ΔΙΔΑΚΤΕΑ ΥΛΗ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ - ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ Α' ΤΑΞΗΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2020-2021
Αρ.Πρωτ.127771/Δ2/24-09-2020/ΥΠΑΙΘ
ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Π/ΘΜΙΑΣ, Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π/ΘΜΙΑΣ ΚΑΙ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ
ΤΜΗΜΑ Α
Πληροφορίες: Αν. Πασχαλίδου
Θ. Κανελλοπούλου
Τηλέφωνο: 210-3443422
210-3443010
ΘΕΜΑ: Οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος της Γεωλογίας-Γεωγραφίας του Ημερησίου και του Εσπερινού Γυμνασίου και του μαθήματος της Τεχνολογίας του Ημερησίου Γυμνασίου για το σχολικό έτος 2020-2021
Σχετ.: Το με αρ. πρωτ. εισ. Υ.ΠΑΙ.Θ. 124705/Δ2/21-09-2020 έγγραφο
Μετά από σχετική εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (πράξη 45/17-09-2020 του Δ.Σ) σας διαβιβάζουμε τα παρακάτω παραρτήματα που αφορούν στις οδηγίες για τη διδασκαλία του μαθήματος της Γεωλογίας-Γεωγραφίας του Ημερησίου και του Εσπερινού Γυμνασίου και του μαθήματος της Τεχνολογίας του Ημερησίου Γυμνασίου για το σχολικό έτος 2020-2021:
α) Παράρτημα 1: Ύλη και οδηγίες για το μάθημα της Γεωλογίας-Γεωγραφίας
β) Παράρτημα 2: Ύλη και οδηγίες για το μάθημα της Τεχνολογίας
Οι διδάσκοντες/ουσες να ενημερωθούν ενυπόγραφα
Η ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ
ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΣΟΦΙΑ ΖΑΧΑΡΑΚΗ
ΔΙΑΚΤΕΑ ΥΛΗ, ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ και ενδεικτικός ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΩΡΩΝ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΑ | ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟ | ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΤΕΤΡΑΔΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ | ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ | ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΩΡΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ | |||
ΕΝΟΤΗΤΑ Α: ΟΙ ΧΑΡΤΕΣ | |||||||
Α1.4. Ποιον χάρτη να διαλέξω; | Το θέμα καλύπτεται μέσω συνδυασμού των κεφαλαίων Α1.4, Α1.5 (μελέτη χαρτών διαφορετικών κατηγοριών). Δεν θα διδαχθεί το έγχρωμο ένθετο: «Συνταγές για νεαρούς χαρτογράφους», σ. 22-23. |
| Χάρτες με διαφορετικό περιεχόμενο (διαφορετικά σύμβολα απεικόνισης) για αναγνώριση και άντληση πληροφοριών. Ήπειροι - Ανάγλυφο – Γεωμορφολογικός: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/2899 Πληθυσμός - Ανάγλυφο – Γεωμορφολογικός: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/2767 Κλιματικές Ζώνες - Βλάστησης – Θερμ/σιών - Βροχοπτώσεων – Γεωμορφολογικός: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/2898 Ψηφιακοί χάρτες για δραστηριότητες βρίσκονται στο «φωτόδεντρο». | 1 | |||
Α1.5. Ανακρίνοντας τους χάρτες | Μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνδυαστικά στη μελέτη του κεφαλαίου Α.1.4. |
| |||||
Α1.3. Η χρήση των χαρτών στην καθημερινή ζωή | Αν και παρόμοια ύλη έχει διδαχθεί στην Ε΄ Δημοτικού, κρίνεται απαραίτητη η διδασκαλία, λόγω της δυσκολίας της έννοιας της κλίμακας. Συνοπτικά: μελέτη χαρτών, |
| Χρήση του προτεινόμενου υλικού των κεφαλαίων Α1.4 Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/D SDIM-E100/692/4593,20778/ |
| |||
αποκωδικοποίηση συμβόλων του υπομνήματος, ερμηνεία συμβόλου προσανατολισμού. Δεν θα διδαχθούν «Τα συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών (GIS)». |
| (το ίδιο εναλλακτικά και στο «φωτόδεντρο») Χάρτες με διαφορετικές κλίμακες: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3278 Για μέτρηση αποστάσεων: | 1 | ||||
Α1.1. Γεωγραφικές συντεταγμένες | Σύμπτυξη των Α1.1 και Α1.2 χωρίς τις υποενότητες : «Παίζοντας με το γεωγραφικό μήκος» της σ. 14, «Από την υδρόγειο σφαίρα στους χάρτες» στη σ. 15, «Κάθε χαρτογραφική προβολή έχει και… συνέπειες!!!» στις σ. 15, 16 και «Ας κάνουμε τους χαρτογράφους…» στη σ. 16. | Δεν θα διδαχθεί η δραστηριότητα Α1.1. του τετραδίου εργασιών. | Υδρόγειος σφαίρα. http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/2876 (το ίδιο εναλλακτικά και στο «φωτόδεντρο») Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ | 1 | |||
Α.1.2. Παιχνίδια με τις γεωγραφικές συντεταγμένες | |||||||
ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Α: | 3 ΩΡΕΣ | ||||||
ΕΝΟΤΗΤΑ Β: ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ | |||||||
Β1.1. Ο πλανήτης Γη | Δε θα διδαχθεί, διότι παρόμοια ύλη έχει διδαχθεί στη ΣΤ΄ Δημοτικού, σ. 31-35. |
|
| ΟΧΙ | |||
Β1.2. Χωρίζοντας το περιβάλλον σε ενότητες |
|
| Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ | 1 | |||
Β2.1. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ Σύνθεση της Ατμόσφαιρας, θερμοκρασία, άνεμοι | Να χρησιμοποιηθεί συνδυαστικά και το κεφάλαιο 9: «Η ατμόσφαιρα» της ΣΤ΄ Δημοτικού. H υποενότητα: «Η θερμοκρασία του αέρα», σ. 41, μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνδυαστικά με την υποενότητα «Παράγοντες που επηρεάζουν το παγκόσμιο κλίμα» του κεφ. Β.2.2. | Δεν θα διδαχθεί η Β2.1. δραστηριότητα του τετραδίου εργασιών διότι δεν συνδέεται με το θέμα του βιβλίου. | Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: Εκπαιδευτικές ιστοσελίδες: http://earthguide.ucsd.edu/earthguide/diagrams/greenhouse/ Χάρτης με την κατανομή της μέσης θερμοκρασίας πάνω στη Γη: http://earthobservatory.nasa.gov | 1 | |||
Β.2.2. Οι βροχές, το κλίμα | Να χρησιμοποιηθεί συνδυαστικά και το κεφάλαιο 10: «Οι κλιματικές ζώνες της Γης» της ΣΤ΄ Δημοτικού και να γίνει μελέτη κλιματογραμμάτων. Βλ. παρατήρηση στη Β.2.1. |
| Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: Άλλες πηγές υλικού στο διαδίκτυο: http://sharaku.eorc.jaxa.jp/GSMaP/ Χάρτης βροχοπτώσεων Ελλάδας στο: http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/D SDIM-E100/692/4594,20786/ Καιρός – Κλίμα Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: Κλιματογράμματα (αναζήτηση στο διαδίκτυο). Πλήρεις οδηγίες για την κατασκευή σε υπολογιστικό φύλλο στο Δημιουργία μουσώνων http://climate.snu.ac.kr/2005_new/res/monsoon/ monsoon-definition-en.html Χάρτης θαλάσσιων ρευμάτων; | 2 | |||
Β.3.1. ΥΔΡΟΣΦΑΙΡΑ Το νερό στη φύση | Θα διδαχθεί: «Ο κύκλος του νερού (υδρολογικός κύκλος)» με τις έννοιες στο κίτρινο ένθετο, σ. 48. Δεν θα διδαχθούν οι υποενότητες: «Πώς κατανέμεται το νερό στην επιφάνεια της Γης;», «Οι μορφές του νερού στη φύση» και «Οι μεγάλες λίμνες του κόσμου», διότι παρόμοια ύλη διδάχτηκε στην ΣΤ΄ Δημοτικού. | Ενδεικτικό προτεινόμενο πείραμα για την κίνηση – αποθήκευση του νερού στο υπέδαφος. «Φτιάξε το δικό σου πηγάδι» ***Βλ. περιγραφή στο τέλος των οδηγιών. | Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ Γεωλογίας-Γεωγραφίας Α΄-Β΄ Γυμνασίου: | 1 | |||
Β3.2. Ωκεανοί και θάλασσες | Να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στην υποενότητα: «Μια βουτιά στον ωκεανό…» |
| Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: | 1 | |||
Β3.3. Άνθρωποι και θάλασσα-Τα νησιωτικά κράτη | Δεν θα διδαχθεί διότι παρόμοια ύλη έχει διδαχθεί στην ΣΤ΄ Δημοτικού και το υπόλοιπο περιεχόμενο δεν είναι απαραίτητο για τις επόμενες ενότητες του βιβλίου. |
|
| ΟΧΙ | |||
Β3.4. Τα ποτάμια του κόσμου | Συμπληρωματικά να γίνει αναφορά σε ένα χαρακτηριστικό ποτάμι από κάθε ήπειρο. |
| Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: | 1 | |||
Β3.5. Τα ποτάμια της Ασίας | Δεν θα διδαχθούν τα κεφάλαια Β3.5., Β3.6., Β3.7., διότι παρόμοια ύλη έχει διδαχθεί στην ΣΤ΄ Δημοτικού. |
|
| ΟΧΙ | |||
Β3.4. Τα ποτάμια της Αμερικής |
|
| |||||
Β3.5. Τα ποτάμια της Αφρικής- Τα ποτάμια της Αυστραλίας |
|
| |||||
Β4.1. ΛΙΘΟΣΦΑΙΡΑ Μιλώντας για την ηλικία της Γης |
| Προτείνεται η δραστηριότητα Β.4.1. του τετραδίου εργασιών. | Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: | 2 | |||
Β4.2. Το εσωτερικό της Γης |
| Προτείνονται οι δραστηριότητες: Β.4.2.: & Β.4.3. | Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ Οι λιθοσφαιρικές πλάκες της Γης: Κίνηση λιθοσφαιρικής πλάκας: Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: | 2 | |||
Β.4.3. Δυνάμεις που διαμορφώνουν την επιφάνεια της Γης: |
| Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: | 3* | ||||
Ενδογενείς και εξωγενείς |
| από το τετράδιο εργασιών. | Σεισμοί The Great Globe Gallery: The Great Globe Gallery: Σχεδιαγράμματα σεισμών: Δημιουργία τσουνάμι λόγω υποθαλάσσιου σεισμού: Επιστημονικοί φορείς: Ιστοσελίδα του ΟΑΣΠ : Ηφαίστεια: Άλλες πηγές υλικού στο διαδίκτυο: http://video.nationalgeographic.com/video/player/environment/environment-natural- disasters/volcanoes/volcano-eruptions.html http://pubs.usgs.gov/gip/dynamic/hotspots.html http://www.enchantedlearning.com/subjects/volcano/labelvolcano.shtml http://www.santorini.com/santorinivolcano/volcaniceruptions.htm |
| |||
Β4.4. Μορφές του αναγλύφου της Γης | Η υποενότητα: «Η ζωή στις ορεινές και στις πεδινές περιοχές» εξετάζεται και στη Β΄ Γυμνασίου, ενώ μπορεί να μελετηθεί παράλληλα με τα κεφάλαια Γ.1.2, Γ.1.4 και Γ.1.5, και οι υπό-ενότητες: «Μεγάλες Οροσειρές του πλανήτη…» και «Πεδιάδες, βοσκοτόπια και έρημοι του πλανήτη έχουν παρόμοια ύλη με τη διδαχθείσα στην ΣΤ΄ Δημοτικού. |
|
| ΟΧΙ | |||
Β.5.1. ΒΙΟΣΦΑΙΡΑ Η γεωγραφική κατανομή των οργανισμών |
|
|
| 1 | |||
ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Β: | 15 ΩΡΕΣ | ||||||
ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ | |||||||
Γ1.1. |
|
| Εκπαιδευτικό λογισμικό ΠΙ Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: http://ebooks.edu.gr/modules/document/file.php/ DSGYM-B106/HTML/h_density.htm http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/D SGYM-A102/148/1059,3827/ Πίνακας ή διάγραμμα με πληθυσμιακά δεδομένα ανά ήπειρο: | 2 | |||
Γ1.2. Η κατανομή των ανθρώπων στη Γη | Δεν θα διδαχθεί διότι παρόμοια ύλη έχει διδαχθεί στην ΣΤ΄ Δημοτικού. Το θέμα καλύπτεται μέσω συνδυασμού των κεφαλαίων Γ1.1., Γ1.4., Γ1.5. και Β4.4. |
|
| ΟΧΙ | |||
Γ1.3. Παιχνίδια με τις ηλικιακές πυραμίδες… |
|
| Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου Πυραμίδες ηλικιών: Πρόσβαση από το «φωτόδεντρο»: http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3268 Μεταβολές πληθυσμού στην Ελλάδα: Ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ (πίνακες με τον πληθυσμό ανά φύλο και ηλικιακή ομάδα, ποσοστά κάθε ηλικιακής ομάδας κ.λπ.): | 1 | |||
Γ1.4. Οι μεγάλες πόλεις του πλανήτη | Μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνδυαστικά στη μελέτη του κεφαλαίου Γ1.5. |
|
| ΟΧΙ | |||
Γ.1.5. | Το θέμα καλύπτεται μέσω συνδυασμού των κεφαλαίων Γ1.2., Γ1.4 και Β4.4. |
| Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/D SGYM-A102/148/1059,3828/ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A102/148/1059,3830/ http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/D SGYM-A102/148/1059,3831/ | 3* 1η ώρα: σ. 104, (δες το μοντέλο μιας πόλης) 2η ώρα: σ.102-103: (θέσεις πόλεων) 3η ώρα: Προβλήματα στις μεγάλες πόλεις | |||
Γ1.6. Τόσο διαφορετικοί, τόσο ίδιοι | Δεν θα διδαχθεί διότι παρόμοια ύλη έχει διδαχθεί στην ΣΤ΄ Δημοτικού |
|
| ΟΧΙ | |||
Γ2.1. Φυσικοί πόροι | Συνοπτική μελέτη, (έχουν διδαχθεί παρόμοια ύλη στα «Φυσικά» της ΣΤ΄ Δημοτικού). |
| Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: | 1 | |||
Γ2.2. Ανθρώπινοι πόροι |
|
|
| ΟΧΙ | |||
Γ2.3. Προβλήματα που ζητούν απαντήσεις |
|
| Διαδραστικές εφαρμογές Ψηφιακού Σχολείου: Χάρτης παγκόσμιος με μετακινήσεις πληθυσμών διαχρονικά (αναζήτηση στο διαδίκτυο). Κείμενα με ιστορίες ανθρώπων που μετακινούνται σε μια άλλη χώρα εξαιτίας πολέμου ή φυσικής καταστροφής (UNICEF), Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης: Περιβαλλοντικοί μετανάστες, Υπάτη Αρμοστεία του ΟΗΕ: UNICEF: | 1 | |||
ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: 8 ΩΡΕΣ | |||||||
ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: ΗΠΕΙΡΟΙ … «ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΑ» | |||||||
Δ.1. Αφρική | Δεν θα διδαχθούν τα κεφάλαια Δ.1., Δ.2., Δ.3., Δ.4., Δ.5., Δ.6. και Δ.7., διότι παρόμοια ύλη έχει διδαχθεί στην ΣΤ΄ Δημοτικού. | **βλ. παρατήρηση στο τέλος του πίνακα. |
| ΟΧΙ | |||
Δ.2. Ασία Φυσικό Περιβάλλον … και άνθρωποι |
| ΟΧΙ | |||||
Δ.3. Βόρεια και Κεντρική Αμερική Φυσικό Περιβάλλον … και άνθρωποι |
| ΟΧΙ | |||||
Δ.4. Νότια Αμερική Φυσικό Περιβάλλον … και άνθρωποι |
| ΟΧΙ | |||||
Δ.5. Ωκεανία Φυσικό Περιβάλλον … και άνθρωποι |
| ΟΧΙ | |||||
Δ.6. Ανταρκτική |
| ΟΧΙ | |||||
Δ.7. Ευρώπη |
| ΟΧΙ | |||||
ΜΕΡΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: 0 ΩΡΕΣ | |||||||
ΣΥΝΟΛΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ Α, Β, Γ, Δ: 26 ΩΡΕΣ |
**Παρατήρηση:
Η Ενότητα Δ΄: «Ήπειροι… Στιγμιότυπα» δεν θα διδαχθεί, διότι παρόμοια ύλη έχει διδαχθεί στη ΣΤ΄ δημοτικού. Ωστόσο, προτείνεται ως βοηθητικό υλικό στην περίπτωση που ο/η καθηγητής/-τρια αποφασίσει να το διδάξει με τη μορφή project.
Οι μαθητές κάθε τμήματος μπορούν να χωριστούν σε ομάδες έτσι ώστε να αντιστοιχούν μία ομάδα σε κάθε ήπειρο.
***Παρατήρηση:
ΠΕΙΡΑΜΑ «Φτιάξε το δικό σου πηγάδι»
Υλικά πειράματος:
1. Ένα ρολό από χαρτόνι (π.χ. από το χαρτί της κουζίνας),
2.Ένα μεγάλο άδειο ποτήρι ζέσεως,
3. Χαλίκι,
4.Άμμο,
5.Νερό.
Οδηγίες:
1. Βάλτε το ρολό κάθετα μέσα σε ένα μεγάλο ποτήρι ζέσεως.
2. Κρατήστε το σταθερό και ρίξτε τριγύρω του χαλίκι ώστε να φτάσει περίπου τα 5 εκατοστά. Δεν πρέπει να μπει χαλίκι μέσα στο ρολό.
3. Ρίξτε μετά άμμο πάνω από το χαλίκι. Η άμμος θα καλύψει τα κενά ανάμεσα στα χαλίκια και μετά θα «χτίσει» ένα ακόμη στρώμα περίπου 2 εκατοστών. Σιγουρευτείτε ότι δεν έχει μπει άμμος μέσα στο ρολό. (Η άμμος και το χαλίκι αντιπροσωπεύουν το έδαφος της Γης.).
4. Τώρα που το πηγάδι σας είναι έτοιμο, ρίξτε νερό στην άμμο και το χαλίκι μέχρι να φτάσει στο επίπεδο της άμμου.
5. Παρατηρήστε το σωλήνα. Σιγά, σιγά το νερό θα πρέπει να ανεβαίνει στο σωλήνα. Τι πραγματικά συμβαίνει: Στη φύση, μετά τη βροχή, «αποθηκεύεται» νερό στο έδαφος. Σταδιακά το νερό αυτό δημιουργεί πίεση στο έδαφος. Όταν σκάβουμε ένα πηγάδι, απελευθερώνουμε αυτή την πίεση και δίνουμε τη δυνατότητα στο νερό να αναδυθεί στην επιφάνεια.
(***) Η Ενότητα Δ΄: «Ήπειροι… Στιγμιότυπα» δεν θα διδαχθεί, διότι παρόμοια ύλη έχει διδαχθεί στη ΣΤ΄ δημοτικού. Ωστόσο, προτείνεται ως βοηθητικό υλικό στην περίπτωση που ο/η καθηγητής/-τρια αποφασίσει να το διδάξει με τη μορφή project. Οι μαθητές κάθε τμήματος μπορούν να χωριστούν σε ομάδες έτσι ώστε να αντιστοιχούν μία ομάδα σε κάθε ήπειρο