντας «Προβολή βίντεο»: Απόσπασμα από ταινία (π.χ. Μοντέρνοι Καιροί, ή Ταξίδι στην Άγρια Φύση, ή Ζωντανή Μετάδοση, ή Minority Report κλπ.) Οι μαθητές/μαθήτριες συμπληρώνουν φύλλο εργασίας με ερωτήσεις όπως: «Ποιο πρόβλημα που αφορά τις συνθήκες της σύγχρονης ζωής θέτει ο σκηνοθέτης;», «ποια ηθικά κριτήρια και προϋποθέσεις θα έκαναν τη ζωή των πρωταγωνιστών πιο ανθρώπινη;» κ.λπ. 3η δραστηριότητα-Αναλύοντας «Στοχασμός για ερωτήματα»: Στοχασμός. σημείωση σκέψεων και συζήτηση με αφορμή θεολογικό κείμενο σχετικό με την τεχνολογία και θεολογία (π.χ. Κυριαζόπουλου Σπ., 1965, ή Μπέγζου Μ., 2009, ή Μπεκριδάκη Δ., 2010, ή Ζιάκα, Θ., 2002). 4η δραστηριότητα-Εφcιρμόζονται; «Θετικό - Αρνητικό»: Οι μαθητές/μαθήτριες παίρνουν θέση διατυπώνοντας επιχειρήματα σε θέσεις όπως: 1. Η τεχνολογία έκανε αφύσικη τη ζωή μας. Ο σωστός τρόπος ζωής είναι κοντά στη φύση, στα πρότυπα των παππούδων μας. 2 Η τεχνολογLα κάνει τη ζωή μου και τις σχέσεις μου ευκολότερες. 3. Είναι σημαντικό να έχει κάποιος ό,τι πιο μοντέρνο κυκλοφορεί στον χώρο της τεχνολογίας: Αν βγήκε μια νέα έκδοση της παιχνιδομηχανής μου ή του κινητού μου πρέπει οπωσδήποτε να την αποκτήσω κι εγώ. 4. Η τεχνολογία παραβιάζει την ιδιωτικότητά μας. Είναι ο Μεγάλος Αδελφός στη ζωή μας. 5.Δεν μπορώ να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς τεχνολογία: Αν δεν έχω ίντερνετ ή κινητό δεν μπορώ να κάνω τίποτα. 6. Η ΤεχνολογLα με αποξενώνει ωτ' τους άλλους και τον Θεό. Εvαλλαcτικά: «Έντεχνος Συλλογισμός (Artful Thinking): Αντιλαμβάνομαι. γνωρ{ζω, φροντ{ζω»: Οι μαθητές/μαθήτριες διαμορφώνουν αξιολογικές κρίσεις με αφορμή μια γελοιογραφία σχετική με τα κοινωνικά δίκτυα." |
1.3 ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ |
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα | Δείκτες Αξιολόγησης | Προτεινόμενη Μέθοδος- Προτεινόμενες Δραστηριότητες |
Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: - αναλύουν τη χριστιανική θεώρηση σε ηθικά διλήμματα εφαρμογών της γενετικής στον άνθρωπο και στη φύση, - εκφράζουν απόψεις με χριστιανικά κριτήρια για εξελίξεις της γενετικής. | - Ανάλυση των ηθικών διλημμάτων για εφαρμογές της γενετικής στον άνθρωπο και τη φύση από χριστιανική σκοπιά. - Κριτική θεώρηση των εξελίξεων της γενετικής με βάση τη χριστιανική διδασκαλία. | Βιώνονται;: Ηθικοί προβληματισμού για εφαρμογές Γενετικής Μηχανικής. Διερευνώνται;: Γενετική Μηχανική και ανθρώπινα δικαιώματα. Αναλύοντας: Θέσεις του Χριστιανισμού για τις εφαρμογές της Γενετικής Μηχανικής. Εφαρμόζοντας: Σύγχρονοι χριστιανοί επιστήμονες και ζητήματα Γενετικής Μηχανικής. Προτεινόμενες Δραστηριότητες 1η δραατηριότητα-Βιώvοντας «Κύκλος της συνείδησης»: Οι μαθητές/μαθήτριες χωρίζοvται σε δύο ομάδες και μελετούν κείμενα για Γενετική και την Ηθική της εποχής της Γενετικής (π.χ. Σαντέλ, 2011, σχολ. βιβλίο Βιολογίας Γ' Λυκ., 2014). Στη συνέχεια εκφράζουν ηθικούς προβλημιπισμούς με την τεχνική του κύκλου της συνείδησης. 2η δραστηριότητα-Νοηματοδοτώντας «Παραγωγή κάρτας γνώσεων σε Ομαδοσυνεργασία»: Δίνεται κείμενο σχετιχά με τα ανθρώπινα δικαιώμιπα και τη Βιοίατριχή (π.χ. κεφ. IV και V από τη Σύμβαση Οβιέδο, 1997). Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες δημιουργούν εννοιολογικό χάρτη και ταξινομούν τις εφαρμογές της Γενετικής Μηχανικής σε σχέση με την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 3η δρασστηριότητα-Αναλύονταc; «Επεξεργασία κειμένου με καθοδηγητικές ερωτήσεις»: Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομάδες επεξεργάζονται θεολογικά κείμενα που περιέχουν θέσεις του Χριστιανισμού για τη Γενετική Μηχανική (π.χ. ιστοσελίδα του Κέντρου Βιοϊατρικής Ηθικής και Δεοντολογίας. Μητρ. Μεσογαίας Νικολάου, 2007). 4η δραστηριότητα-Εφαρμόζοντας «Ερωτήσεις προς ειδικούς»: Πραγματοποιείται παιδαγωγική επίσκεψη, ή επικοινωνία μέσω skype, ή καλείται στην τάξη ειδικός επιστήμονας ή θεολόγος σχετικός με τα ηθικά διλήμματα Γενετικής Μηχανικής. -Εναλλακτικά: Οι μαθητές/μαθήτριες προσεγγίζουν επιστημονικό κείμενο προβληματισμού για τις εφαρμογές της μοριακής Γενετικής (π.χ. Γιαμβριάς, 1997). Ακολουθεί καθοδηγούμενος διάλογος και αξιολόγηση των απαντήσεων με χριστιανικά κριτήρια. |
1.4 ΟΙΚΟ-θΕΟΛΟΓΙΑ |
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα | Δείκτες Αξιολόγησης | Προτεινόμενη Μέθοδος - Προτεινόμενες Δραστηριότητες |
Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: - προσεγγίζουν τις θέσεις του Χριστιανισμού για το φυσικό περιβάλλον και την ευθύνη του ανθρώπου απέναντι σε αυτό, - διατυπώνουν συλλογισμούς για τον ρόλο των εκπροσώπων της Εκκλησίας σε ζητήματα διαφύλαξης του φυσικού περιβάλλοντος, | - Ερμηνεία της διδασκαλίας του Χριστιανισμού για το περιβάλλον και την ευθύνη του ανθρώπου απέναντι σε αυτό. - Ανάπτυξη των θέσεων των εκπροσώπων της Εκκλησίας για τη διατύπωση οικουμενικών λύσεων σε οικολογικά ζητήματα. | Βιώvοντας Φυσικό περιβάλλον και οικολογική καταστροφή. Νοηματοδοτώvταc;: Οικο-θεολογία: Η ευθύνη των χριστιανών για το περιβάλλον. Αvαλύοντας: Δράσεις εκπροσώπων του Χριστιανισμού ως προς το οικολογικό ζήτημα. Εφαρμόζοντας: Ο άνθρωπος ως φύλακας του περιβάλλοντος. Προτεινόμενες Δραστηριότητες 1η δραστηριότητα-Βιώνοντας «Έvτεχvος Συλλογισμός (Artful Thinking): Δημιοuργιχές ερωτήσεις». Προβολή φωτογραφιών με περιβαλλοντικά θέματα, αγιογραφιών εμπνεuσμένων από τη Γένεση ή αποσπάσματος vτοκιμαντέρ/ταινίας. Θεωρήσεις των μαθητών/μαθητριών για τη σχέση ανθρώποu και δημιουργίας, την περιβαλλοντική κρίση και τον παράγοντα οικονομία-κέρδος. 2η δραστηριότητα-Νοηματοδοτώvτας «Επιλογή και υπομνηματισμός αφορισμών»: Οι μαθητές/μαθήτριες διερευνούν ανά ζεύγη (TPS) αποφθέγματα Αγίων και χριστιανών θεολόγων (π.χ. Ισαάκ Σύρος, Κάλλιστος Ware, 2007, Κοσμάς ο Αιτωλός, Άγιος Πορφύριος) που αναφέροvται στο περιβάλλον. 3η δραστηριότητα-Αvαλύοντας «Μελέτη περίπτωσης»: Ο «Πράσινος Πατριάρχης»: Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομαδοσυνεργασία μελετούν τους σκοπούς, τη θεματολογία των εν πλω συμποσίων και της Κοινής Διακήρυξης της Βενετίας (Πάπας Ιωάννης Παύλος Β' και Οικ. Πατριάρχης Βαρθολομαίος, 2002), προβληματίζονται για την αποτελεσματικότητά τους και το παγκόσμιο μήνυμά τους, τη σημασία της συμμετοχής πολλών θρησκευτικών ανδρών και γυναικών, εκπροσώπων των παγκοσμίων θρησκειών του κόσμου. 4η δραστηριότητα-Εφαρμόζοντας «Επιτόπια μελέτη ζητήματος»: Ανάληψη πρωτοβουλιών για ευαισθητοποίηση και δράσεις που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος με την ενεργή συμμετοχή μαθητών και μαθητριών, αλλά και ειδικών (η.χ. ανακύκλωση, αναδάσωση, εθελοντική δασοπροστασία, καθαρισμός παραλίας κ.λπ.) με αναφορά στην ευθύνη των Χριστιανών για το περιβάλλον." |
Θ.Ε. 2 Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΙΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ
2.1 ΠΛΟΥΤΟΣ ΚΑΙ ΦΤΩΧΕΙΑ |
Προσδοκώμενα Μαθησιακtι Αποτελέσματα | Δείκτες Αξιολόγησης | Προτεινόμενη Μέθοδος -Προτεινόμενες Δραστηριότητες |
"Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: - προσδιορίζουν τις θέσεις του Χριστιανισμού για τον πλούτο, τη φτώχεια και την ιδιοκτησία, - αναδεικνύουν ιφιτρια για την ατομική και συλλογική ευθύνη των χριστιανών στη διαχείριση του πλούτου." | - Προσδιορισμός θέσεων του Χριστιανισμού για τον πλούτο, τη φτώχεια και την ιδιοκτησία. - Έκφραση επιχεψημάτων, με χριστιανικούς όρους, για ζητήματα διαχείρισης του πλούτου." | Βιώνοντας: Κοινωνικές διαστάσεις του πλούτου και της φτώχειας. Νοηματοδοτώνιαc;: Ο Χριστιανισμός απέναντι στη φτώχεια, τον πλούτο και την ιδιοκτησία. Αναλύοντας: Ο ρόλος της Εκκλησίας στην αντιμετώπιση κρίσιμων κοινωνικών καταστάσεων. Εφαρμόζοντας: Ατομική και συλλογική ευθύνη των Χριστιανών για το φαινόμενο της φτώχειας. Προτεινόμενες Δραστηριότητες 1η δραστηριότητα-Βιώvοvταc; «Έvτεχvος Συλλογισμός (Artful Thinking). Συνδέοvτας. Επεκτείνοντας. Προκαλώντας και Σκέψου, Γράψε, Συζήτησε, Μοιράσου (TWPS)»: Προβολή αποσπάσματος ντοκιμαντέρ ή σκίτσων που απεικονίζουν τις διαφορές πλούσιων και φτωχών (π.χ. «Αλληλεννύη: Το αντίδοτο στη φτώχεια», σκίτσα του Pawel Kuczynski,ή του Quino κ.ά.). Οι μαθητές/μαθήτριες εκφράζουν σκέψεις σχετικά με τη φτώχεια και τον αθέμιτο πλουτισμό . 2η δραστηριότητα-Νοηματοδοτώντας «Η Τροχιά της μάθησης - Ομαδοσυνεργασία»: Οι μαθητές/μαθήτριες επεξεργάζονται με φύλλα εργασLας Βιβλικά και Πατερικά κεLμενα και εικόνες σχετικές με τον πλούτο. την ιδιοκτησLα, τη φτώχια και την κοινωνική ανισότητα (π.χ. Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου, Μεγάλου ΒασιλεLου, το παράδειγμα της «Βασιλειάδας», Μτ 6, 19- 21, Λκ 16, 19-31, Σειρ. 13, 15-16, Ιωβηλαίο έτος. Παλλάδιος. Παπαθανασίου & Κουκουνάρας-Λιάγκης. το έργο τέχνης Christ in the breadline του Eichenberg,1950, κ.λπ.). Ακολουθεί παρουσίαση των σκέψεων και συζήτηση. 3η δραστηριότητα-Αναλύοντας «Μελέτη περίπτωσης»: π. Στρατής Δήμου και η προσφυγική κρίση στη Λέσβο, ή π. Αντώνιος Παπανικολάου και «Κιβωτός του κόσμου», ή π. Θεμιστοκλής Αδαμόπουλος στη Σιέρρα Λεόνε, ή άλλες ιεραποστολικές προσπάθειες σε χώρες του τρίτου κόσμου. 4η δραστηριότητα-Εφαρμόζονταc; «lστοεξερεύνηση μέσω διαδικτύου ή επιτόπια μελέτη ζητήματος»: Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομαδοσυνεργασία συμπληρώνουν φύλλο εργασίας καθώς επισκέπτονται εκκλησιαστικά ιδρύματα (π.χ. Γενικό Φιλόπτωχο Ταμείο Αρχιεπισκοπής Αθηνών, συσσίτια της Εκκλησίας), ιστοσελίδες Μητροπόλεων ή ενοριών, παίρνουν συνέντευξη από τον ιερέα της ενορίας τους και" ενημερώνονται σχετικά με το φιλανθρωπικό τους έργο, που αφορά ευπαθεLς ομάδες. Οργανώνουν συλλογή τροφίμων για την ενίσχυσή τους. |
Ζ.2 Η ΗΘΙΚΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ |
Προσδοκώμενα Μαθησιακt! Αποτελtσματα | Δείκτες Αξιολόγησης | Προτεινόμενη Μtθοδος- Προτεινόμενες Δραστηριότητες |
Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: - διερευνούν με χριστιανικά κριτήρια τα ηθικά ζητήματα που σχετίζονται με την εργασία και τις εργασιακές δομές και σχέσεις, - διακρίνουν τις θέσεις του Χριστιανισμού σχετικά με την εργασία. | - Αναγνώριση θρησκευτικών και ηθικών παραμέτρων στην εργασία, στην ανεργία, στην απασχόληση και στην εργασιακή εκμετάλλευση. - Παρουσίαση θεωρήσεων της εργασίας στον Χριστιανισμό. | Βιώνοντας: Ηθικά ζητήματα σε εργασιακά ζητήματα. Νοηματοδοτώντας: Εργασία και αεργία με χριστιανικά κριτήρια. Αναλύοντας: Το χριστιανικό ηθικό πλαίσιο στα εργασιακά ζητήματα. Εφαρμόζοντας: Η ευθύνη των Χριστιανών για τα ζητήματα που αφορούν στην εργασία. Προτεινόμενες Δραστηριότητες; 1η δραστηριότητα-Βιώvοντας; «Σύγκριση κειμένων» και «Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)»: Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ (άρθρα 23-25). Στη συνέχεια διαβάζουν άρθρα από τον ημερήσιο Τύπο ή παρακολουθούν βίντεο που αφορούν σύγχρονες περυττώσεις δυσμενών συνθηκών εργασίας (π.χ. σε εργοστάσια στην Κίνα, Ινδία, Αμερική κ.λn. ή σε ευρωπαίκές αλυσίδες καταστημάtων κ.ά.). Ακολουθεί συζήτηση. 2η δραστηριότητα-Νοηματοδοτώντας; «Αξιολογική επιλογή κειμένων»: Ερμηνεία των όρων «εργασία» και «αεργία» μέσα από Αγιογραφικά χωρία, πατερικά κείμενα και αποσπάσματα από το Γεροντικό (π.χ. Β' Θεσ. 3, 10, Μτ. 5, 16, Ιακ. 2, 17, Α' Θεσ. 4, 11,Γέν. 2, 15, Παροιμίες 6, 6-11,Αββάς Αμμωνάς, Ιωάννης ο Χρυσόστομος, lος λόγος στο «Ασπάσασθε Πρίσκιλλαν και Ακύλαν» ). 3η δραστηριότητα-Αvαλύοντας; "«Μαρκάρισμα και υπογράμμιση κειμένου»: Υπογραμμίζονται τα σπουδαιότερα σημεία, έννοιες-κλειδιά θεολογικού κεψένου σχετικού με την εργασία (π.χ. Σινόπουλου, 1997, Σ. Μπουλγκάκωφ, 1964). 4η δραστηριότητα-Εφαρμόζονrας «Γράφουν επιστολές»: Αξιοποιώντας τα κείμενα που επεξεργάστηκαν σε προηγούμενα στάδια οι μαθητές/μαθήτριες σε ομαδοσυνεργασια συντάσσουν επιστολή που θέτει τα ηθικά πλαί.σια συνθηκών εργασίας και που απευθύνεται στη Διεύθυνση μιας τοπικής βιοτεχνίας ή βιομηχανικής μονάδας ή αλυσίδας καταστημάτων, ξεκινώντας με τη φράση που ήταν γραμμένη στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Νταχάου: «Arbeit macht frei» (= Η εργασία απελευθερώνει). |
2.3 Η ΜΟΝΑΞΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ |
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα | Δείκτες Αξιολόγησης | Προτεινόμενη Μέθοδος - Προτεινόμενες Δραστηριότητες |
Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: - αναδεικνύουν τις διαστάσεις της Ορθόδοξης χριστιανικής διδασκαλίας για τη συμβίωση των ανθρώπων, τις σύνχ:ρονες μορφές της και τη μοναξιά των ανθρώπων και ιδιαίτερα των νέων, που τη βιώνουν έντονα στην περίοδο της ανάπτυξης, - αξιολογούν με χριστιανικά κριτήρια τις δυνατότητες συμβίωσης των ανθρώπων. | - Παρουσίαση της χριστιανικής διδασκαλίας για τη μοναξιά και τη συμβίωση των ανθρώπων στο ζευγάρι, στην οικογένεια,στην κοινότητα και στους νέους/στις νέες. -Αξιολόγηση των κριτηρίων συμβίωσης σύμφωνα με τη χριστιανική διδασκαλία. | Βιώνοντας: Όψεις μοναξιάς. Νοηματοδοτώντας: Αναζήτηση του νοήματος της συμβίωσης στον θεσμό του γάμου και της οικογένειας. Αvαλ.ύονrας: Η χριστιανική διδασκαλία για τη συμβίωση των ανθρώπων. Κοινωνία και σχέσεις προσώπων. Εφαρμόζοντας: Η υπέρβαση της μοναξιάς των ανθρώπων. Προτεινόμενες Δραστηριότητες 1η δραστηριότητα-Βιώνοντας «Στο σκοινί της μπουγάδας». Οι μαθητές/μαθήτριες γράφουν σε χαρτάκια δύο θετικές και δύο αρνητικές πλευρές της προσωρινής τους συμβίωσης με τους συμμαθητές/τις συμμαθήτριές τους κατά τη διάρκεια μονοήμερης ή πολυήμερης εκδρομής ξεκινώντας με «Αwθανόμουν υπέροχα με την παρέα μου όταν...» και «Αισθάνθηκα μοναξιά όταν...». Ζητείται να μη φέρνουν σε δύσκολη θέση άλλους/άλλες.Στη συνέχεια, τα κρεμάνε με μανταλάκια σε σκοινι. ΑκολουθεL σύντομη συζήτηση. 2η δραστηριότητα-Νοηματοδοτώντας «Επιλογή και υπομνηματισμός αφορισμών»: Δίνονται σε φύλλο εργασίας αγιογραφικά χωρία {Γέν. 2, 18) ή αποφθέγματα πατερικά σχετικά με τον γάμο (Ιω. Χρυσόστομος) ή κάποια ευχή από την Ακολουθία του Μυστηρίου του Γάμου. Οι μαθητέrJμαθήτριες σε δυάδες ξεχωρίζουν ένα απόσπασμα, το σχολιάζουν σύντομα και αιτιολογούν την επιλογή τους. 3η δρcιστηριότητα-Αvαλύοντας «Σιωπηρό ερέθισμα με κείμενο»: Ο/Η εκπαιδευτικός γράφει στον πίνακα απόφθεγμα από τη χριστιανική γραμματεl.α σχετικά με τη συμβLωση {π.χ. Αββά Ματώη, ΠαnαθανασLου & Κουκουνάρας-Λιάγκης). Κάθε μαθητήrJμαθήτρια καλείται να σημειώσει σε χαρτί μία σκέψη. Ακολουθεί συζήτηση. 4η δρcιστηριότητα-Εφαρμόζοντας «Μανιφέστο με αντικείμενα»: Οι μαθητέrJμαθήτριες σε δυάδες σχηματίζουν κύκλο. Στο μέσο του κύκλου τοποθετούνται διάφορα σχολικά αντικείμενα (ψαλίδι, κόλλα, μολύβι, συνδετήρας, γόμα, τετράδιο, χάρακας, πινέζες, διαβήτης, μαρκαδόροι, αυτοκόλλητα χαρτάκια κ.λπ.). Κάθε δυάδα με τη σειρά προχωράει στο μέσο του κύκλου, διαλέγει ένα αντικείμενο και λέει: «νια να σταματήσεις να νιώθεις μόνοrJη μπορείς να....(κάνεις κάτι με ό,τι δηλώνει το αντικείμενο που επιλέγουν, π.χ. με το ψαλίδι «να κόψεις τις αρνητικές σκέψεις που σε απομακρύνουν από τον συνάνθρωπο)»." |
2.4 Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ |
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα | Δείκτες Αξιολόγησης | Προτεινόμενη Μέθοδος - Προτεινόμενες Δραστηριότητες |
Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: - αξιολογούν το επαναστατικό μήνυμα του Χριστού και τη σημασία του για τον άνθρωπο και τον κόσμο, - αναλύουν με χριστιανικά κριτήρια ζητήματα επανάστασης και ριζοσπαστικής αλλαγής. | - Αξιολόγηση του επαναστατικού μηνύματος του Χριστιανισμού και της σημασίας του για τον άνθρωπο και τον κόσμο. - Κριτική με χριστιανικά κριτήρια των προκλήσεων και προσκλήσεων για επανάσταση και ριζική αλλαγή. | Βιώνοντας: Η έννοια της επανάστασης σε διαφορετικές καταστάσεις. Νοηματοδοτώvτας: Η χριστιανική επανάσταση απέναντι σε κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές. καταστάσεις. Αναλύοντας: Το επαναστατικό κήρυγμα του Χριστού. Εφαρμόζοντας: Επαναστατικά χαρακτηριστικά του πιστού στην προσωπική και κοινωνική του ζωή. Προτεινόμενες Δραστηριότητες 1η δραστηριότητα-Βιώνοντας «Έντεχvος συλλογισμός (Artfυl Thinking), η Αρχή, η Μέση και το Τέλος»: Εικόνες (έργα τέχνης ή φωτογραφικό υλικό) με την έννοια «επανάσταση» (π.χ. φωτογραφίες απ' την φοιτητική εξέγερση στην Τιεν αν μεν, Μάης του '68, πίνακας όπως Η 'tξοδος του Μεσολογγίου του Βρυζάκη, Η Ελευθερία οδηγεί το λαό του Ντελακρουά κλπ). Σε ομαδοσυνεργασία οι μαθητές/μαθήτριες συνθέτουν σύνιομη ιστορία χρησιμοποιώνιας όποια φωτογραφία ή πίνακα θέλουν βάζοντάς τα ως αρχή, μέση, ή τέλος της διήγησής τους. 2η δραστηριότητα-Νοηματοδοτώντας «Μελέτη περίπτωσης»: Φύλλο εργασίας με κείμενο και ερωτήσεις σχετικά με θρησκευτική προσωπικότητα που αντιτάχθηκε στο πολιτικό σύστημα της εποχής του (π.χ. Άγιος Λουκάς ιατρός στο περιστατικό όπου αφαιρέσαν την εικόνα απ' το χειρουργείο, ή Άγιος Ιωάννης ο Βαπτιστής ενανιίον Ηρώδη, ή Μάρτυρες που δεν θυσίαζαν στον αυτοκράτορα) . 3η δραστηριότητα-Αναλύοντας «Αξιολογική επιλογή κειμένων»: Οι μαθητές/μαθήτριες σε ομαδοσυνεργασία μελετούν περυπώσεις κιπά τις οποίες ο Χριστός ανιιπαρατάχθηκε στις αρχές και τον νόμο . Η κάθε ομάδα μελετά διαφορετικό Αγιογραφικό χωρίο (π.χ. Μτθ. 23, 3-32, Ιω. 2, 13-16 & 9, 1-3, 13-16, Μκ 2, 23- 28, Ιω. 4, 7-9, 27) ή κείμενο (π.χ. Άγ. Νικόλαος Βελιμίροβιτς. Παπαθανασίου & Κουκουνάρα- Λιάγκη) με φύλλο εργασίας. 4η δραστηριότητα-Εφαρμόζοντας Προβάλλεται ο πίνακας «Reνol ution Christ» ή «Η εκδίωξη των εμπόρων του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου». Οι μαθητές/μαθήτριες γράφουν σε αυτοκόλλητα χαρτάκια λέξεις ή φράσεις που σκέφτονιαι αυθόρμητα βλέπονιας το έργο και τα αναρτούν στον πίνακα. Στη συνέχεια αποφασίζουν ομαδοσυνεργατικά ποιες τρεις από τις λέξεις ή φράσεις που γράφτηκαν περιγράφουν καλύτερα την επανάσταση σε προσωπικό και ποιες τρεις σε κοινωνικό επLπεδο." |
ΘΕ 3: ΤΟ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟ ΟΡΑΜΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΜΑΣ
3.1ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ |
Προσδοκώμεvα Μαθησιακά Αποτελέσματα | Δείκτες Αξιολόγησης | Προτειvόμενη Μέθοδος - Προτεινόμεvες Δραστηριότητες |
Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: - εξετάζουν την προσωπική και παγκόσμια διάσταση που έχει το αίτημα της ειρήνης στον χριστιανισμό, - εκτιμούν τις πρωτοβουλLες και ενέργειες των Χριστιανών για την παγκόσμια ειρήνη. | - Διατύπωση θεολογικών επιχειρημάτων για την επίτευξη της προσωπικής και παγκόσμιας ειρήνης. - Ανάλυση των θέσεων του Χριστιανισμού για την ειρήνη. - Διατύπωση επιχειρημάτων για την ευθύνη του Χριστιανού αλλά και τις πρωτοβουλίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας για την ειρήνη. | Βιώνοντας: Η ειρήνη σε προσωπικό και παγκόσμιο επίπεδο. Νοηματοδοτώvτας: Η χριστιανική διδασκαλία για την επικράτηση της παγκόσμιας ειρήνης. Οι βιβλικές καταβολές της αδιάλυτης σχέσης ειρήνης-δικαιοσύνης. Αναλύοντας: Οι πρωτοβουλίες της Ορθόδοξης Εκκλησίας για την για την ειρήνη στον κόσμο Αναζήτηση της ατομικής και συλλογικής ευθύνης για την παγκόσμια ειρήνη. Εφαρμόζοντας: Η προσωπική και κοινωνική ευθύνη των Χριστιανών για το όραμα της παγκόσμιας ειρήνης. Προτεινόμενες Δραστηριότητες 1η δραστηριότητα-Βιώνοντας «Σκέψου, Γράψε, Συζήτησε, Μοιράσου (TWPS)»: Δίνεται η φράση του Αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ «Απόκτησε την εσωτερική ειρήνη και χιλιάδες άνθρωποι γύρω σου θα σωθούν» ή/και ένα ποl.ημα για την ειρήνη (π.χ. Βρεπάκος, 1981). Οι μαθητές/μαθήτριες, αφού το διαβάσουν, γράφουν δύο ορισμούς: «Η ειρήνη μέσα μου είναι..», «Η ειρήνη γύρω μου είναι...». 2η δραστηριότητα-Νοηματοδοτώvτας «Πέντε π και ένα γ (SWlH)»: Επεξεργασία σε ομαδοσυνεργασία κειμένου της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, 2016: «Η αποστολή της Ορθοδόξου Εκκλησίας εν τω συγχρόνω κόσμω». 3η δραστηριότητα-Αvαλύοvτας «Μελέτη περίπτωσης με Σκέψου, Συζήτησε Ισότιμα, Μοιράσου (ΠΡS)»: Άγιος Σωφρόνιος Ιεροσολύμων: Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν τις ιστορικές συνθήκες και την απόφαση του Αγίου Σωφρονίου να παραδώσει τα Ιεροσόλυμα στους Άραβες το 638. -ΕναλΑαπικά: Βη παράγραφος της Κοινής Δήλωσης του Πάπα Φραγκίσκου και του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Οι μαθητές/μαθήτριες μελετούν τις ιστορικές συνθήκες της Κοινής Δήλωσης στα Ιεροσόλυμα το 2014. Παρουσίαση στην ολομέλεια και συζήτηση. 4η δραστηριότητα-Εφαρμόζοvτας «Graffiti»: Κατασκευάζονται σε ομαδοσυνεργασια πλακάτ με συνθήματα ή μηνύματα νια την ειρήνη, όπως νοηματοδοτείται από την Αγία Γραφή και τη χριστιανική διδασκαλία γενικότερα. |
3.2. Η ΕΥΘΥΝΗ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ |
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα | Δείκτες Αξιολόγησης | Προτεινόμενη Μέθοδος -Προτεινόμενες Δραστηριότητες |
Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: - αξιολογούν το όραμα της Εκκλησίας για την επικράτηση της δικαιοσύνης, - δικαιολογούν με θεολογικούς όρους την ανάληψη προσωπικής ευθύνης στην επιδίωξη της δικαιοσύνης. | - Αξιολόγηση της σημασίας του οράματος της εκκλησίας για δικαιοσύνη. - Τεκμηρίωση με θεολογικούς όρους της προσωπικής ευθύνης απέναντι σε ζητήματα δικαιοσύνης. | Βιώνοντας: Υπάρχει δικαιοσύνη στον σύγχρονο κόσμο; Νοηματοδοτώvτας: Οι διαστάσεις του προβλήματος της αδικίας στην εποχή μας από ηθική, κοινωνική και θρησκευτική σκοπιά. Αναλύοvτας: Η χριστιανική διδασκαλία για τη δικαιοσύνη και την κοινωνική δικαιοσύνη. Ηθικά κριτήρια για την απονομή δικαιοσύνης. Εφαρμόζοντας: Η ευθύνη του Χριστιανού απέναντι στο όραμα για έναν δίκαιο κόσμο. Προτεινόμενες Δραστηριότητες 1η δρασιηριότητα-Βιώvοvτας «Ρόλος στον τοίχο»: Στον πίνακα ο/η εκπαιδευτικός κολλάει δύο χάρτινα περιγράμματα ανθρώπων, ο ένας είναι κάποιος που αδικεί και ο άλλος ο αδικημένος. Οι μαθητές/μαθήτριες σε δυάδες γράφουν σε αυτοκόλλητο χαρτάκι ποιος είναι ο πρώτος και ένα συναίσθημά του ή χαρακτηριστικό του και τα αντίστοιχα νια τον δεύτερο (η.χ. lος/η = Εργοδότης που δεν πληρώνει/ υπερόπτης - 2ος/η = Υπάλληλος που δεν πληρώνεται/ οργή ή lος/η= Οδηγός που παρκάρει πάνω σε πεζοδρόμιο/ αδιάφορος -2ος/η = ΑΜΕΑ/ ανυπεράσπιστος-η). Τα χαρτάκια τα κολλάνε μέσα σε κάθε περ[γραμμα. Κάθε μαθητής/μαθήτρια διαβάζει όσα γράψαν οι υπόλοιπες δυάδες. Συζητούν στο τέλος ποιο είναι το δίκαιο σε κάθε περίπτωση. 2η δρcισιηριότητα-Νοηματοδοτώντας; «Επ' αυτού θα είχα να πω»: Δίνεται κείμενο που αφορά τις κοινωνικές και ψυχολογικές παραμέτρους της έλλειψης δικαιοσύνης (η.χ. Καραγιάννης, 2010). Οι μαθητές/μαθήτριες σημειώνουν σε φύλλο εργασίας τις σκέψεις τους και συζητούν. 3η δραστηριότητα-Αναλύοντας «Το σκοινί της μπουγάδας»: Δίνονται θεολογικά κείμενα για τη δικαιοσύνη (η.χ. Μητρ. Λεμεσού Αθανασίου, 2016, ή Παπαθανασίου, 2001, ή Μαυρόπουλου, 2015). Οι μαθητές/μαθήτριες γράφουν τα σχόλιά τους. Ακολουθεί συζήτηση. - Εναλλακτικά : «Τροχιά της μάθησης»: Οι μαθητές/μαθήτριες μετακινούνται σε ομάδες από σταθμό σε σταθμό, μελετούν τις πηγές και συμπληρώνουν φύλλο εργασίας. Κάθε σταθμός έχει γραπτά ή πολυτροπικά κείμενα που παρουσιάζουν διαφορετικές όψεις της χριστιανικής διδασκαλίας για τη δικαιοσύνη [πχ. lος σταθμός: Αποσπάσματα Καινής Διαθήκης για τη δικαιοσύνη, 2ος: Αποσπάσματα Παλαιάς Διαθήκης νια τη δικαιοσύνη, 3ος: Αγιογραφ[α Μέλλουσας Κρίσης, 4ος: Μ Ρ3 ή Δοξαστικό της Ε' Κυριακής των Νηστειών «Ουκ έστιν η Βασιλεία του Θεού...» μαζί με κείμενο και μετάφραση, 5ος: Η κοινοκτημοσύνη των πρώτων χριστιανών ως υπόδειγμα δικαιοσύνης 6ος: Οι Άγιοι μιλάνε για δικαιοσύνη (η.χ. Άγιος Κοσμάς Αιτωλός) κ.λπ.] 4η δραστηριότητα-Εφαρμόζοντας «6 καπέλα της σκέψης (Ed. de Βοπο)»: Δίνεται σενάριο από πραγματική ή φανταστική περίπτωση αδικίας. Οι μαθητές/μαθήτριες προτείνουν λύση και εργάζονται σε ομαδοσυνεργασία ανά χρώμα καπέλου: Άσπρο καπέλο: Παραθέτει τα γεγονότα και τις απαραίτητες πληροφορίες. Μαύρο καπέλο: Αξιολογεί τους κινδύνους, τα πιθανά προβλήματα και τις δυσκολίες. Πράσινο καπέλο: Οι εναλλακτικές προτάσεις για την επίλυση της αδικίας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Κόκκινο καπέλο: Εκφράζει τη διαίσθηση για την αντίδραση απέναντι στην προτεινόμενη λύση. Κίτρινο: Η ασιόδοκη πλευρά. Οι θετικές πλευρές της ιδέας/λύσης. Μπλε καπέλο: Η γενική επισκόπιση της κατάστασης, η χρησύ τομή σε όλα τα παραπάνω |
3.3 Η ΚΑΤΑΚΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ |
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα | Δείκrες Αξιολόγησης | Προτεινόμενη Μέθοδος -Προτεινόμενες Δραστηριότητες |
Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: - αξιολογούν προσεγγίσεις της ευτυχιας, - αναλύουν τη χριστιανική θεώρηση της ευτυχίας και της υπαρξιακής ανάγκης του ανθρώπου για την κατάκτησή της. | - Ανάλυση της χριστιανικής θεώρησης της ευτυχίας και της υπαρξιακής ανάγκης του ανθρώπου για την κατάκτησή της. | Βιώνοντας: Αντιλήψεις για την έννοια της ευτυχίας. Νοημαιοδοτώντας: Ο αγώνας του σύγχρονου ανθρώπου για την αναζήτηση της ευτυχίας. Αποτιμήσεις με χριστιανικά, ηθικά κριτήρια. Αναλύοντας: Η χριστιανική διδασκαλια για την ευτυχια. Εφαρμόζοντας: Κριτήρια για την επίτευξη της προσωπικής και συλλογικής ευτυχίας. Προτεινόμενες Δραστηριότητες 1η δραστηριότητα-Βιώνοντας «Έvτεχνος συλλογισμός (Artful Thinking)- Δημιουργικές ερωτήσεις με Σκέψου, Γράψε, Συζήτησε, Μοιράσου (TWPS)»: Προβάλλονται φωτογραφίες ανθρώπων σε διάφορες στιγμές -ορόσημα στη ζωή τους (π.χ. φοιτήτρια που παίρνει πτυχίο, νεαρός που προσλαμβάνεται σε εταιρία, νεόνυμφοι, μητέρα με νεογέννητο, γυναίκα που κάνει πλαστική εγχείρηση κ.λπ.). Ο/Η εκπαιδευτικός θέτει ερωτήσεις που αφορούν τα εικονιζόμενα πρόσωπα: «Πώς οραματίζεται την ευτυχία;», «Τι θα μπορούσε να ανατρέψει τα όνειρά της/του;», «Εάν συμβεί αυτή η ανατροπή μπορεί να είναι ευτυχισμένη/ος και γιατL;» κ.λn. 2η δραστηρι.ότητα-Νοηματοδοτώντας «Ακούγοντας: Δέκα επί δύο»: Οι μαθητές/μαθήτριες ακούνε δύο φορές τραγούδι σχετικό με την ευτυχία και τη δυστυχία (π.χ. Θεοδωράκη Μ. -Λειβαδίτη Τ. «Την πόρτα ανοίγω...»). Αφού καταγράφουν δέκα λέξεις και τις δύο φορές, ακολουθεί συζήτηση: «πώς βρίσκεις την ευτυχία μέσα στη δυστυχία και τον πόνο;». 3η δραστηριότητα-Αναλύοντας «Συντάσσουν σειρά θέσεων»: Σε ομαδοσυνεργασία και με φύλλο εργασίας επεξεργάζονται τους Μακαρισμούς (Μτ. 5, 1-11) και απόσπασμα από την Προς Διόγνητον επιστολή και συζητούν: «ποιος ειναι ο πραγματικά ευτυχισμένος με χριστιανικά κριτήρια;». 4η δραστηριότητα-Εφαρμόζοvτας «Θετικό- Αρνητικό»: Διαβάζονται από τον/την εκπαιδευτικό αποφθέγματα περί ευτυχίας. Οι μαθητές/μαθήτριες παιρνουν θέση και επιχειρηματολογούν (π. χ. Άγιος Πορφύριος, π. Γ. Ραπτόπουλος κ.ά.). |
3.4 ΕΛΠΙΔΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ |
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα | Δείκrες Αξιολόγησης | Προτεινόμενη Μέθοδος -Προτεινόμενες Δραστηριότητες |
Οι μαθητές και οι μαθήτριες να: - αξιολογούν την ελπίδα του Χριστιανισμού για τη μεταμόρφωση του κόσμου εδώ και τώρα, - διατυπώνουν συλλογισμούς και προτάσεις για την αναγκαιότητα προσωπικού και συλλογικού αγώνα για τη μεταμόρφωση του κόσμου. | - Αξιολόγηση της χριστιανικής διδασκαλίας για τη μεταμόρφωση του κόσμου και της σχέσης της με τη σύγχρονη ζωή. - Ανάλυση προτάσεων για δράσεις με στόχο τη μεταμόρφωση/ανακαίνιση του κόσμου. | Βιώνοντας: Η ελπίδα για έναν καλύτερο κόσμο σήμερα και αύριο. Νοηματοδοτώvτας: Η ελπίδα για τη μεταμόρφωση του κόσμου στον Χριστιανισμό. Αναλύοvτας: Η αναγκαιότητα προσωπικού και συλλογικού αγώνα των Χριστιανών για τη μεταμόρφωση του εαυτού και του κόσμου. Εφαρμόζοvτας: Προτάσεις δράσεων για τη μεταμόρφωση των ανθρώπων και του κόσμου στο παρόν και στο μέλλον. Προτεινόμενες Δραστηριότητες 1η δραστηρι.ότητα-Βιώvοντας «Απεικονίσεις με φαντασία»: Οι μαθητές/μαθήτριες εκφράζουν σκέψεις, αισθήματα και ιδέες με χρώματα, σχήματα, σύμβολα και λέξεις πάνω στο θέμα: «Πώς οραματίζομαι έναν καλύτερο κόσμο;». 2η δραστηριότητα-Νοηματοδοτώvmι; «Κοιτάζοντας: Δέκα επί Δύο και Ανάγνωση φωναχτά»: Προβάλλεται μία εικόνα εμπνευσμένη από το κατά Ματθαίον 17, 1-19. Αφού οι μαθητές/μαθήτριες γράψουν δέκα λέξεις, ο/η εκπαιδευτικός εκφωνεί την αγιογραφική περικοπή. Ακολουθεί συζήτηση σχετικά με το χριστιανικό όραμα της μεταμόρφωσης του κόσμου. 3η δραστηριότητα-Αναλύντας; «Σύγκριση κειμένων με Σκέψου, Συζήτησε, Μοιράσου (TPS)»: Δίνονται θεολογικά κείμενα, βρίσκονται ιδιαιτερότητες και κοινά στοιχεία (π.χ. π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ και περιστατικό Αγίου Σεραφείμ Σάρωφ με Μοτωβίλωφ). Επεξεργασία με φύλλο εργασίας και τελικό θέμα συζήτησης: «Τι χρειάζεται να κάνουμε για τη μεταμόρφωση του εαυτού και του κόσμου». 4η δραστηριότητα-Εφαρμόζοvτας «Επιτόπια μελέτη ζητήματος»: Οι μαθητές/μαθήτριες με αφορμή κεLμενα (π.χ. Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, 1963) αναζητούν μια φιλανθρωπική δράση (π.χ. συσσίτιο, γηροκομείο κ.λπ.) και οργανώνουν μια επίσκεψη με σκοπό τη γνωριμία του έργου και την εθελοντική προσφορά. |
Η αριθμ. 99058/Δ2/13-06-2017 υπουργική απόφαση (ΦΕΚ 2105/Β΄/19-06-2017) καταργείται.
Η ισχύς αυτής της απόφασης αρχίζει από το σχολικό έτος 2020-2021. Η απόφαση αυτή να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
Αθήνα, 4 Μαρτίου 2020
Η Υφυπουργός
ΣΟΦΙΑ ΖΑΧΑΡΑΚΗ